Quản lý thời gian trong việc đọc dành cho người bận rộn

Giới thiệu

Theo giả thuyết đầu vào của Krashen (1989), người học có thể tích lũy ngôn ngữ thành công và tăng khả năng đọc hiểu nếu nội dung đọc đảm bảo các yếu tố: Comprehensible (có thể hiểu được), Massive (lượng đủ lớn và lặp lại đủ nhiều), và Compelling (nội dung gây hứng thú). Tuy nhiên để đảm bảo các tiêu chí này, người học cần tận dụng rất nhiều thời gian nghiên cứu và luyện tập. Do đó, đối với các đối tượng người học có tính chất công việc bận rộn, việc nâng cao khả năng quản lý thời gian đọc mang ý nghĩa quan trọng trong việc giúp người học cân bằng giữa công việc và việc đọc cũng như tận dụng tối ưu thời gian của mình.

Xem thêm:

• Lý thuyết thụ đắc ngôn ngữ (Language Acquitision) ứng dụng học ngoại ngữ hiệu quả - Phần 1

• Lý thuyết tiếp nhận ngôn ngữ (Language Acquisition) ứng dụng học ngoại ngữ hiệu quả – Phần 2

Một số thách thức khi quản lý thời gian trong việc đọc đối với người học bận rộn

• Phân bổ thời gian đọc không đồng đều

Một số người học bận rộn không có kế hoạch đọc cố định, do đó thiếu sự lặp lại (repetition) trong các mảng kiến thức về từ vựng, cấu trúc, dẫn đến việc không tiếp thu được những nội dung này. Do đó, trong quá trình đọc, người học cần phải tra cứu liên tục lại từ đầu, gây mất thời gian và chán nản.

• Thời gian đọc không được tối ưu

Vì tính chất công việc bận rộn, đặc biệt đối với một số ngành nghề yêu cầu giữ liên lạc điện thoại, cập nhật tin tức công việc thường xuyên, người học thường có xu hướng bị xao nhãng trong quá trình đọc, dẫn đến việc đọc trong thời gian dài nhưng thiếu tập trung và không hiệu quả. Bên cạnh đó, một số người học trong quá trình đọc tập trung quá nhiều vào việc phân tích ngữ pháp và dịch nghĩa thay vì đọc hiểu, gây mất thời gian đọc và không có tiến bộ.

• Lượng thời gian phân bổ không phù hợp với loại tài liệu

Một số người học vì thiếu thời gian dành cho việc đọc nên có xu hướng tập trung vào số lượng tài liệu đọc được trong một khoảng thời gian thay vì xem xét các yếu tố khác ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng đọc hiểu như mức độ phù hợp với năng lực, thời gian dành ra để nghiên cứu sâu nội dung tài liệu. Do đó, mặc dù người học tiếp xúc với lượng lớn tài liệu nhưng mức độ đọc hiểu không được tối ưu.

• Phương pháp học từ vựng truyền thống tốn nhiều thời gian

Phương pháp học từ vựng truyền thống theo kiểu thuộc lòng gây mất thời gian nhưng lại khiến người học không nhớ được ý nghĩa hay ngữ cảnh trong lâu dài.

Tổng quan về Reading Comprehension (đọc hiểu)

Theo Duke (2003) đọc hiểu là một quá trình người đọc hiểu được ý nghĩa mà tác giả truyền đạt (bằng cả văn bản và ẩn ý) bằng cách tương tác với văn bản thông qua sự kết hợp giữa kiến ​​thức có sẵn và kinh nghiệm trước đó, thông tin trong văn bản và quan điểm của người đọc liên quan đến văn bản đó. Mục đích của việc đọc hiểu là nắm được ý nghĩa của bài đọc thay vì hiểu chi tiết dịch nghĩa của những câu, từ đơn lẻ.

Các yếu tố ảnh hưởng đến việc đọc hiểu

Một số yếu tố ảnh hưởng đến khả năng đọc hiểu của người đọc bao gồm:

• Mức độ phức tạp của đoạn văn: yếu tố này phản ánh khả năng ngôn ngữ của người học và mức độ ứng dụng ngữ nghĩa khác nhau. Bên cạnh đó, người đọc có nền tảng từ vựng tốt sẽ có lợi thế suy luận các từ vựng chưa biết thông qua suy luận quan điểm, ý nghĩa của bối cảnh bài đọc.

• Môi trường đọc: người đọc có xu hướng tập trung và tối ưu việc đọc hiểu khi đọc ở một nơi yên tĩnh và có thể kiểm soát được.

• Mức độ lo lắng và áp lực khi đọc: trái ngược với việc đọc theo sở thích, áp lực thi cử, sức ép từ đối tượng khác có thể gây áp lực cho người đọc, dẫn đến sự bối rối và kém hiệu quả khi đọc hiểu.

• Sở thích và động lực: Việc đọc tài liệu phù hợp với sở thích cá nhân sẽ gây hứng thú và giúp người đọc tập trung hơn vào ý nghĩa truyền đạt của tác giả thay vì phân tích ngữ pháp hay dịch nghĩa các câu từ đơn lẻ. Bên cạnh đó, người học cũng sẽ có nhiều độc lực hơn để duy trì và cải thiện việc đọc.

Vai trò của quản lý thời gian trong việc cải thiện đọc hiểu

Quản lý thời gian là một trong những chiến lược tự điều chỉnh (Self-regulatory strategies) theo mô hình của Zimmerman (2013). Người học tối ưu hóa được các chiến lược này có thể tự đánh giá khả năng tiến bộ của bản thân và đạt được kết quả đầu ra tốt hơn. Ngoài ra, việc phát triển khả năng quản lý thời gian không chỉ giúp tối ưu quá trình đọc hiểu mà còn giúp tăng sự tự tin của người đọc.

Cách quản lý thời gian trong việc đọc để tối ưu quá trình đọc hiểu

Để có thể quản lý thời gian hiệu quả nhằm tối ưu khả năng đọc hiểu, người học có thể áp dụng một số phương pháp sau đây:

Lên kế hoạch đọc hiểu sâu phù hợp với lịch trình bận rộn

• Lập kế hoạch đọc hiểu

Trước khi lên kế hoạch, người học cần có mục tiêu cụ thể để vừa có thể theo dõi và đánh giá sự cải thiện trong khả năng đọc hiểu của bản thân đồng thời có động lực để có thể duy trì trong lâu dài.

Sau khi đã có mục tiêu cụ thể, người học tiến hành tạo thời gian biểu để tập đọc hiểu phù hợp. Thời gian đọc không cần phải quá dài nhưng cần đảm bảo yếu tố lặp lại (repetition) và hiệu quả (đọc trong trạng thái tập trung, môi trường yên tĩnh và thoải mái).

Bên cạnh lưu ý về thời gian dành ra để đọc hiểu, phương pháp Contextualized Learning có thể được ứng dụng để tối ưu hiệu suất của quá trình này. Cụ thể, người học có thể lựa chọn những nội dung, video, sách hoặc bài viết thú vị, liên quan thực tế tới chủ đề bài đọc để nghiên cứu thêm, từ đó có thể dễ dàng liên kết ngữ cảnh thực tế với bài đọc, tăng mức độ đọc hiểu. Ngoài ra, dựa trên lượng thời gian trống, người học có thể chủ động thiết kế các hoạt động phù hợp hỗ trợ việc đọc hiểu như tự đặt câu hỏi, phản biện, thảo luận với bạn bè. 

• Quản lý thời gian và sự tập trung hiệu quả bằng phương pháp Pomodoro

Pomodoro là một phương pháp quản lý thời gian được phát triển bởi Francesco Cirillo nhằm đảm bảo sự tập trung của người sử dụng. Đây là phương pháp được ứng dụng rộng rãi và được chứng minh về mức độ hiệu quả. Nguyên tắc cơ bản của phương pháp này chính là người học sẽ chia nhỏ thời gian học của mình thành các khoảng kéo dài 25 phút. Cứ sau mỗi 25 phút, người học sẽ tạm dừng công việc và thư giãn trong vòng 5 phút. Sau 4 khoảng Pomodoro như vầy, người học sẽ kéo dài thời gian nghỉ từ 15 đến 30 phút.

Khi ứng dụng Pomodoro vào quá trình đọc hiểu, người học, đặc biệt là những người bận rộn sẽ có thể giảm áp lực về mặt thời gian cũng như số lượng bài đọc được hoàn thành vì thời lượng đọc được chia nhỏ. Đồng thời, người học có thể thiết kế những mục tiêu đọc hiểu nhỏ dựa trên mục tiêu lớn đã nêu trên, từ đó, có thể lần lượt giải quyết các mục tiêu mà không cảm thấy chán nản với việc đọc.

Xem thêm: Pomodoro là gì - Cách áp dụng để học tiếng Anh hiệu quả

Sử dụng kỹ năng đọc phù hợp để tiết kiệm thời gian và tối ưu khả năng đọc hiểu

Việc sử dụng những kỹ năng đọc hiệu quả không chỉ giúp người học tiết kiệm thời gian học mà còn hỗ trợ quá trình đọc hiểu. Một số kỹ năng người đọc mà người học có thể sử dụng trong quá trình đọc: 

• Kích hoạt và sử dụng kiến thức nền

Kỹ năng này xuất phát từ phương pháp học tập Contextualized Learning với mục tiêu kích hoạt những trải nghiệm thực tế hoặc có thể xảy ra trong cuộc sống thường ngày của người học, từ đó có thể ứng dụng những kiến thức nền đó vào việc đọc hiểu bài đọc. Trước khi đọc, người học có thể tiến hành gợi nhớ những kiến thức đã có liên quan đến chủ đề bài đọc hoặc những điểm kiến thức về từ vựng, ngữ pháp đã biết. Qua đó, tạo sự liên kết với bài đọc mới và tăng mức độ hiểu sâu về bài đọc hơn.

Ví dụ khi đọc một bài đọc Tiếng Anh liên quan đến chủ đề về DIY - “Do It Yourself”. Người học có thể liên hệ thực tế với bản thân. Người học đã từng tham gia workshop nào chưa, có sử dụng sản phẩm DIY nào không, suy nghĩ về những lợi ích mà mình có được khi sử dụng sản phẩm đó. Bên cạnh đó, người đọc có thể liệt kê ra những từ vựng mình đã biết về chủ đề này để có thể dễ dàng theo dõi đọc hiểu bài đọc tốt hơn. Bằng cách này, việc đọc hiểu bài viết sẽ được tối ưu và nhớ lâu hơn vì người học đã liên kết với trải nghiệm thực tế.

• Đặt câu hỏi

Một trong những cách giúp tăng khả năng đọc hiểu một bài viết viết là đặt câu hỏi. Trước khi đọc bài viết người học có thể tiến hành đặt những câu hỏi về kiến thức liên quan đến bài đọc mà bản thân đã có để liên kết cũng như dự đoán về nội dung trong bài. Tiếp đó, sau khi đã hoàn thành bài đọc, người học có thể tiến hành đặt những câu hỏi như: nội dung chính của bài đọc là gì, nội dung chính của các đoạn trong bài đọc là gì, nội dung mà người đọc cảm thấy tâm đắc nhất trong bài, nội dung nào người đọc cần nghiên cứu thêm để hiểu rõ hơn,... Thông qua việc đặt các loại câu hỏi, người đọc có thể ghi nhớ các thông tin chính của bài đọc, và tập trung nhiều hơn vào việc hiểu ý nghĩa toàn bài/từng đoạn thay vì mất quá nhiều thời gian chú tâm vào từng điểm ngữ pháp hay dịch nghĩa.

• Sử dụng Mind Maps để tăng khả năng đọc hiểu

Mind map (sơ đồ tư duy) hỗ trợ biểu diễn thông tin một cách trực quan với câu trúc chủ đề chính nằm ở phần trung tâm và các ý hỗ trợ được phân nhánh theo nhiều hướng dựa trên hướng triển khai của bài học. Bằng cách sử dụng phương pháp này, người học có thể tự thiết kế biểu đồ tóm tắt những thông tin luận điểm chính của bài viết kết hợp những kiến thức đã biết (Contextualized Learning). Từ đó, người học có thể dễ dàng ghi nhớ và hiểu được nội dung bài đọc trong thời gian ngắn hơn thay vì phải đọc lại bài nhiều lần.

Xem thêm: Mind Maps giúp cải thiện kỹ năng tư duy như thế nào?

• Tóm tắt bài đọc (Summarizing)

Mục đích của phương pháp này việc người học có thể đúc kết những ý chính trong bài và sử dụng ngôn ngữ, cách diễn đạt của bản thân để viết lại một bài tóm tắt. Khi tóm tắt bài đọc, người học không chỉ nhớ được nội dung bài một cách nhanh chóng và lâu dài hơn mà còn có thể tối ưu hóa việc đọc hiểu bài viết mà không cần phụ thuộc quá nhiều vào từ vựng hay ngữ pháp.

Tổng kết

Kỹ năng quản lý thời gian là một trong những yếu tố quan trọng tác động đến hiệu quả của việc đọc hiểu, đặc biệt là đối với những người học bận rộn. Do đó, bên cạnh việc lập kế hoạch đọc phù hợp với lịch trình của mỗi cá nhân, người học cũng cần ứng dụng những kỹ năng, phương pháp đọc khác nhau để vừa tối ưu khả năng đọc hiểu và vừa tiết kiệm thời gian. Bằng cách kết hợp các phương pháp tối ưu thời gian nêu trên, người học sẽ dễ dàng thiết kế lịch học phù hợp và hiệu quả đối với cá nhân người đọc hơn, từ đó nâng cao khả năng đọc hiểu của bản thân.

Trích nguồn tham khảo

• Ahmad, Ismail Sheikh, and Ratnawati Mohd Asraf. "Making sense of text: Strategies used by good and average readers." The Reading Matrix 4.1 (2004)

• Duke, Nell K., and Joanne Carlisle. "The development of comprehension." Handbook of reading research, Volume IV. Routledge, 2011. 199-228.

• Gilakjani, Abbas Pourhosein, and Narjes Banou Sabouri. "A study of factors affecting EFL learners’ reading comprehension skill and the strategies for improvement." International journal of English linguistics 6.5 (2016): 180-187.

• Koda, Keiko. "Reading and language learning: Crosslinguistic constraints on second language reading development." Language learning 57 (2007).

• Krashen, Stephen. "We acquire vocabulary and spelling by reading: Additional evidence for the input hypothesis." The modern language journal 73.4 (1989): 440-464.

• Nugent A., Lodge, J. M., Carroll, A., Bagraith, R., MacMahon, S., Matthews, K. E. & Sah, P. (2019). Higher Education Learning Framework: An evidence informed model for university learning. Brisbane: The University of Queensland. 

• Pourhosein Gilakjani, Abbas, and Narjes Banou Sabouri. "How can students improve their reading comprehension skill." Journal of Studies in Education 6.2 (2016): 229.

• Zimmerman, B. J. (2013). From Cognitive Modeling to Self-Regulation: A Social Cognitive Career Path. Educational Psychologist, 48(3), 135-147