Hiểu lầm thường gặp về từ vựng ít phổ biến khi luyện thi IELTS

Trong tiêu chí Lexical Resource (từ vựng) của cả phần thi IELTS Writing và Speaking, để đạt từ band điểm 6-7 trở lên, thí sinh được yêu cầu sử dụng được “less common words” (từ vựng ít phổ biến). Tuy nhiên, “từ vựng ít phổ biến” là một khái niệm còn khá “mơ hồ” đối với nhiều thí sinh với nhiều quan niệm khác nhau từ người học và luyện thi IELTS. Bài viết sau sẽ liệt kê những hiểu lầm thường gặp về khái niệm “từ vựng ít phổ biến” trong quá trình luyện thi IELTS để từ đó giúp người đọc có cái nhìn rõ ràng về khái niệm này. 

Những hiểu lầm thường gặp về từ vựng ít phổ biến và thực tế 

Từ vựng ít phổ biến là từ vựng “khủng”

Không ít người học nghĩ rằng để đạt được band điểm IELTS Writing và Speaking cao, bản thân cần trang bị một vốn từ vựng “khủng”, gồm nhiều từ vựng thuộc band C1- C2 (theo khung tham chiếu ngôn ngữ châu Âu). Điều này khiến cho một số thí sinh luôn cố gắng sử dụng những cụm từ C1-C2 mỗi khi có thể mà không thật sự hiểu rõ ngữ nghĩa có phù hợp với văn cảnh hay không.

 Ví dụ: 

Một số thí sinh cố gắng sử dụng cụm từ “unscrupulous” (C2)  thay cho từ “dishonest”(B2) với đại ý là “không thành thật”. Tuy nhiên, trong một số ngữ cảnh, trong khi “unscrupulous” có thể mang nghĩa là “vô đạo đức/không công bằng”,“dishonest” chỉ mang nghĩa là “không thành thật”.

Ví dụ minh họa

Thực tế

Từ vựng ít phổ biến không phải lúc nào cũng là những từ thuộc band C1-C2. Yếu tố quan trọng nhất trong việc sử dụng từ vựng nói chung và từ vựng ít phổ biến nói riêng là việc từ vựng đó phải được sử dụng đúng ngữ cảnh và phù hợp với chủ đề đang được đề cập đến.

Ví dụ:

Bài viết sẽ sử dụng lại hai từ đã đề cập ở trên là “dishonest” và “unscrupulous” 

Trong chủ đề Animal Testing (thí nghiệm trên động vật) trong Writing Task 2, người đọc có thể đưa ra một luận điểm như sau:

“Some people think that experimentation on live animals is unscrupulous.” 

Tạm dịch: Một số người nghĩa rằng thí nghiệm trên động vật sống là vô đạo đức. 

Trong trường hợp này, từ “unscrupulous” được sử dụng hợp ngữ cảnh và “dishonest” sẽ không phù hợp với ngữ cảnh vì không thể nói rằng thí nghiệm trên động vật là không thành thật. 

Tuy nhiên, trong ngữ cảnh khác, nếu muốn diễn tả một người có hành vi không trung thực, người đọc có thể sử dụng một trong hai từ “dishonest” và “unscrupulous” với nghĩa tương đương nhau.

Ví dụ:

He is an unscrupulous/ a dishonest lawyer.

Tạm dịch: Anh ta là một luật sư không trung thực. 

Từ vựng ít phổ biến có nhiều mức độ khác nhau 

Hiện nay, một số người học IELTS có quan niệm rằng, từ vựng ít phổ biến có nhiều mức độ khác nhau tuỳ theo từng band điểm trên thang đo từ 1-9. Cụ thể là, nhiều thí sinh tự đặt ra những khái niệm như “từ vựng ít phổ biến“, “từ vựng khá ít phổ biến”, “rất ít phổ biến” hay “cực kì ít phổ biến”. Theo một số sĩ tử, band điểm càng cao thì thí sinh càng cần sử dụng những cụm từ “cực kì ít phổ biến” hoặc “rất ít phổ biến. 

Ví dụ: 

Một số thí sinh nghĩ rằng, để diễn tả ý “thời gian đã trôi qua” trong bài thi IELTS Speaking Part 2, cụm từ “time has elapsed” sẽ được đánh giá cao hơn khi sử dụng cụm “time has passed” vì từ “elapsed” ít được sử dụng hơn từ “pass”. 

Thực tế, tiêu chí chấm điểm của giám khảo (Band descriptors) không nhắc đến những mức độ khác nhau cho từ vựng ít phổ biến. Điểm khác biệt trong câu trả lời của thí sinh ở từng band điểm khác nhau phụ thuộc vào số lượng từ vựng thuộc chủ đề và những cụm từ collocation (các nhóm từ kết hợp) mà thí sinh sử dụng. Ví dụ, để từ band điểm 6 lên band điểm 7 trong tiêu chí Lexical Resource, thí sinh cần giảm thiểu lỗi sai trong việc sử dụng các từ/cụm từ kết hợp với nhau. Hoặc để tăng từ band 7 đến band điểm 8 trong tiêu chí Lexical Resource, thí sinh cần bổ sung thêm nhiều từ vựng tốt thuộc chủ đề đề bài đang đề cập đến. 

Lexical Resource

Ví dụ: 

Sau đây là ví dụ về câu trả lời Speaking part 1 chủ đề Fishing theo 3 band điểm 6,7,8

Why do people go fishing?

Band 6:  Well, many people go fishing for different purposes such as relaxing  and making money for a living. Besides, fishing is a good way to grow patience. 

• Ở câu trả lời trên, thí sinh sử dụng sai cụm từ “make a living” (kiếm sống) khi thêm vào chữ “money”. Ngoài ra, thí sinh sử dụng không chính xác cụm từ “grow patience” vì từ “grow” (phát triển) không thường được kết hợp cùng từ “patience”. 

Band 7: Well, people go fishing for many reasons, I mean, maybe they just want to relax after a stressful day at work or fish to earn a living. Moreover, some people consider fishing as a way to practice their patience. 

• Ở câu trả lời trên, thí sinh không mắc lỗi trong việc sử dụng các cụm từ collocation như “earn a living” (kiếm sống) hay “practice patience” (rèn luyện tính kiên nhẫn) tuy nhiên chưa có nhiều cụm từ thuộc chủ đề.

Band 8: Well, people fish for different purposes. The most common reason is that they just want to relieve stress after a hard day at work. On top of that, some people consider fishing as a way to earn a living, I mean, they catch fish and then sell them in seafood markets. Also, I think some just go fishing to practice their patience or just to kill time. 

• Ở câu trả lời trên, thí sinh đã sử dụng đúng và đa dạng các từ vựng và cụm collocation thuộc chủ đề như “relieve stress” (xả stress), “earn a living” (kiếm sống), “catch fish” (bắt cá), “seafood markets” (chợ hải sản) và “practice patience” (rèn luyện tính kiên nhẫn).

Từ vựng ít phổ biến là những từ vựng có nhiều âm tiết, khó đọc

Trong quá trình học và luyện thi IELTS, một số sĩ tử luôn cố gắng thêm vào bài viết/ bài nói những từ vựng có nhiều hơn 3 âm tiết và khó đọc vì quan niệm rằng những từ vựng này là những từ ít phổ biến giúp đạt điểm cao. Điều này dẫn đến việc thí sinh có thể nhầm lẫn spelling (chính tả) khi viết và diễn đạt không trôi chảy khi nói vì thí sinh phải dừng lại lâu để nhớ cách phát âm của từ vựng. 

Ví dụ: 

Straightforward

Một số thí sinh cố gắng sử dụng từ “straightforward” như một cách để thay thế những từ như “simple” hay “easy” vì những từ này đều mang nghĩa “dễ, đơn giản”. Hay nhiều thí sinh sử dụng từ “correspond” thay cho từ “match” vì chúng đều có nghĩa “giống/tương đồng”. 

Thực tế 

Từ vựng ít phổ biến không phải lúc nào cũng là những từ vựng có nhiều âm tiết và khó đọc. Từ vựng ít phổ biến có thể là những từ vựng chỉ 1 có âm tiết, đơn giản và dễ đọc nhưng ít được sử dụng với một tầng nghĩa nhất định. Thí sinh cần lưu ý rằng việc sử dụng nhiều từ khó đọc có thể làm ảnh hưởng đến band điểm tiêu chí Fluency & Coherence (trôi chảy và mạch lạc) khi nói. 

Ví dụ:

Từ “pose” (tạo dáng) còn có thể được sử dụng với tầng nghĩa ít phổ biến hơn là “gây ra cái gì (thường là một vấn đề hay sự khó khăn), như trong câu:

“Drunken drivers pose a threat to road users.”

Tạm dịch:  Người lái xe khi say xỉn có thể gây nguy hiểm cho những người tham gia giao thông. 

Tổng kết

Qua những ví dụ bài viết đã cung cấp ở trên, người đọc có thể thấy từ vựng ít phổ biến không nhất thiết là những từ vựng “khủng”, có nhiều âm tiết và khó đọc. Thực tế, từ vựng ít phổ biến là những từ vựng chỉ phù hợp để sử dụng trong một số ngữ cảnh cụ thể hơn so với những từ vựng thông thường. Ngoài ra, từ vựng ít phổ biến còn là những từ vựng quen thuộc nhưng được sử dụng với một tầng nghĩa ít phổ biến hơn.

Thông qua việc liệt kê những hiểu lầm thường gặp về từ vựng ít phổ biến để qua đó cung cấp cho người đọc một định nghĩa chính xác, bài viết hi vọng người đọc có được cái nhìn chính xác hơn về khái niệm “less common words” nhằm phục vụ cho việc trau dồi và ôn tập từ vựng hiệu quả. Khi học những từ vựng mới, người đọc nên tra cứu kỹ lưỡng loại từ, cách sử dụng từ trong câu và xem xét ngữ cảnh phù hợp để sử dụng từ vựng này một cách hiệu quả. Bên cạnh đó, người học cần có sự ôn tập thường xuyên để từ vựng được ghi nhớ lâu hơn và được áp dụng vào ngữ cảnh phù hợp ngay khi cần thiết.

Nguyễn Hồ Ngọc Anh