Liên hệ giữa bài thi chuẩn hoá tiếng Anh và tuyển sinh đại học Mỹ

Hơn 5300 các trường đại học/cao đẳng khác nhau ở Hoa Kỳ, bao gồm nhiều ngôi trường danh tiếng như Harvard, Stanford, Yale, là điểm đến của hơn 18 triệu sinh viên nội địa và quốc tế từ hàng trăm quốc gia và vùng lãnh thổ. Từ đây, các bài thi chuẩn hoá (SAT, ACT) được ra đời nhằm đánh giá năng lực học thuật của những thí sinh đến từ nhiều nền giáo dục khác nhau trên một thang điểm thống nhất, hỗ trợ các trường đại học trong quá trình tuyển sinh vô cùng gắt gao hàng năm. Nhưng thực sự, bài thi chuẩn hoá có liên hệ như thế nào với các kì tuyển sinh, và đại dịch COVID-19 đã ảnh hưởng như thế nào đến các bài thi nêu trên?

Người đọc có thể tham khảo thêm về bài thi chuẩn hoá năng lực học thuật, về cấu trúc đề thi và cách phân biệt với các loại bài thi chuẩn hóa tiếng Anh khác.

Điểm thi chuẩn hoá và tuyển sinh đại học

Để hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa điểm chuẩn hoá và tuyển sinh đại học, tác giả sẽ phân tích dựa trên ba yếu tố: cách tính điểm, tầm quan trọng, và tính cạnh tranh.

Đầu tiên, mặc dù điểm thi của SAT và ACT được mặc định trên thang 1600 và 36, cách xét điểm thi chuẩn hoá của từng trường đại học là khác nhau, dựa trên ba cách tính chính: (1) chỉ xét điểm cao nhất từng thành phần trong nhiều lần thi khác nhau (SuperScore); (2) chỉ xét tổng điểm trong một lần thi cao nhất; (3) xét điểm toàn bộ các lần thi, thí sinh không có lựa chọn.

Ví dụ sau sẽ làm rõ hơn sự khác nhau giữa 3 cách tính điểm trên.

Giả sử thí sinh A thi SAT ba lần và có số điểm như sau:

Với cách tính điểm (1) – chỉ xét điểm cao nhất từng thành phần trong nhiều lần thi khác nhau – điểm thi của thí sinh A khi nộp đơn tuyển sinh sẽ là 800 (điểm cao nhất phần Toán) + 750 (điểm cao nhất phần Đọc hiểu & Ngôn ngữ) = 1550/1600 điểm. Hình thức xét điểm này còn được gọi là SuperScore, được chấp nhận rộng rãi bởi đa số các trường đại học. Một số trường đại học danh tiếng chấp nhận cách tính điểm này có thể kể đến Harvard, MIT.

Với cách tính điểm (2) – chỉ xét tổng điểm trong một lần thi cao nhất – điểm của thí sinh A sẽ là điểm của lần thi 2 (với tổng điểm 1510), mặc dù điểm đọc hiểu và điểm Toán đều không phải cao nhất.

Còn lại, với cách xét điểm (3) – xét điểm toàn bộ các lần thi – thí sinh A sẽ cần nộp cho trường đại học xét tuyển điểm của toàn bộ các lần thi. Điều này đồng nghĩa bộ phận tuyển sinh sẽ đánh giá điểm SAT của thí sinh A dựa trên toàn bộ lịch sử thi SAT, bao gồm số lần thi, độ tăng điểm hay khả năng theo thời gian, thay vì một lần thi duy nhất hay số điểm cao nhất. Yale, Georgetown là hai trong số nhiều ngôi trường nổi tiếng áp dụng chính sách này.

Thứ hai, mặc dù đa số các trường đại học hệ 4 năm của Mỹ yêu cầu điểm thi chuẩn hoá, song mức độ quan trọng của số điểm đó trong bộ hồ sơ đối với từng trường đại học là khác nhau. Lấy ví dụ (trích từ Harvard Common Data Set 2018-2019) về độ quan trọng của các yếu tố khác nhau trong hồ sơ tuyển sinh. Có thể thấy, tiêu chí Standardized Test Scores (điểm thi chuẩn hoá) chỉ ở mức Considered (xem xét), tức không đến mức quá quan trọng (Very Important) hay quan trọng (Important) trong bộ hồ sơ xét tuyển.

Trích Harvard Common Data Set 2018-2019.

Nguồn: https://oir.harvard.edu/files/huoir/files/harvard_cds_2018-19.pdf

Ngược lại, với Yale, một trường top đầu cũng thuộc hệ thống Ivy League, lại xếp tiêu chí điểm chuẩn hoá ở mức độ vô cùng quan trọng (Very Important) khi xét hồ sơ tuyển sinh.

Trích Yale Common Data Set 2017-2018.

Nguồn: https://oir.yale.edu/sites/default/files/cds_2017-2018.pdf

Có thể thấy, mặc dù bài thi chuẩn hoá là yếu tố không thể thiếu, mức độ quan trọng của số điểm này so với các tiêu chí khác trong hồ sơ hoàn toàn phụ thuộc vào chính sách và quy định của từng trường khác nhau.

Thứ ba, các trường đại học sẽ công khai thông tin điểm chuẩn hoá sau từng mùa xét tuyển. Thông thường, trường đại học sẽ công bố các thông tin liên quan đến chất lượng học sinh tuyển sinh trong khoá vừa rồi, như tỉ lệ số lượng sinh được nhận trên tổng số hồ sơ (acceptance rate), số lượng học sinh quốc tế, số lượng học sinh nội địa, và chất lượng điểm chuẩn hóa cũng được các trường thống kế, công bố. Ví dụ sau, trích từ Yale Common Data Set 2017-2018 của đại học Yale, sẽ minh hoạ thông tin trên.

Trích Yale Common Data Set 2017-2018.

Nguồn: https://oir.yale.edu/sites/default/files/cds_2017-2018.pdf

Dựa trên bảng thống kê trên, một thí sinh có điểm 710/800 cho phần Đọc hiểu & Ngôn ngữ (Verbal Section) sẽ thuộc nhóm 25% thí sinh nộp vào đại học Yale kì tuyển sinh 2017-2018. Ngược lại, thí sinh sẽ cần có điểm 790/800 cho phần thi tương tự để vào nhóm 25% cao nhất (tức cao hơn 75% thí sinh còn lại) trong số hồ sơ xét tuyển. Tương tự, có 88.02% số thí sinh có điểm SAT Đọc hiểu & Ngôn ngữ (Evidence-Based Reading and Writing) trong khoảng từ 700-800, và 86.26% số thí sinh có điểm SAT Toán trong cùng khoảng.

Từ số liệu này, thí sinh có thể ước lượng được mức độ cạnh tranh của điểm chuẩn hoá bản thân so với các thí sinh cùng nộp vào một trường đại học trong cùng một kì tuyển sinh.

Vậy tổng kết lại, (1) các trường đại học Mỹ sẽ có cách xét điểm chuẩn hoá khác nhau, (2) các trường đại học Mỹ xếp mức độ quan trọng của bài thi chuẩn hoá khác nhau, và (3) các trường đại học Mỹ công khai số liệu điểm chuẩn hoá, và thí sinh có thể dùng nó như một công cụ để ước tính mức độ cạnh tranh của hồ sơ bản thân so với khoá tuyển sinh.

Ảnh hưởng từ dịch COVID-19

Với tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, College Board (đơn vị quản lí và tổ chức khảo thí kì thi SAT) và ACT (đơn vị quản lí và tổ chức khảo thí kì thi ACT) đã buộc phải huỷ nhiều đợt thi trong năm 2019 và 2020, khiến ước tính 1 triệu thí sinh sẽ không có điểm chuẩn hoá đúng theo lộ trình học tập và tuyển sinh vào các đại học Hoa Kì. Điều này dấy lên câu hỏi về công bằng trong đánh giá xét tuyển hồ sơ, khi một số lượng lớn thí sinh không thể có điểm chuẩn hoá vì tác nhân khách quan nằm ngoài tầm kiểm soát.

Phản ứng với tình hình trên, nhiều trường đại học/cao đẳng đã ban hành chính sách không bắt buộc đối với bài thi chuẩn hoá (test optional), đồng nghĩa thí sinh hoàn toàn đủ điều kiện để nộp hồ sơ dù không có điểm chuẩn hoá. Một số trường đại học danh tiếng, trước đây yêu cầu điểm bắt buộc đối với điểm chuẩn hoá, đã áp dụng test optional có thể kể đến Harvard, Yale, Princeton, Stanford. Tuy nhiên, đa số các trường đại học đồng thời thông báo chính sách trên là one-year, nghĩa là chỉ được áp dụng với kì tuyển sinh 2021; các kỳ tuyển sinh sau đó, các trường sẽ quay lại với chính sách cũ.

Mặc dù chính sách test optional đã được nhiều trường đại học thông qua, có nhiều tranh cãi, bàn luận xảy ra giữa việc các trường đại học có thực sự bỏ qua bài thi chuẩn hoá như một tiêu chí xét tuyển học sinh. Thông cáo chính thức trên trang chủ của đại học Harvard về bài thi chuẩn hoá như sau:

Nguồn: https://college.harvard.edu/about/news-announcements/admission-application-considerations-class-2025

“Đại học Harvard cho phép học sinh ứng tuyển khoá 2025 mà không cần có điểm thi chuẩn hoá […] Học sinh không nộp điểm thi chuẩn hoá sẽ không bị bất lợi trong quy trình tuyển sinh. Học sinh sẽ được đánh giá dựa trên những gì họ trình bày, và được khuyến khích nộp bất kì tư liệu nào chứng minh khả năng của bản thân ở những năm trung học và tiềm năng trong tương lai.”

Thông cáo này được đưa ra cho thấy việc không nộp điểm chuẩn hoá không ảnh hưởng đến hồ sơ của thí sinh, và thí sinh dự tuyển sẽ được đánh giá dựa trên những thông tin khác (như bài luận, thành tích, hoạt động ngoại khoá) mà họ cung cấp cho Harvard.

Tuy nhiên một luồng ý kiến khác cho rằng, chính sách test-optional vẫn tạo ra những lợi thế nhất định cho thí sinh nộp điểm chuẩn hoá do bộ phận tuyển sinh vẫn sẽ xem xét điểm số điểm đó, không giống như chính sách test-blind, khi đại học/cao đẳng hoàn toàn không nhận điểm chuẩn hoá như một yếu tố xét tuyển dù thí sinh có nộp kết quả hay không,. Nói cách khác, việc không nộp điểm chuẩn hoá không gây bất lợi cho thí sinh không đồng nghĩa với nộp điểm chuẩn hoá sẽ không đem lại lợi ích. Đơn giản hơn, thí sinh có điểm chuẩn hoá cao sẽ nổi bật khi so sánh với rất nhiều thí sinh khác không có điểm chuẩn hoá. Vì vậy, luồng ý kiến này cho rằng thí sinh vẫn nên ôn luyện các bài thi chuẩn hoá để có sự chuẩn bị hoàn hảo nhất cho bộ hồ sơ xét tuyển của bản thân.

Tổng kết

Bài thi chuẩn hoá vẫn luôn đóng vai trò quan trọng trong kì thi xét tuyển vào đại học Mỹ. Việc tìm hiểu kĩ về cách xét điểm của các trường đại học cũng như khoảng điểm của kì tuyển sinh trong quá khứ sẽ cho thí sinh cái nhìn tổng quan và chính xác hơn về mức độ cách tranh cũng như những yêu cầu khác biệt của từng trường đaị học. Dịch COVID-19, mặc dù làm xáo trộn hệ thống chuẩn hoá trong kì tuyển sinh sắp tới đây, dường như sẽ không thay đổi quá nhiều chính sách chuẩn hoá của các trường khi đại dịch kết thúc.

Tại Hoa Kì, các trường đại học sẽ đặt tên khoá dựa trên năm ra trường. Vì vậy, khoá tuyển sinh đầu vào năm 2021 sẽ được gọi là khoá 2025 (Class of 2025).

Nguyễn Quốc Hưng