Cải thiện tiêu chí Grammatical range and Accuracy và Lexical resource trong IELTS Speaking band 5 và 6

Phân tích những đặc điểm của bài thi nói band 5 và band 6 ở hai tiêu chí là grammatical range and accuracy và lexical resource và đưa ra những giải pháp giúp cải thiện được band điểm IELTS Speaking. Trong bài thi IELTS speaking, có tổng cộng 04 tiêu chí chấm điểm: Fluency and Coherence (Độ trôi chảy và mạch lạc), Grammatical Range and Accuracy (Ngữ pháp), Lexical Resource (Từ vựng), và Pronunciation (Phát âm). Bốn tiêu chí này đều có những yêu cầu cụ thể và rõ ràng, quy định những mức độ thông thạo trong việc sử dụng tiếng Anh khác nhau. Bài viết này sẽ phân tích tập trung vào hai tiêu chí đó là Grammatical Range and Accuracy (Ngữ pháp) và Lexical Resources (Từ vựng) trong IELTS speaking, hướng đến thí sinh có band điểm 5.0 – 6.0, và sẽ đưa ra cho người đọc một số cách cải thiện tiêu chí Grammatical range and Accuracy và Lexical Resource . Sau khi đọc bài viết này, thí sinh sẽ có thể:

• Nắm được những yêu cầu cho kỹ năng nói ở tiêu chí Grammar Range and Accuracy ở band 5.0 và band 6.0

• Nắm được những yêu cầu cho kỹ năng nói ở tiêu chí Lexical Resources ở band 5.0 và band 6.0

• Có được phương hướng rõ ràng để cải thiện kỹ năng nói đối với hai tiêu chí là Grammar Range and Accuracy từ band 5.0 lên band 6.0

Phân tích yêu cầu ở hai tiêu chí Grammarical Range and Accuracy và Lexical Resources ở band 5.0

Trước khi vào bài phân tích, người đọc cần nhớ lại khái niệm về band descriptor. Khái niệm này sẽ xuất hiện xuyên suốt bài viết này và cả series phân tích về sau. Đối với những thí sinh lần đầu tiên đọc bài viết này, band descriptor được hiểu một cách khái quát là những yêu cầu mà bài thi IELTS đặt ra cho thí sinh nhằm đánh giá năng lực sử dụng tiếng Anh của họ. Bảng này xuất hiện ở hai kỹ năng là Speaking (Nói) và Writing (Viết). Mỗi bảng đều có bốn tiêu chí được phân chia rõ ràng, phù hợp với từng kỹ năng.

Tiêu chí Grammatical Range and Accuracy Band 5.0

IELTS Speaking Band descriptors đưa ra hai yêu cầu về khả năng sử dụng ngữ pháp của một thí sinh thi IELTS speaking band 5.0 như sau:

• produces basic sentence forms with reasonable accuracy (Sử dụng được những cấu trúc câu đơn giản với độ chính xác tương đối).

• uses a limited range of more complex structures, but these usually contain errors and may cause some comprehension problems (Sử dụng một cách hạn chế những cấu trúc phức tạp, nhưng thường mắc lỗi và có thể dẫn đến những hiểu lầm cho người nghe).

Như đã phân tích ở bài viết trước, những thí sinh ở trình độ IELTS 5.0 thường sử dụng một cách tương đối chính xác những cấu trúc câu đơn giản. Điều này giúp cho bài nói của những thí sinh này có phần mượt mà hơn. Thêm vào đó, những thí sinh band 5.0 còn áp dụng được một số cấu trúc câu phức tạp hơn như câu ghép, câu phức, hoặc câu điều kiện vào bài nói. Tuy nhiên, độ chính xác của những cấu trúc này chưa thật sự cao, làm giảm hiệu quả sử dụng của câu và làm cho giữa người nói và người nghe có thể có những sự hiểu lầm về mặt thông tin. 

Minh họa

Examiner: Many people like living in modern buildings. Why do you think that happens?

(Dịch: Nhiều người thích sống trong những tòa nhà hiện đại. Theo bạn tại sao lại như vậy?)

Candidate: Well,….I think I am one of them. Living in modern home is much easier in a whole, I think. You don’t have to worry about…fixing things all the time….oh renovating…You don’t have to renovate new homes. They in perfect conditions and this probably saves a lot of money. I imagine preparing and maintaining a home is very costly. For instance, if you live in an old home because the cheap price, you have to fix it and doing the maintenance all the time and it will be very costly for you to do that and I mean, people don’t want to fix their home all the time, right?.

(Dịch: Chà…tôi là một trong số những người đó. Sống ở những ngôi nhà hiện đại thì nhìn chung dễ dàng hơn. Bạn không phải lo việc sửa chữa mọi thứ mọi lúc. Bạn không cần phải cải tạo những ngôi nhà mới. Mọi thứ đều trong trạng thái hoàn hảo và điều này sẽ giúp tiết kiệm được rất nhiều tiền. Tôi tưởng tượng rằng việc sửa chữa và duy tu một ngôi nhà sẽ rất tốn kém. Ví dụ, bạn sống trong một ngôi nhà cũ bởi vì giá nó rẻ, bạn sẽ phải sửa và bảo trì nó suốt và điều này sẽ rất tốt kém nếu bạn làm như thế và ý tôi là người ta đâu ai muốn sửa nhà của mình mãi, phải không? )

Trong phần trả lời của mình, thí sinh đã trả lời khá đúng trọng tâm những gì mình được hỏi. Tuy nhiên, điều đáng lưu ý ở phần này đó chính là thí sinh đã vận dụng một cách khá hiệu quả những cấu trúc đơn giản trong tiếng Anh như thì hiện tại đơn, chia khá đúng động từ cho chủ ngữ. Nhưng khi phân tích kỹ lưỡng hơn, thí sinh vẫn còn mắc phải những lỗi ngữ pháp. Ở cuối câu trả lời, thí sinh đã cố gắng “nhồi nhét” một cấu trúc câu ghép phức vào bài trả lời của mình nhằm thể hiện được khả năng sử dụng tiếng Anh ở tiêu chí ngữ pháp. Tuy nhiên, điều này lại phản tác dụng khi câu ghép phức của thí sinh này bao gồm rất nhiều lỗi. Bỏ qua những lỗi dùng từ, chúng ta có thể thấy được những lỗi dùng because (because đi với mệnh đề chứ không phải cụm danh từ), lặp lại từ nối “and” quá nhiều lần trong câu, và ngắt câu chưa phù hợp (từ chỗ I mean, thí sinh nên dừng lại trước đó để thể hiện rằng chỗ đó đã được ngắt thành câu mới). Nhìn chung, các lỗi ngữ pháp như sau:

• Sai số ít số nhiều ở danh từ (homes)

• Dùng thiếu thành phần của câu (they in perfect conditions à thiếu động từ to be)

• Dùng sai kết hợp của because (because the cheap price)

• Dùng lặp từ nối trong câu (and)

Tần suất mắc những lỗi này của thí sinh nằm ở mức trung bình. Tuy không xuất hiện với tần suất dày đặc như ở band 4.0, nhưng vẫn còn hiện hữu ở hầu hết những cấu trúc thí sinh dùng trong phần trả lời của mình. Điều này làm giảm tính hiệu quả của những cấu trúc thí sinh dùng để trả lời cho câu hỏi của giám khảo. Tuy nhiên, ở phần trả lời của mình, những lỗi mà thí sinh mắc phải không làm sai lệch đi ý nghĩa mà thí sinh muốn truyền tải. Nói cách khác, bài nói của thí sinh vẫn khá dễ hiểu và không gây hiểu nhầm ý.

Tham khảo thêm: Lỗi ngữ pháp phổ biến trong bài thi IELTS speaking band 5 – 6 – nguyên nhân và cách khắc phục.

Tiêu chí Lexical Resources band 5.0

Band descriptor đưa ra hai yêu cầu cho thí sinh IELTS band 5.0 ở phần thi nói như sau:

• Manages to talk about familiar and unfamiliar topics but uses vocabulary with limited flexibility (Trả lời được những câu hỏi về chủ đề quen và lạ nhưng dùng từ vựng chưa thật sự linh hoạt)

• Attempt to use paraphrase but with mixed success (Có cố gắng sử dụng paraphrase nhưng hiệu quả chưa cao)

Một thí sinh band 5.0 ở phần thi nói IELTS sẽ có trường từ vựng khá rộng, đủ để thí sinh có thể biểu đạt được phần lớn ý nghĩ của mình ở những chủ đề quen thuộc như work or study (việc làm và việc học), hometown (quê nhà), food (thức ăn), … và một vài chủ đề mới lạ hơn. Tuy nhiên, điểm trừ của những thí sinh ở trình độ 5.0 đó chính là sự hạn chế về độ linh hoạt trong sử dụng từ vựng. Nghĩa là thí sinh band 5.0 thường chỉ sử dụng từ vựng với một hoặc hai lớp nghĩa nhất định (có thể là những nghĩa phổ thông, nhiều người biết, hoặc những nghĩa thường được học như một thói quen). Họ thường bỏ qua những lớp nghĩa rộng hơn, nghĩa sâu xa hơn của một từ hoặc một cụm từ. Điều này dẫn đến việc sử dụng paraphrase của thí sinh đạt hiệu quả chưa cao (như miêu tả ở tiêu chí thứ hai).

Minh họa

Examiner: Many people like living in modern buildings. Why do you think that happens?

(Dịch: Nhiều người thích sống trong những tòa nhà hiện đại. Theo bạn tại sao lại như vậy?)

Candidate: Well,….I think I am one of them. Living in modern home is much easier in a whole, I think. You don’t have to worry about…fixing things all the time….oh rebuilding…You don’t have to rebuild new homes. They in perfect conditions and this probably saves a lot of money. I imagine preparing and maintaining a home is very costly.

(Dịch: Chà…tôi là một trong số những người đó. Sống ở những ngôi nhà hiện đại thì nhìn chung dễ dàng hơn. Bạn không phải lo việc sửa chữa mọi thứ mọi lúc. Bạn không cần phải cải tạo những ngôi nhà mới. Mọi thứ đều trong trạng thái hoàn hảo và điều này sẽ giúp tiết kiệm được rất nhiều tiền. Tôi tưởng tượng rằng việc sửa chữa và duy tu một ngôi nhà sẽ rất tốn kém.)

Tiếp tục nhìn vào phần minh họa trên, có thể thấy được trong bài nói có rất nhiều đặc điểm về cách dùng từ của thí sinh band 5 speaking. Đầu tiên, thí sinh lặp rất nhiều lần từ home từ đầu câu trả lời. Thí sinh có thể dùng nhiều từ vựng khác nhau thay thế cho từ home một cách khéo léo như accommodation, house,… Ngoài ra, thí sinh cũng có khoảng ngập ngừng để suy nghĩ và nhớ từ (rebuild). Một điểm cộng cho thí sinh trong tình huống này đó chính là việc thí sinh đã dùng được phương pháp paraphrase (fix things) để tránh phải việc ngắt quãng bài nói của mình. Hai lỗi về từ vựng mà thí sinh đã gặp phải trong câu trả lời này là:

• Chưa dùng linh hoạt những từ đồng nghĩa để miêu tả một sự vật (home)

• Còn hơi vấp trong việc tìm ra từ vựng để dùng vào bài nói (rebuild)

Phân tích yêu cầu hai tiêu chí Grammatical Range and Accuracy và Lexical Resources ở band 6.0

Tiêu chí Grammatical Range and Accuracy band 6.0

Band descriptor đưa ra hai yêu cầu về cách dùng ngữ pháp của thí sinh ở band 6.0 như sau:

• Uses a mix of simple and complex structures, but with limited flexibility (sử dụng kết hợp những cấu trúc ngữ pháp cơ bản và nâng cao, nhưng tính hiệu quả chưa cao).

• May make frequent mistakes with complex structures, though these rarely cause comprehension problems (có thể thường xuyên gặp lỗi với những cấu trúc câu nâng cao, tuy nhiên điều này hiếm khi gây ảnh hưởng đến thông điệp của người nói).

Những bài nói ở band 6.0 trong phần thi speaking thường được cải thiện nhiều hơn về mặt ngữ pháp so với những bài nói ở band trước đó. Những thí sinh band 6.0 thường sử dụng được những cấu trúc câu đơn giản một cách chính xác, và có thể vận dụng những cấu trúc câu phức tạp hơn một cách tương đối hiệu quả. Ngoài ra, những thí sinh band 6.0 còn có khả năng kết hợp những cấu trúc ngữ pháp cơ bản và nâng cao với hiệu quả tương đối ổn định. Điều này có nghĩa là thí sinh band 6.0 vẫn có thể mắc lỗi một cách khá thường xuyên ở những điểm ngữ pháp nâng cao nhưng nhìn chung điều này hiếm khi làm ảnh hưởng đến ý nghĩa của cả bài nói.

Khi được so sánh, điều khác biệt lớn nhất giữa một bài nói band 6.0 và một bài nói ở band 5.0 nằm ở việc thí sinh band 6.0 có khả năng kết hợp với nhau những cấu trúc cơ bản và nâng cao. Điều này giúp cho bài nói của những thí sinh band 6.0 thể hiện được đầy đủ hơn những thông điệp mà người nói muốn truyền tải đến cho người nghe.

Minh họa

Examiner: What kind of people become famous in your country?

(Dịch: Những kiểu người nào trở nên nổi tiếng ở đất nước của bạn?)

Candidate: You know, those actors, especially movie actors and the sports stars, they are very famous now in China. They can be seen by the people every day doing the movies on the advertisements. They can be seen all the time, so they are very famous and those people who are very rich and who has a really big companies and they are also on TV, on the news so they are very famous as well. (Dịch: Bạn biết đó, những diễn viên, đặc biệt là diễn viên phim ảnh và những ngôi sao thể thao, họ rất nổi tiếng ở Trung Quốc Ngày nay. Họ có thể bị bắt gặp hằng ngày trên những quảng cáo. Họ cũng có thể bị bắt gặp mọi lúc vì vậy họ trở nên rất nổi tiếng và những người đó thường rất giàu và những người có những công ty rất lớn, và họ cũng lên TV, tin tức nên họ cũng rất nổi tiếng.)

Trước tiên, bài nói của thí sinh đã trả lời một cách khá chính xác và đúng với trọng tâm câu hỏi (kiểu người trở nên nổi tiếng ở đất nước của bạn). Ngoài ra, thí sinh còn dùng được những từ nối (linking words) để nối và tạo ra những câu ghép, câu ghép phức, làm cho bài nói của thí sinh trở nên dài hơn. Tuy nhiên, nếu nhìn một cách kỹ càng và chi tiết hơn thì những câu ghép của thí sinh còn chứa rất nhiều lỗi. Đầu tiên đó là thí sinh đã lạm dụng từ nối and để nối những mệnh đề với nhau. Điều này làm giảm tính linh hoạt của câu nói, làm cho một câu nói dài trở nên cứng nhắc, thiếu linh hoạt. Thêm vào đó, thí sinh còn có những lỗi về chia động từ và sai cấu trúc như those people who are very rich who has big companies…Ở vế này, thí sinh đã dùng trùng lặp hai mệnh đề quan hệ who ở hai mệnh đề để miêu tả hai sự việc có cùng một chủ ngữ. Điều này làm cho câu nói trở nên cồng kềnh và không nhất quán. Thêm vào đó, thí sinh chia sai động từ has cho chủ ngữ who. Mặc dù vậy, những lỗi này không làm mất đi ý nghĩa mà thí sinh muốn truyền tải. Điểm này hoàn toàn phù hợp với những tiêu chí được đưa ra cho một thí sinh band 6.0

Cách cải thiện tiêu chí Grammatical range and Accuracy từ 5.0 – 6.0

Để cải thiện tính chính xác của việc dùng cấu trúc ngữ pháp, thí sinh có thể:

• Ôn tập để nắm vững những cấu trúc của câu đơn và học thêm một số cấu trúc ngữ pháp phức tạp hơn. Thí sinh nên tập trung vào những cấu trúc như câu mệnh đề quan hệ, câu điều kiện, liên từ, câu phức miêu tả lí do, câu phức mệnh đề chỉ sự tương phản, nhượng bộ. Thí sinh nên tránh những cấu trúc quá phức tạp như câu ghép phức, câu đảo,… vì những câu này thường dễ bị nhầm lẫn trong quá trình sử dụng và luyện tập.

• Luyện tập sử dụng những cấu trúc học được và ghi âm lại phần luyện tập nói của bản thân để nhờ bạn bè, thầy cô hoặc người thân có trình độ tiếng Anh tốt hơn chỉnh sửa lại, hoặc tự chỉnh sửa sau khi hoàn thành luyện tập.

• Cố gắng luyện tập dùng đúng những cấu trúc ngữ pháp, kiểm soát được ngữ pháp trong bài nói.

Tiêu chí Lexical Resources band 6.0

Hai yêu cầu ở band 6.0 trong tiêu chí Lexical Resource (từ vựng) được ghi trong band descriptors như sau:

• Has a wide enough vocabulary to discuss topics at length and make meaning clear in spite of inappropriacies (Từ vựng của thí sinh đủ rộng để bàn luận về những chủ đề một cách dài hơn và vẫn có thể hiểu được ý nghĩa mặc dù có những điểm không phù hợp)

• Generally paraphrases successfully (Thường thành công trong việc dùng paraphrase)

Phần nói của thí sinh band 6.0 thường có trường từ vựng rộng hơn và có thể được tận dụng một cách hiệu quả để kéo dài những câu trả lời của mình (speak at length). Ngoài ra, thí sinh band 6.0 còn có khả năng dùng tốt kỹ thuật paraphrase trong bài nói để tránh bị lặp từ. Sự khác biệt lớn nhất giữ một thí sinh band 5.0 và một thí sinh band 6.0 ở phần thí nói chính là việc thí sinh band 6.0 có thể dùng từ vựng để trả lời câu hỏi một cách dài hơn, và có kỹ năng dùng paraphrase với hiệu quả cao hơn so với thí sinh band 5.0. Một đặc điểm khác của một bài nói band 6.0 đó chính là thí sinh thường cố gắng sử dụng những từ vựng mang tính formal (trang trọng) hoặc cố gắng sử dụng từ đồng nghĩa vào trong câu trả lời, nhưng những từ này thường bị sai context hoặc không cùng ý nghĩa với ý diễn đạt của thí sinh. Điều này làm cho bài nói của thí sinh trở nên dễ gây hiểu nhầm.

Minh họa

Examiner: What different about people who were famous in the past and people who are famous these days?

(Dịch: Điều gì khác biệt giữa những người nổi tiếng trong quá khứ và những người nổi tiếng ngày nay?)

Candidate: I think those people who are famous in the past are very great and they do a lot to change the world like Newton, Einstein,…They found new logics, they find new way to build new things, so they are very famous. But now, people are very famous because only they are very rich, and they act well or do really good jobs about sports. So, I think now we just focus on the real things, not the things before. (Dịch: Tôi nghĩ rằng những người nổi tiếng trong quá khứ thường rất vĩ đại và họ làm rất nhiều thứ để thay đổi thế giới như Newton, Einstein,… Họ tìm thấy những định luật mới, họ tìm những cách mới để xây dựng những thứ mới, nên họ rất nổi tiếng. Nhưng bây giờ, người ta nổi tiếng chỉ bởi vì người ta giàu, và người ta diễn giỏi hoặc chơi giỏi một môn thể thao nào đó. Nên tôi nghĩ là bây giờ chúng ta chỉ tập trung vào những thứ thật, không phải những thứ trong quá khứ.)

Phần trình bày của thí sinh band 6.0 cho câu hỏi nói trên rõ ràng thể hiện được mức độ từ vựng của thí sính này. Thí sinh đã dùng được một số cụm từ như change the world, focus on the real things. Thí sinh đã tận dụng rất tốt từ vựng của mình để trả lời câu hỏi với độ dài phù hợp, thể hiện được hết những ý nghĩ, thông điệp của bản thân đến người nghe.

Cách cải thiện tiêu chí Lexical Resource từ 5.0 - 6.0

Để cải thiện band điểm từ 5.0 – 6.0 trong phần thi nói IELTS, thí sinh có thể mở rộng vốn từ vựng thông qua những cách làm dưới đây:

• Học từ vựng và cụm từ (collocations) theo chủ đề. Điều này giúp thí sinh dễ dàng hệ thống từ vựng khi thí sinh cần phải ôn tập. Ngoài ra, thí sinh cần phải cố gắng học nhiều lớp nghĩa của từ vựng. Điều này giúp thí sinh tận dụng tối đa từ vựng khi paraphrase. Tuy nhiên, thí sinh cũng cần phải lưu ý khi học từ, cần phải nắm rõ ngữ cảnh sử dụng của từng lớp nghĩa trong một từ để có thể vận dụng vào những tình huống sử dụng khác nhau.

• Luyện tập paraphrase bằng cách ghi lại những gì mình nói và xem xét thay từ đồng nghĩa, từ gần nghĩa nhằm giúp thí sinh đa dạng hóa được cách diễn đạt một vấn đề của mình trong bài nói

• Luyện tập nói sử dụng từ vựng mới và ghi âm lại phần luyện nói của bản thân để có thể nghe lại và sửa lỗi.

• Nhờ hỗ trợ từ giáo viên và bạn bè có trình độ tiếng Anh tốt. Cố gắng ghi nhớ những lỗi sai và tránh lặp lại ở những lần sau.

Tổng kết

Bước tiến từ 5.0 – 6.0 là một trong những bước tiến quan trọng và cũng là bước cần nhiều thời gian để cải thiện. Ngữ pháp và từ vựng là hai trong số bốn nguyên tố mà thí sinh cần phải cải thiện được để đạt được band điểm mong muốn.

Trọng tâm của cách cải thiện tiêu chí Grammatical range and Accuracy và Lexical Resource lên band 6.0 nằm ở việc thí sinh học được thêm từ vựng theo chủ đề, luyện tập paraphrase, học thêm một số cấu trúc ngữ pháp phức tạp, và cố gắng hệ thống lại bài nói trở nên rành mạch, dễ hiểu. Thí sinh cần phải có một sự hiểu biết về cả hai band điểm, band điểm hiện tại và band điểm mục tiêu để đặt ra phương hướng luyện tập hiệu quả. Ngoài ra, thí sinh cũng phải cần nhiều thời gian luyện tập để cải thiện và nâng cao band nói của bản thân.

Lê Quốc Tuấn