Khắc phục lỗi dùng từ vựng phổ biến trong IELTS Speaking

Nhiều người vẫn nghĩ chỉ cần paraphrase (viết lại) từ vựng bằng việc thay thế một từ sẵn có thành một từ đồng nghĩa khác (synonyms) thì sẽ có thể  tăng điểm cho bài thi IELTS Speaking của mình. Bài viết trình bày các lỗi dùng từ mà những thí sinh Band 6.0 thường xuyên mắc phải và các phương pháp để khắc phục. Chỉ với sự thay đổi trong cách học, nghiên cứu và sử dụng từ vựng hợp lý, thí sinh mới đáp ứng đúng các tiêu chí chấm điểm của bài thi IELTS.

Phân tích tiêu chí lexical resource của Band 6.0 và Band 7.0

Band Descriptors mô tả khả năng dùng từ của một thí sinh ở band 6.0 như sau:

Để đạt được band 6.0 IELTS, thí sinh được yêu cầu truyền đạt quan điểm và ý tưởng một cách rõ ràng, dễ hiểu. Vốn từ vựng đủ rộng để có thể thảo luận nhiều chủ đề nhưng sự kiểm soát dùng từ còn chưa ổn định khi vẫn còn mắc lỗi dùng từ sai hoặc chưa phù hợp ngữ cảnh.

Cách đạt được band điểm cao hơn ở tiêu chí này nằm ở việc thí sinh dùng từ vựng chính xác, phù hợp ngữ cảnh và thể hiện được sự linh hoạt trong vốn từ tiếng Anh. Đây chính là điểm làm nên sự khác biệt giữa khả năng dùng từ của band 6.0 và band 7.0. Cụ thể, band Descriptor mô tả khả năng dùng từ của một thí sinh ở band 7.0 như sau:

Đặc trưng về việc sử dụng từ vựng của các thí sinh band 7.0 là tiến đến được sự kiểm soát từ vựng và collocation, đảm bảo độ chính xác trong dùng từ cao hơn. Độ chính xác trong vận dụng từ của các thí sinh band 7.0 đạt được sự vững vàng ở mức độ nhất định khi có thể thảo luận đa dạng các chủ đề mà vẫn đảm bảo sự chính xác. Ngoài ra, sự linh hoạt và đa dạng trong dùng từ của thí sinh thể hiện ở việc thí sinh có khả năng diễn đạt cùng một ý nhưng với các từ vựng hay cách diễn đạt phong phú.   

Các lỗi phổ biến của thí sinh band 6.0 về mặt dùng từ và cách khắc phục

Lỗi dùng collocation không chính xác 

Collocation là các cụm từ kết hợp với nhau theo một trật tự nhằm truyền đạt ý nghĩa một cách tự nhiên đối với tiếng Anh đó và do đó các collocation không thể kết hợp tuỳ tiện với nhau. Sử dụng collocation chưa chính xác là lỗi phổ biến nhất của các thí sinh do họ thường tạo ra các collocation dựa trên ngôn ngữ tiếng Việt. Điều này dẫn các diễn đạt bằng tiếng Anh của thí sinh không tự nhiên mặc dù ý nghĩa truyền đạt vẫn rõ ràng. Ví dụ:

Which is more important to you – your teachers or other students on your course?

I think that my teachers are more important to me. This is because they teach me knowledge and instruct me. Other students on the course can be very annoying and can have a negative impact on my learning if I unfortunately have to be in a class with a lot of bad students who don’t take their studies seriously and often disrupt others from learning.

Tạm dịch: Ai quan trọng với bạn hơn – Giáo viên của bạn hay là những sinh viên trong khoa? 

Tôi nghĩ rằng các giáo viên của tôi quan trọng hơn. Điều này là bởi vì họ dạy tôi kiến thức và hướng dẫn tôi. Các sinh viên khác trong khoa có thể rất phiền phức và có thể có tác động tiêu cực đến việc học của tôi nếu tôi không may phải ở trong một lớp với nhiều sinh viên tệ những người mà không học nghiêm túc và thường xuyên quấy rầy việc học của người khác.

Thí sinh này đang muốn diễn đạt ý tưởng: “Họ (các giáo viên) là người dạy tôi kiến thức và hướng dẫn tôi”. Tuy nhiên, thí sinh sử dụng những cụm collocation chưa chính xác trong tiếng Anh. Điều này là do người thí sinh diễn đạt theo cấu trúc của tiếng Việt chứ không phải là sử dụng những collocation của tiếng Anh tự nhiên. Chính xác hơn thì ý trên nên diễn đạt là: “they pass on their knowledge and provide educational and social guidance for me”.

Các cách khắc phục 

Sử dụng từ điển collocation 

Người học cần lưu tâm về việc các cụm từ tiếng Anh được kết hợp như thế nào để diễn đạt đúng ý, thay vì chỉ chú tâm vào học nghĩa của từng từ. Ví dụ đối với từ ‘knowledge’, người học có thể biết là mang ý nghĩa ‘kiến thức’ nhưng những động từ hay tính từ nào kết hợp được với từ ‘knowledge’ thì lại chưa nắm vững. Điều này dẫn đến khả năng diễn đạt tiếng Anh chưa được tự nhiên và chính xác. 

Người học có thể sử dụng các từ điển Anh-Anh, như Cambridge Dictionary, Oxford Dictionary để tra cứu các cụm collocation; ngoài ra, người học còn có thể sử dụng các từ điển chuyên về collocation.

Sử dụng từ điển tra từ collocations

Với ví dụ về từ ‘knowledge’, trang web giới thiệu các động từ có thể kết hợp với danh từ này để diễn đạt các ý khác nhau.

Tham khảo lời khuyên của người bản xứ trên các diễn đàn học tiếng Anh 

Người học có thể truy cập vào các diễn đạt thảo luận tiếng Anh để tìm đọc những lời khuyên hoặc góp ý của chính người bản xứ với những người học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai ở các nước khác. 

Các diễn đàn phổ biến bao gồm WordReference.com hoặc StackExchange hoặc Quora. Ở các website này, người học có thể tham khảo những giải đáp và góp ý của những người bản xứ đến từ các quốc gia sử dụng tiếng Anh là ngôn ngữ thứ nhất như Anh, Mỹ, Úc. Từ đó, người học có cái nhìn rõ hơn về lối sử dụng từ vựng của người bản xứ. 

Các diễn đàn thảo luận tiếng Anh phổ biến

Xem thêm: 50 Collocations các sĩ tử IELTS nên biết

Lỗi dùng từ không phù hợp ngữ cảnh 

Dùng từ không phù hợp ngữ cảnh là lỗi phổ biến thứ hai. Lỗi này xuất phát từ việc từ tiếng Anh được dịch sang một nghĩa tiếng Việt và thí sinh khi học từ vựng sẽ nhớ nghĩa tiếng Việt của từ tiếng Anh đó và áp dụng từ tiếng Anh đó theo cách hiểu của tiếng Việt, dẫn đến từ tiếng Anh đó bị sử dụng sai ngữ cảnh. Điều này thường xảy ra đối với các từ tiếng Anh mà được dịch nghĩa tiếng Việt giống nhau, ví dụ “study” và “learn” đều được dịch là “học”, “between” và “among” đều được dịch là “giữa”, “enroll” và “register” đều được dịch là “đăng ký”.  

Tra nghĩa của từ “register” và “enroll”

What is your major at university?
I’m learning Business Administration at UEF, short for University of Economics and Finance. This major is useful for my future career as I plan to start my own business right after I graduate. 

Tạm dịch: Chuyên ngành tại trường Đại học của bạn là gì?
Tôi đang học ngành Quản Trị Kinh Doanh của UEF, viết tắt cho Đại Học Tài Chính Ngân Hàng. Chuyên ngành này hữu ích cho sự nghiệp tương lai của tôi vì tôi lên kế hoạch bắt đầu kinh doanh ngay sau khi tôi tốt nghiệp.

Ở câu trả lời này, việc lựa chọn từ “learn” là chưa chính xác vì từ “learn” mang ý nghĩa tiếp thu kiến thức. Trong khi đó, ngữ cảnh ở đây là việc người thí sinh này đang theo học ngành Quản Trị Kinh Doanh, nên từ phù hợp nhất phải là “study” mang nghĩa học tập và nghiên cứu.  

Cách khắc phục

Sử dụng Google để tìm hiểu ngữ cảnh sử dụng của các từ có dịch nghĩa giống nhau 

Để phân biệt các từ tiếng Anh có dịch nghĩa tiếng Việt giống nhau, người học nên tra cứu trên Google bằng cách gõ trên thanh công cụ tìm kiếm theo cú pháp “ XXX vs YYY” (ví dụ: study vs learn, enroll vs register). Khi các kết quả tìm kiếm hiện ra, người học từ đó tra cứu và tìm đọc từ các website hiện ra. Đặc biệt lưu ý các website có cách trình bày sự phân biệt các từ này một cách chi tiết kèm theo câu ví dụ minh hoạ. 

Sử dụng website vocabulary.com để tìm hiểu về ngữ cảnh sử dụng từ vựng

Website Vocabulary.com không phải là website từ điển giống như các Oxford hay Cambridge Dictionary. Đây là website chuyên về diễn giải ý nghĩa của các từ vựng và đưa ra các ngữ cảnh, ví dụ minh hoạ việc sử dụng các từ vựng. 

Một điểm nổi bật của website này là trích dẫn các câu mà có sử dụng từ vựng mà người học đang tìm kiếm từ các tác phẩm báo chí của người bản xứ như Washington Post, New York Times, The Guardian. Ngoài ra, website còn phân loại các trích dẫn câu theo nhiều lĩnh vực ví dụ như kinh doanh, thể thao, khoa học, tin tức, công nghệ để giúp người học có thể dễ dàng tìm được từ vựng đang được tra cứu được sử dụng như thế nào trong các lĩnh vực khác nhau.     

Xem thêm: Cách phân biệt các cặp từ tiếng Anh dễ nhầm lẫn

Tổng kết

Một trong những vấn đề lớn nhất của các thí sinh đạt IELTS Speaking 6.0 là mắc nhiều lỗi sử dụng từ vựng; phổ biến nhất là hai lỗi: sử dụng collocation chưa chính xác và sử dụng từ chưa hợp ngữ cảnh. Các lỗi này mắc phải là do thí sinh diễn đạt tiếng Anh nhưng dưới sự ảnh hưởng của tiếng Việt.

Có bốn cách giúp người học luyện tập để vượt qua các lỗi dùng từ: 

1. Sử dụng từ điển collocation hoặc các nguồn học tiếng Anh uy tín

2. Tham khảo lời khuyên của người bản xứ trên các diễn đàn học tiếng Anh 

3. Sử dụng Google để tìm hiểu ngữ cảnh sử dụng của các từ có dịch nghĩa giống nhau 

4. Sử dụng website Vocabulary.com để tìm hiểu về ngữ cảnh sử dụng từ vựng