Khắc phục lỗi sử dụng giới từ tiếng Anh của người Việt

Preposition - Giới từ là gì?

Trước khi đi sâu vào phân tích các lỗi và đưa ra cách khắc phục, người đọc cần phải biết cấu tạo và chức năng của giới từ là gì để có cái nhìn rõ ràng nhất về loại từ này.

Về mặt cấu tạo, preposition không còn quá xa lạ với những người học tiếng Anh ở bất kỳ trình độ nào. Những từ như: in, on, at, up, about, above,… đều là giới từ.

Chức năng: dùng để kết nối các thành phần khác của câu với nhau. Nói một cách dễ hiểu giới từ sẽ mang chức năng là cầu nối để kết nối các thành phần nghĩa của câu. Thường các giới từ sẽ đứng sau các từ loại như:

• Đứng trước danh từ: on Tuesday, in November, on the table …

• Đứng sau những từ loại khác để làm bổ ngữ: argue about the project – tranh cãi về dự án, problem of the match – vấn đề của trận đấu …

• Đứng ngay đầu câu, trước những từ WH để hỏi:

  At what time does the match start? – Trận đấu bắt đầu lúc mấy giờ?,

  In which city did the 2022 World cup hold? – World cup 2022 được tổ chức ở thành phố nào?

Tương tự thì trong tiếng Việt, thường người dùng ít chú ý đến nhưng sự thật vẫn có giới từ tồn tại trong tiếng Việt mang chức năng khá giống với giới từ trong tiếng Anh, kết nối 2 thành phần khác trong câu lại với nhau. Các giới từ thông dụng trong tiếng Việt: vì, ở, tại, lên, xuống, trên, dưới,…

Các lỗi người đọc hay mắc phải khi sử dụng giới từ trong tiếng Anh

Lỗi về mặt ngữ nghĩa

Do dịch thuật

Ở ngay từ những trình độ cơ bản nhất khi học tiếng Anh, người đọc sẽ được học giới từ và điển hình nhất chính là hai cụm từ stand up và sit down. Chính vì sự tương đồng đó của cả hai nền ngôn ngữ nên quá trình học tiếng Anh sẽ cần áp dụng biện pháp dịch thuật là chính để người học có thể nắm nghĩa một cách dễ dàng và nhanh nhất.

Điều này hoàn toàn hợp lý và cũng là cách mà người viết cho là đúng nhất khi bắt đầu học một ngôn ngữ mới do bản thân người viết cũng xuất thân ở mảng biên phiên dịch. Tuy nhiên, một trong những vấn đề của dịch thuật chính là nó sẽ trở thành một thói quen nên khi học lên cao sẽ có một loại từ gọi là: phrasal verb sẽ không thể áp dụng được cách dịch thuật.

Phrasal verb là cụm từ được cấu thành theo công thức sau: Main Verb + preposition/ adverb / preposition + adverb. Trong phạm vi bài viết này, do vấn đề được bàn đến là giới từ nên tác giả sẽ chỉ đi sâu vào các phrasal verb được tạo thành từ MAIN VERB + PREPOSITION.

Trở lại vấn đề dịch thuật, vì nghĩa của các phrasal verb thường sẽ khác xa so với nghĩa gốc của chính động từ và giới từ tạo thành nó cho nên nếu áp dụng một cách máy móc sẽ khiến cho nghĩa của toàn bộ phrasal verb bị hiểu sai và áp dụng sai từ đó dẫn đến nhiều hiểu lầm tai hại.

Ví dụ:

Với giới từ up, ta dịch từng từ stand và up sẽ có nghĩa là đứng lên (trường hợp này hoàn toàn đúng).

Với giới từ down, nếu dịch từng từ stand và down thì nghĩa là đứng xuống, và nghĩa đã trở nên không rõ ràng và gây khó hiểu. Lúc này người đọc phải hiểu theo nghĩa ẩn – nghĩa mà bản thân từ stand down được tạo ra:

“rời bỏ công việc hoặc vị trí chính thức” (Cambridge) – He officially stand down from his job after 25 years of working. – Anh ấy đã chính thức nghỉ việc sau 25 năm.

“rút lui, rời bỏ vị trí sẵn sàng trong một cuộc tranh chấp”, (Merriam Webster) – Since the revolt happened a few months ago at the city center, the government has allocated a huge number of police officers to be ready for any circumstances. Fortunately, everything has been controlled so the officers stood down and moved back to their station. – Kể từ cuộc bạo loạn xảy ra ở trung tâm thành phố vào vài tháng trước, chính phủ đã điều động một lượng lớn cảnh sát để sẵn sàng cho bất cứ trường hợp nào sẽ xảy ra. May thay mọi việc đã được kiểm soát nên các cảnh sát đã rút lui khỏi đó và trở về với đơn vị của họ.

Do sử dụng sai giới từ

Lỗi này cũng khá tương đồng với phần lỗi mắc phải ở trên, tuy nhiên ở phần này không phải do dịch sai nghĩa của cả cụm mà do sự sai lệch về nghĩa của các giới từ ở bản thân của các nền ngôn ngữ, cụ thể là Anh ngữ và Việt ngữ.

Cụ thể ba giới từ khá phổ biến để chỉ nơi chốn và thời gian trong tiếng Anh là in, on, và at. Các lỗi sai khi sử dụng các giới từ này thường đến từ việc dịch nghĩa các giới từ sang tiếng Việt nên mặc dù bản thân người dùng thấy nó hợp lý nhưng trong tiếng Anh lại sai: In - trong, on - trên, at - ở. Các ví dụ sau sẽ làm rõ hơn về vấn đề này:

Các câu sau đây sẽ trình bày theo trình tự “tiếng Việt – tiếng Anh” để người đọc tiện theo dõi

Ví dụ 1:

• VÀO ngày 14 tháng 2, các đôi tình nhân thường sẽ tặng quà cho nhau - ON 14th February, lovers give each other gifts.

• VÀO lúc 8 giờ ngày mai, giáo viên sẽ kiểm tra bài tập của các học sinh – At 8 a.m tomorrow, the teacher will check students’ homework.

Ví dụ 2:

• Tom và Jerry đang mua sắm Ở trung tâm thương mại thành phố - Tom and Jerry are shopping AT the shopping center in the heart of the city.

• Ở thành phố Hồ Chí Minh, có một địa điểm tham quan du lịch nổi tiếng chính là Chợ Bến Thành. – IN Ho Chi Minh City, there is a famous tourist attraction called Ben Thanh market.

Ví dụ 3: một câu tiếng Việt sẽ được dịch sang 2 câu tiếng Anh thể hiện sự áp dụng đúng và sai của giới từ

Các sinh viên cần phải hoàn thành và nộp luận văn tốt nghiệp trong tối nay.

• Students need to finish and turn in their graduation theses tonight. (đúng)

• Students need to finish and turn in their graduation theses in / on/ at tonight. (sai)

Đối với ví dụ 1 và 2, các từ “vào” và “ở” của tiếng Việt có thể dùng một cách linh hoạt nhưng khi dịch sang tiếng Anh thì phải dùng những giới từ tương ứng với trường hợp đó. Và ở ví dụ 3, có một số trường hợp thậm chí không cần giới từ nhưng do thói quen dịch từ tiếng Việt sang và người dùng sẽ thêm giới từ vào từ đó dẫn đến câu bị sai.

Do gốc nghĩa sẽ thay đổi ở các nơi khác nhau

Bản thân một phrasal verb khi dùng ở những nơi khác nhau cũng sẽ mang những nghĩa khác nhau. Vì thế mà những người sử dụng khi không chú ý những đặc điểm này cũng sẽ mắc phải các lỗi khiến họ rơi vào các tình huống tai hại.

Pick up là một trong những phrasal verb thông dụng đối với người sử dụng tiếng Anh. Cụm từ này sẽ có hai nghĩa thông dụng nhất:

• Pick up + một vật: nhặt vật gì đó lên.

I cannot pick up my pen because my back hurts so much. – Tôi không thể nhặt cây bút lên được vì lưng tôi đang quá đau.

• Pick + một người + up: đón một ai đó.

Mr. Robinson will arrive at the airport tomorrow morning at 8 a.m. Please arrive on time to pick him up. – Ông Robinson sẽ có mặt tại sân bay vào 8 giờ sáng mai. Xin hãy đến đúng giờ để đón ông ấy.

 Nhưng đối với người Mỹ, ngoài những ý nghĩa nói trên thì khi sử dụng cụm từ “pick up + một người nào đó” nó còn mang nghĩa là đi cưa cẩm một ai đó ở quán bar để có thể đưa họ về nhà. Nên nếu người dùng không biết về mặt nghĩa này có thể vô ý gây ra các hiểu lầm sẽ khiến người dùng rơi vào tình huống khó xử.

Lỗi về mặt ngữ pháp

Một trong những lỗi sai khác khá phổ biến khi người sử dụng giới từ hay mắc phải là sai cấu trúc ngữ pháp. Ở trong trường hợp này, người dùng thường đã dùng chính xác các giới từ nhưng lại không tuân thủ về mặt cấu trúc ngữ pháp. Hai cụm từ phổ biến nhất ở lỗi sai này là: because of và due to nên phạm vi bài viết này tác giả sẽ tập trung vào hai cụm này và đưa ra cách khắc phục ở phần sau.

Ví dụ: Bởi vì mưa đang rơi, nên tôi không thể đi học được.

• Because of it is raining, I cannot go to school. (Sai)

• Because of the rain, I cannot go to school. (Đúng)

Do mật độ giao thông đang dày đặc, tình hình kẹt xe sẽ còn xảy ra khá lâu.

• Due to the traffic is dense, the congestion will still happen for long. (Sai)

• Due to the traffic density, the congestion will still happen for long. (Đúng)

Để lý giải cho việc này, người dùng thường không chú ý về quy tắc ngữ pháp đi sau một số cụm giới từ như because of và due to từ đó dẫn đến các lỗi sai.

Giải pháp khắc phục các lỗi về giới từ

Khắc phục các lỗi về mặt nghĩa khi sử dụng giới từ đối với

Lỗi dùng sai giới từ thông dụng

Đối với việc dùng các giới từ thông dụng IN, ON, và AT người học không nên áp dụng việc dịch trực tiếp từ tiếng Việt sang mà thay vào đó nên nhớ các từ sẽ được áp dụng cho các tình huống cụ thể nào.

Một số ví dụ:

1.Chỉ thời gian:

Thứ, Ngày: On

• The driving test will take place on Monday. (Bài thi lái xe sẽ diễn ra vào thứ Hai.)

• The government will conduct a thorough examination on 18th November. (Chính phủ sẽ tiến hành một cuộc kiểm tra kỹ càng vào ngày 18 tháng 11.)

Tháng, Năm, Mùa: In

• Snowflakes usually come in Winter. (Hoa tuyết thường sẽ xuất hiện vào mùa đông.)

• Jerry was born in 1995. (Jerry được sinh ra trong năm 1995.)

• Christmas Eve is the festival taking place in December each year. (Lễ giáng sinh diễn ra vào tháng 12 hàng năm.)

Giờ, Khắc: At

• The party will begin at 8 o’clock tonight. (Buổi tiệc sẽ diễn ra vào 8 giờ tối nay.)

• At the moment, Terry Fisher is making a speech. (Terry fisher đang đưa ra một bài phát biểu ở thời điểm hiện tại.)

2.Chỉ không gian:

Quốc gia, lục địa, lãnh thổ, phương hướng: In

• I was born in Vietnam. (Tôi được sinh ra ở Việt Nam.)

• Vietnam is in Asia. (Việt Nam nằm ở Châu Á.)

• Hanoi belongs to the northern part of Vietnam. (Hà Nội thuộc về phần phía bắc của Việt Nam.)

• My house is situated in the west. (Nhà tôi nằm ở phía Tây.)

Địa điểm cụ thể: At

• My family usually shops at the convenient store. (Nhà tôi thường hay mua sắm ở tiệm tiện lợi.)

• The AFF cup final match will take place at My Dinh stadium. (Trận chung kết AFF cúp sẽ diễn ra ở sân vận động Mỹ Đình.)

Đường, phố: On

• Sherlock Holmes live in Baker Street. (Sherlock Holmes sống ở phố Baker.)

• The nearest shopping mall in my neighborhood is on Nguyen Trai Street. (Trung tâm mua sắm gần khu phố tôi nhất nằm trên đường Nguyễn Trãi.)

Quận, huyện, phường, xã, tỉnh: In

• Zim Tran Phu is situated in district 5. (Zim Trần Phú nằm ở quận 5.)

• Da Lat city is one of the cities in Lam Dong Province. (Đà Lạt là một trong những thành phố của tỉnh Lâm Đồng.)

• Delivering products to certain areas in remote wards is challenging. (Giao hang đến những khu vực nhất định trong các phường hẻo lánh là một thách thức.)

Lỗi do dịch thuật và không nắm nghĩa thay đổi của phrasal verb ở nền văn hoá khác

Đối với phần này, do bản thân các phrasel verb đã có nghĩa thay đổi so với bản thân động từ và giới từ tạo nên nó và cũng do chính các phrasel verb đó lại có ý nghĩa thay đổi so với nền văn hoá khác nên cách duy nhất để có thể nắm vững phần này chính là học nghĩa của từng từ. “Đối với các yếu tố liên quan đến từ vựng, bạn sẽ phải học từng từ một” [Roche, 19].

Nếu một phrasal verb có nhiều nghĩa khác nhau thì người dùng buộc phải học nghĩa của các từ đó. Vậy thì khi học nghĩa, người học thay vì dịch từng từ lẻ thì tra từ điển sẽ là cách tốt hơn. Đối với người học ở trình độ trung cấp trở xuống thì việc sử dụng từ điển song ngữ như: Soha, Google translate v.v.. là cách để người đọc dễ dàng tìm được nghĩa nhất. Nên tra một từ trên nhiều từ điển để khẳng định về nghĩa của một từ.

Ví dụ: pick up

(Tra từ pick up trên từ điển Soha)

(Tra từ pick up trên Google Translate)

Còn đối với những người học có trình độ cao hơn, cần sử dụng thêm từ điển đơn ngữ để có thể tra nghĩa một cách hiệu quả. “Lợi thế của việc sử dụng từ điển đơn ngữ chính là nó cung cấp những thông tin chính xác và tổng quan nhất của ngôn ngữ đích” (Britannica Dictionary). Ngoài ra, nó còn giúp người học tránh được các tác động từ ngôn ngữ mẹ đẻ lên việc hiểu nghĩa của các từ mà người học sẽ tra vì “từ điển đơn ngữ sẽ loại bỏ hoàn toàn những gì thuộc về ngôn ngữ nguồn khỏi người học” (Aboghunaim, Nada, 2019)

Một số những từ điển đơn ngữ uy tín mà người đọc có thể sử dụng được:

• Từ điển Cambridge: https://dictionary.cambridge.org/

• Từ điển Oxford: https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/

• Từ điển Merriam-Webster: https://www.merriam-webster.com/ 

Sau khi tra xong nghĩa của từ và đã kiểm tra chéo ở các nguồn từ điển khác nhau, người học có thể học các từ thông qua các ví dụ hoặc tự tạo ra ví dụ theo các ví dụ mẫu của từ điển để dễ dàng nhớ nghĩa hơn.

Lỗi khi sử dụng giới từ liên quan đến ngữ pháp

Khi sử dụng giới từ, người học cần phải lưu ý về cấu trúc ngữ pháp đi sau những giới từ đứng sau liên từ vì mỗi cụm liên từ bao gồm giới từ sẽ có những quy định về ngữ pháp khác nhau.

Cấu trúc: Because of / Due to + Noun/Noun phrase/Verb-ing, Subject + Verb + Object.

Một số câu mẫu:

• Because of the earthquake, millions of people were injured. – Bởi vì cơn động đất, hàng triệu người đã bị thương.

• Due to swimming too long yesterday, Johnathan was sick. – Do đã bơi quá lâu vào ngày hôm qua, Johnathan đã bị bệnh.

Biện pháp khắc phục đối với phần này khá đơn giản, chỉ cần người học nhớ và thuộc cấu trúc ngữ pháp. Nhưng nếu chỉ học thuộc lòng thì phần kiến thức này sẽ trở nên khô khan và khó nhớ, không những phần này nói riêng mà toàn bộ ngữ pháp nói chung. Vậy nên ngoài việc nắm được cấu trúc, người học còn phải luyện tập viết hoặc nói các câu mẫu với những cấu trúc ngữ pháp của because of, due to và những cấu trúc giới từ khác để có thể nắm những kiến thức này một cách trọn vẹn nhất.

Tổng kết

Theo cá nhân tác giả thống kê được, tần suất các học viên đã mắc các lỗi về giới từ sẽ tăng dần từ dưới lên trên:

(Tỉ lệ các lỗi học viên mắc phải)

Toàn bộ thông tin trên đây là những tổng hợp chung về các dạng lỗi, tần suất mắc lỗi khi sử dụng giới từ mà người học có thể mắc phải và người viết cũng đưa ra một số giải pháp để khắc phục các lỗi đó. Tuy nhiên, bài viết còn mắc những thiếu sót do tác giả có thể chưa liệt kê hết tất cả những lỗi mà người đọc hay mắc phải và các giải pháp tác giả đưa ra cũng sẽ không phù hợp với một số người đọc. Nhưng hy vọng với những chia sẻ trên, người đọc có thể nắm được cái nhìn tổng quan nhất về phần khắc phục lỗi sử dụng giới từ và có được những thông tin bổ ích cho cá nhân mình.

Trích dẫn

"Stand Down." Cambridge Dictionary | English Dictionary, Translations & Thesaurus, dictionary.cambridge.org/vi/dictionary/english/stand-down.

"Definition of STAND DOWN." Dictionary by Merriam-Webster: America's Most-trusted Online Dictionary, www.merriam-webster.com/dictionary/stand%20down.

Roche, Marc. Master English Collocations & Phrasal Verbs: The Ultimate Phrasal Verbs and Collocations Book for Learning English. 2020.

"Monolingual and Bilingual Dictionaries | Britannica Dictionary." Encyclopedia Britannica | Britannica, www.britannica.com/dictionary/eb/qa/monolingual-and-bilingual-dictionaries.

Aboghunaim, Nada. (2019). The Effect of Monolingual and Bilingual Dictionary on the Foreign Language Learners' Acquisition. International Journal of Applied Linguistics and Translation. 5. 55-57.