5 bước học từ vựng qua bài luận mẫu trong IELTS Writing Task 2

Trong bốn kỹ năng của bài thi IELTS, kỹ năng viết (IELTS Writing, đặc biệt là Writing Task 2, thường được đánh giá là kỹ năng khó nhất (Uysal, 2009). Vì vậy, học viên thường gặp khó khăn với việc phát hiện cũng như xử lý các lỗi sai để cải thiện bài viết của mình, nhất là khi tự ôn tập mà không có sự hướng dẫn hay đánh giá từ giáo viên. Theo nghiên cứu của Nguyen (2022), các khó khăn mà học viên đối mặt trải rộng khắp các phương diện: từ vựng, cấu trúc câu, cách dùng các cụm từ, diễn đạt lại câu (paraphrasing), chính tả, v.v., trở thành rào cản lớn đối với việc nâng cao kỹ năng viết lẫn điểm số của học viên.

Khi gặp phải những khó khăn trên, không ít học viên sử dụng bài luận mẫu (sample essays) như một giải pháp nhanh chóng và hiệu quả. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, trong quá trình đó, học viên thường có xu hướng dựa vào bài luận mẫu quá nhiều, dẫn đến việc sử dụng bài luận mẫu theo hướng tiêu cực: sao chép ý tưởng và từ vựng, cấu trúc câu trong bài luận mẫu để đưa vào bài viết của mình. Điều này không những không giúp cải thiện kỹ năng viết mà ngược lại còn làm mất đi tính sáng tạo của mỗi cá nhân và hơn nữa khiến học viên không còn tự tin để viết một bài luận hoàn chỉnh của riêng mình.
Xuất phát từ thực trạng trên, bài viết này ra đời nhằm mục đích đề xuất cách sử dụng bài luận mẫu IELTS Writing Task 2 để học từ vựng nói riêng, đồng thời nâng cao năng lực ngôn ngữ mà cụ thể là năng lực viết tiếng Anh một cách khoa học, thiết thực và hiệu quả nói chung. Nhờ vậy, học viên vừa có thể tận dụng bài luận mẫu nhằm hỗ trợ quá trình học IELTS Writing Task 2 nhưng vẫn giữ được sự chủ động và tính cá nhân trong bài viết của mình.

Bài luận mẫu trong IELTS Writing là gì?

Khái niệm bài luận mẫu hay bài mẫu trong tiếng Việt có thể dùng để chỉ hai loại văn bản mẫu khác nhau trong tiếng Anh: model essays và sample essays. Model essays là bài luận mẫu do một người bản ngữ hoặc có mức độ thông thạo ngôn ngữ ngang với người bản ngữ viết, còn sample essays là bài luận mẫu được với bản một người có tiếng mẹ đẻ không phải là tiếng Anh (Abe, 2008, pp. 1-2). Tại Việt Nam, cả hai dạng bài này đều có thể được tìm thấy trong các sách tham khảo, ôn luyện cho kỳ thi IELTS.

Học từ vựng qua bài luận mẫu IELTS Writing

Ưu điểm của việc học từ vựng qua bài luận mẫu IELTS Writing

Người học có thể dùng bài luận mẫu trong bài thi IELTS Writing như một nguồn bổ sung từ vựng học thuật hiệu quả. So với phương pháp học từ vựng đơn lẻ thông thường, phương pháp này có hai ưu điểm lớn:

• Thứ nhất, các từ vựng của bài luận mẫu không xuất hiện đơn lẻ mà được sử dụng trong những câu hoàn chỉnh. Nhờ vậy, người học có thể hình dung và nắm được cách dùng của từ trong ngữ cảnh, mà cụ thể là trong bài luận IELTS. Do đó, quá trình ghi nhớ từ sẽ diễn ra dễ dàng hơn và từ vựng sẽ được lưu trữ trong bộ nhớ lâu hơn khi học từ theo kiểu “nhồi nhét” truyền thống.

• Thứ hai, từ vựng trong bài luận mẫu luôn xoay quanh một chủ đề cụ thể. Vì vậy, người học sẽ mở rộng được vốn từ vựng theo chủ đề thay vì chỉ học từ một cách rời rạc. Chính mối liên kết chung giữa từ vựng và chủ đề cho phép người học ghi nhớ một cách hiệu quả hơn. Đồng thời, do chủ đề trong bài luận mẫu rất phong phú, người học sẽ có đủ vốn từ để xử lý linh hoạt nhiều chủ đề IELTS Writing khác nhau. Ngoài ra, những từ theo chủ đề đã học có thể được sử dụng khi luyện tập Speaking hoặc phục vụ cho việc nghe-hiểu và đọc-hiểu khi học Listening, Reading.

Đối tượng phù hợp với việc học từ vựng qua bài luận mẫu

Vì việc đọc hiểu và chọn lọc từ vựng trong bài luận mẫu đòi hỏi người học phải có khả năng đọc tiếng Anh nhất định, nên phương pháp học từ vựng qua bài luận mẫu phù hợp với người học có band điểm IELTS từ 4.5 trở lên với mong muốn mở rộng vốn từ một cách tập trung và sat với bài thi IELTS Writing Task 2.

Nguồn đọc bài luận mẫu

Do hiện nay trên Internet có nhiều nguồn bài luận mẫu khác nhau nên người học cần chọn lọc một cách cẩn thận. Một bài luận mẫu chất lượng cần đáp ứng một số yêu cầu như sau:

• Tổ chức/đơn vị/cá nhân phát hành bài luận mẫu hoạt động trong lĩnh vực giáo dục IELTS, được cấp phép đầy đủ.

• Tác giả bài luận mẫu có tên tuổi, thông tin rõ ràng, cụ thể.

• Bài luận mẫu đảm bảo cấu trúc bài thi IELTS Writing Task 2: mở bài, 2 thân bài, kết bài.

• Bài luận mẫu không có lỗi ngữ pháp, chính tả.

Một số nguồn bài luận mẫu uy tín có thể kể đến như trang web của cựu giám khảo chấm thi IELTS Simon IELTS Simon: IELTS Writing Task 2 (ielts-simon.com), bộ tài liệu Practicing for IELTS 1 và 2 cũng như series ZIM Key and Explanation Cambridge IELTS do ZIM phát hành.

Cách học từ vựng qua bài luận mẫu

Tuy mỗi người học sẽ có phương pháp học từ vựng khác nhau nhưng phần lớn khi dùng bài mẫu, người học chủ yếu sao chép nguyên văn các từ hay cụm từ mà ít khi tìm hiểu các nét nghĩa của chúng. Cách học này có thể tiết kiệm thời gian tra cứu nhưng nó khiến quá trình học tập trở nên thụ động, dẫn tới tình trạng nhanh nhớ nhanh quên.

Thay vào đó, người học có thể học từ vựng qua bài luận mẫu một cách chủ động, khoa học hơn. Người học có thể dùng một cuốn sổ tay hoặc một file văn bản trên máy tính dành riêng cho việc ghi chép từ vựng. Cách học này có thể được chia thành 5 bước như sau:

Bước 1: Xác định chủ đề của bài luận mẫu, cũng là chủ đề của từ vựng chuẩn bị học. Chủ đề có thể được xác định qua đề bài và mở bài của bài luận mẫu.

Để lấy ví dụ, xét đề bài và mở bài của bài luận mẫu tương ứng sau:

Đề bài: Living in a country where you have to speak a foreign language can cause serious social problems, as well as practical problems. To what extent do you agree or disagree with this statement? (Cambridge 13, Test 1)

Trong đề bài trên, chủ đề là “nói ngoại ngữ” (speak a foreign language). Như vậy, các từ vựng của bài luận mẫu sẽ liên quan đến chủ đề này.

Mở bài mẫu: It is believed that settling down in a foreign country can pose many social and practical problems. I agree with this statement since differences in language can lead to misunderstanding about the foreign culture and difficulties at work. (ZIM Key and Explanation Cambridge IELTS 13)

Tương tự, trong mở bài mẫu, câu trả lời cho câu hỏi của đề bài: “I agree with this statement since differences in language can lead to misunderstanding about the foreign culture and difficulties at work” nói về khác biệt ngôn ngữ (language differences), vì vậy từ vựng trong bài sẽ liên quan đến chủ đề này.

Bước 2: Gạch chân hoặc highlight các từ vựng mới hoặc khó hiểu. Bước này giúp người học lọc ra những từ vựng mới, lạ, hoặc chưa hiểu rõ nghĩa và cách dùng để tra cứu và ghi chú lại ở các bước sau.

Bước 3: Phân loại từ vựng. Người học sắp xếp những từ đã xác định ở bước 2 vào các phân loại: danh từ, động từ, tính từ, giới từ, trạng từ, từ nối. Người học có thể sử dụng từ điển để xác định loại từ thuận tiện hơn.

Ví dụ, xét đoạn văn sau:

To begin with, people who live in a foreign country with a different language may fail to grasp the local culture and customs. These people may be unable to communicate with the native speakers and therefore have little knowledge about the lifestyle and culture of the locals. In some cases, this language barrier can prevent them from making friends or even get them into trouble with the people around them. Gradually, they may not be able to integrate themselves into the new environment, which may lead to isolation and a number of mental problems, such as depression. (ZIM Key and Explanation Cambridge IELTS 13)

Có thể phân loại một số từ vựng liên quan tới chủ đề “language difference” theo các nhóm từ loại như sau:

• Danh từ: language barrier (rào cản ngôn ngữ), foreign country (nước ngoài), native speakers (người bản xứ), make friends (kết bạn)

• Động từ: communicate (giao tiếp), prevent (cản trở), get someone into trouble (gây rắc rối), integrate (hoà nhập)

• Từ nối: to begin with (trước hết)

Bước 4. Tra cứu và ghi chú nét nghĩa gắn liền với bài luận mẫu. Ở bước này, người học tra cứu nghĩa của các từ đã phân loại trong từ điển Anh-Anh và Anh-Việt. Tuy nhiên, hầu hết các từ tiếng Anh đều có nhiều nét nghĩa, nên người học cần đối chiếu với câu có chứa từ đó trong bài luận mẫu để xác định nét nghĩa nào đang được sử dụng trong bài. Việc chỉ ghi chú nét nghĩa được dùng trong bài luận mẫu là để người học liên kết cách dùng từ với ngữ cảnh cụ thể, từ đó nâng cao khả năng ghi nhớ hơn. Một số nguồn tra cứu uy tín gồm: từ điển Oxford, từ điển Cambridge, từ điển Merriam-Webster.

Bước 5: Trích câu có chứa từ vựng đã tra cứu từ bài luận mẫu để làm ví dụ. Mục đích là giúp người học hình dung được từ vựng đó được sử dụng trong một bài luận IELTS Writing như thế nào, nhờ vậy có thể trực tiếp áp dụng vào bài luận của chính mình khi ôn luyện.

Các bước của quá trình học từ vựng trong bài luận mẫu có thể được tóm tắt qua sơ đồ sau:

Một số lưu ý khi học từ vựng qua bài luận mẫu

Hiện nay, số lượng bài luận mẫu IELTS Writing là rất lớn, nhất là trên các trang mạng xã hội cũng như các nguồn khác trên Internet. Do đó, người học cần chú ý cẩn thận, chỉ lựa chọn những nguồn tham khảo uy tín, tránh việc học nhầm những cách dùng từ sai, bởi quá trình học từ vựng thông qua bài luận mẫu phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng của bài luận mà người học sử dụng để tham khảo và phân tích.

Khi tra cứu nghĩa từ vựng trong bài luận mẫu, người học nên sử dụng kết hợp cả từ điển tiếng Việt và từ điển Anh-Anh. Do các từ trong tiếng Anh có khá nhiều nét nghĩa, mà từ vựng học thuật trong bài luận IELTS Writing có thể mang một số nét nghĩa hiếm, mang tính học thuật cao hoặc ít dùng trong bối cảnh thường ngày nên một số từ điển Anh-Việt có khả năng sẽ không bao quát được những nét nghĩa ấy. Vì vậy, người học cần so sánh đối chiếu nét nghĩa trong tiếng Việt với trong tiếng Anh để quá trình học từ vựng được chính xác và hiệu quả nhất.

Vì bản chất kỹ năng Writing là sản sinh ngôn ngữ nên học viên cần thường xuyên vận dụng các từ và cụm từ đã học được từ bài luận mẫu vào bài viết của riêng mình. Việc này không những giúp ghi nhớ từ vựng tốt hơn do từ vựng được sử dụng chủ động mà còn giúp tạo động lực cho người học khi có thể tự tạo ra bài viết mang tính cá nhân của bản thân, từ đó khắc phục phần nào khó khăn về động lực khi ôn luyện IELTS Writing.

Không có phương pháp học tập nào là tuyệt đối, vì vậy bên cạnh học từ vựng qua bài luận mẫu, người vẫn cần tích trau dồi, mở rộng thêm vốn từ thông qua các sách chuyên về học từ vựng IELTS. Bởi lẽ, nhược điểm của phương pháp học từ vựng qua bài luận mẫu là số lượng từ trong mỗi bài không quá lớn, trong khi lại đòi hỏi khá nhiều thời gian để phân tích một bài. Do đó, người học không thể học từ vựng ở nhiều chủ đề khác nhau chỉ trong thời gian ngắn với phương pháp này.

Tổng kết

Bài viết đã giới thiệu hai khái niệm Model essays và Sample essays cũng như năm bước học từ vựng qua bài luận mẫu, gồm: xác định chủ đề bài luận mẫu, xác định từ vựng mới, phân loại từ vựng mới, tra cứu từ vựng mới và lấy câu từ bài luận mẫu làm ví dụ. Tác giả hy vọng bài viết sẽ góp phần giải quyết khó khăn trong quá trình học từ vựng cũng như giúp người học tận dụng bài luận một cách hiệu quả và chủ động hơn.

Trích dẫn nguồn tham khảo

Abe, Makoto. “Exploring the Role of Model Essays in the IELTS Writing Test: A Feedback Tool.” The University of Queensland, 2008, pp. 1-2.

Nguyen, Huu Nhon, and Duy Khoi Nguyen. “Vietnamese Learners’ Performance in the IELTS Writing Task 2.” International Journal of TESOL &Amp; Education, vol. 2, no. 1, Asia Association of Computer Assisted Language Learning, Jan. 2022, pp. 170–89. https://doi.org/10.54855/ijte.222111.

ZIM Academy. ZIM Key and Explanation Cambridge IELTS 13.