Phân tích về mật độ sai ngữ pháp trong tiêu chí GRA của IELTS Speaking Band Descriptors

IELTS Speaking Band Descriptors và tiêu chí ngữ pháp

IELTS Band Descriptors trong IELTS Speaking

IELTS Speaking Band Descriptors là bản mô tả các chấm điểm được sử dụng để đánh giá kỹ năng nói tiếng Anh của thí sinh trong bài thi IELTS Speaking. Bản mô tả này được sử dụng như một phương tiện giúp người học tự ước lượng được mức điểm hiện tại của bản thân được đánh giá theo tiêu chuẩn của bài thi IELTS Speaking cũng như xây dựng được định hướng ôn tập phù hợp trong quá trình luyện thi kĩ năng này. Hiểu rõ và áp dụng được Speaking Band Descriptors giúp thí sinh nắm bắt được yêu cầu của bài thi và có định hướng ôn tập, bồi dưỡng phù hợp cho bản thân mình.

Tiêu chí đánh giá ngữ pháp trong IELTS Band Descriptors

Speaking Band Descriptors mô tả đầy đủ 9 mức điểm (BAND) từ 0 đến 9 với 4 tiêu chí cụ thể: Fluency and Coherence (Trôi chảy và Mạch lạc), Lexical Resource (Vốn từ vựng), Grammatical Range and Accuracy (Độ rộng và độ chính xác của ngữ pháp), và Pronunciation (Phát âm).

Grammatical Range and Accuracy (GRA) là tiêu chí đánh giá khả năng sử dụng ngữ pháp chính xác và linh hoạt trong việc diễn đạt ý kiến, ý tưởng và thông tin. GRA được chia thành 2 phạm trù rõ rệt. Về mặt "Grammatical Range" (Phạm vi ngữ pháp), tiêu chí này đánh giá khả năng sử dụng các cấu trúc ngữ pháp đa dạng và phong phú, bao gồm khả năng sử dụng các thì, cấu trúc câu phức, cấu trúc so sánh, mệnh đề quan hệ và các cấu trúc ngữ pháp khác để biểu đạt ý kiến, diễn đạt quan điểm và trả lời câu hỏi một cách linh hoạt.

Đối với "Accuracy" (Độ chính chính xác), tiêu chí này đánh giá khả năng sử dụng ngữ pháp một cách chính xác và không mắc lỗi. Đối với mỗi band điểm, tiêu chí này quy định rõ ràng về mật độ các lỗi các nhau mà thí sinh có thể mắc phải. Trong phạm vi bài viết này, tác giả sẽ đi sâu vào việc phân tích và so sánh những điểm khác biệt về mật độ sai ngữ pháp giữa các band điểm trong IELTS Speaking kèm ví dụ cụ thể và định hướng khắc phục.

Ảnh hưởng của các lỗi ngữ pháp đối với tiêu chí ngữ pháp trong đánh giá IELTS Speaking

Như đã phân tích phía trên, bất kì các lỗi nào liên quan đến ngữ pháp đều sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến Grammatical Accuracy (Độ chính xác của ngữ pháp), từ đó ảnh hưởng đến GRA nói riêng và điểm số của toàn bộ bài nói chung. Tuy nhiên, các lỗi này trong IELTS Speaking lại rất phổ biến, bởi lẽ nó vì đòi hỏi thí sinh bên cạnh việc có một nền tảng ngữ pháp đủ vững còn cần kinh nghiệm sử dụng ngữ pháp đủ chính xác một cách chủ động trong một khoảng thời gian giới hạn và áp lực phòng thi. Có thể thấy rằng, mỗi Band trong Speaking có xu hướng xuất hiện mật độ lỗi ngữ pháp khác nhau, cụ thể như sau:

Trong phạm vi bài viết này, tác giả sẽ xác định và phân tích những biểu hiện khác nhau trong về độ lỗi giữa các Band điểm trong IELTS Speaking, đồng thời đưa ra hướng tư duy xử lý những lỗi này một cách hiệu quả.

Các biểu hiện khác biệt về mật độ sai ngữ pháp theo Band trong IELTS Speaking

Band 9

Band 9 GRA là một mức điểm cao nhất và đòi hỏi sự thành thạo và sự linh hoạt trong sử dụng ngữ pháp. Mặc dù điểm số này đại diện cho một trình độ ngôn ngữ gần như tiếp cận với người bản ngữ, band điểm này vẫn có thể mắc những sai sót nhất định mà người bản xứ thường gặp phải khi nói, được miêu tả cụ thể như sau: “Produces consistently accurate structures apart from ‘slips’ characteristic of native speaker speech”.

Khác với tiếng Anh viết, tiếng Anh nói của người bản ngữ đi theo lối diễn đạt sao cho tự nhiên nhất (Cullen and Kuo 2007, p.363). Chính vì vậy, bản chất và đặc tính của ngôn ngữ nói có những điểm khác biệt nhỏ và thường được xem là đôi khi không chính xác về mặt ngữ pháp so với ngữ pháp tiêu chuẩn được sử dụng giảng dạy trong các giáo trình ngữ pháp chính thống (McCarthy 1995), chính những điểm này được gọi là “grammar slips”.

Cụ thể, ngữ pháp trong văn nói của người bản ngữ có một số đặc điểm nổi bật (Amanda HHiện tượng 1: Ellipsis (Tĩnh lược) - Lược bỏ bớt một số thành phần trong câuilliard, 2014 p.4) khác với ngữ pháp truyền thống trong văn viết như sau:

Ví dụ hiện tượng tĩnh lược trong giao tiếp hằng ngày:

• “Do you have any questions?” (No ellipsis)

• “Any questions?” (Ellipsis—subject and verb omitted)

Đây là hiện tượng thường xuyên xuất hiện trong cách nói của người bản ngữ ở cả văn nói và văn viết. Tuy nhiên, đối với ngôn ngữ nói hình thức tĩnh lược chủ ngữ hoặc động từ thường phổ biến hơn cả (McCarthy and Carter 1995), cho phép người nói rút ngắn độ dài và độ phức tạp trong giao tiếp. Hiện tượng tĩnh lược mặc dù có thể khiến lời nói có thể khiến ngôn ngữ nói được xem là không chính xác về mặt ngữ pháp so với ngữ pháp truyền thống, tuy nhiên vẫn đạt được hiệu quả giao tiếp bình thường.

Hiện tượng 2: Phrasal chunks

Phrasal chunks là các cụm từ hoặc cụm từ ngắn được coi là một đơn vị ngôn ngữ, thường được sử dụng như một đơn vị hoàn chỉnh trong giao tiếp hàng ngày.

Ví dụ:

A: "Hey, how's it going?"

B: "Not too bad, just trying to get through this busy week. You know, lots of deadlines and meetings."

Hiện tượng 3: Misuse pronouns (Me and I)

Ví dụ:

Sai ngữ pháp: My father and me went to the shop.

Đúng ngữ pháp: My father and I went to the shop.

Hiện tượng 4: Splitiing infinitives

Thông thường, có nhiều ý kiến cho rằng trong cấu trúc to + V, “to” và động từ không thể bị chia tách. Splitiing infinitives là hiện tượng có một trạng từ (hoặc một từ loại khác) chen vào giữa “to” và động từ sau nó. Có nhiều ý kiến cho rằng hiện tượng này sai hoàn toàn về mặt ngữ pháp, tuy nhiên ngày nay, việc dùng splitiing infinitives ngày càng phổ biến trong văn nói của người bản ngữ (informal speaking) và đôi khi xuất hiện trong cả văn bản trang trọng (formal writing).

Ví dụ:

I need to quickly stop at the bank.

Band 8

Theo Band Descriptors, bên cạnh việc sử dụng linh hoạt được các loại cấu trúc trong tiếng Anh, về mật độ lỗi sai, thí sinh ở Band 8 chỉ được phép đôi khi mắc một vài lỗi nhỏ (only very occasional inappropriacies) hoặc những lỗi cơ bản (basic errors) và không phải lỗi sai đã thành hệ thống (non-systematic errors).

Điều này có nghĩa thí sinh đạt được Band 8 GRA cần có một số đặc điểm như sau:

1. Mật độ lỗi sai thấp: Người thi ở mức band 8 chỉ mắc đôi khi một vài lỗi nhỏ hoặc lỗi cơ bản. Điều này có nghĩa là lỗi sai chỉ xuất hiện đôi khi và không gây ảnh hưởng lớn đến thông điệp hay nội dung mà thí sinh muốn truyền tải. Những lỗi nhỏ này có thể là do thói quen nhưng thí sinh có thể có khả năng nhận ra và sửa lỗi này trong quá trình nói.

2. Không có lỗi thành hệ thống: Người thi ở mức này không mắc các lỗi sai đã thành hệ thống (non-systematic errors). Điều này đồng nghĩa với việc thí sinh không mắc quá nhiều lần những lỗi sai nằm cùng một đơn vị ngữ pháp (Ví dụ: Chia sai động từ ở tất cả các câu điều kiện sử dụng trong bài nói). Thí sinh có khả năng tự nhận ra và sửa lỗi sai một cách hợp lý.

Ví dụ:

Describe a recent acquaintance who has had an impact on you.

Câu trả lời:

Well, let me tell you about a recent encounter I had with a fascinating individual who truly left a lasting impression on me. His name is Mark, and I met him at a local charity event a couple of months ago. Mark is a highly accomplished entrepreneur, and our paths crossed during a networking session. From the moment we started conversing, I was captivated by his infectious enthusiasm and remarkable insights into business strategies.

During our conversation, Mark shared with me some of his experiences as a successful entrepreneur, and it was truly eye-opening. He spoke eloquently about the challenges he faced when his company first found, the lessons he learned, and the importance of perseverance in the face of adversity. His anecdotes and stories were not only inspiring but also provided valuable insights into the business world.

While talking about his achievement, Mark mentioned how he had expanded his business to international markets, successfully navigating the complexities of global trade. He emphasized the significance of building strong relationships with partners and customers, as well as the importance of adaptability in a rapidly changing business landscape.

Phân tích:

Câu trả lời ví dụ trên có một số tính chất để đạt được Band 8 nếu xét về phương diện mật độ lỗi: Lỗi không thường xuyên, Lỗi nhỏ, Không tạo thành lỗi hệ thống và không ảnh hưởng nhiều đến nội dung truyền tải. Cụ thể như sau:

1. Nhầm lẫn dạng thức của động từ: sử dụng "when his company first found" thay vì "when his company first founded." Đây là một lỗi nhỏ có thể xuất phát từ việc nhầm lẫn giữa động từ found (sáng lập) và quá khứ phân từ của từ find (tìm thấy). Mặc dù không chính xác, lỗi này chỉ xuất hiện duy nhất một lần xuyên suốt bài nói và có thể được hiểu rằng người nói nhầm lẫn trong việc chi động từ.

2. Nhầm lẫn dạng thức số ít - số nhiều của danh từ: sử dụng "achievement" thay vì "achievements." Đây là một lỗi nhỏ liên quan đến sự sử dụng đúng dạng số của danh từ bởi phía sau người nói liệt kê nhiều hơn một thành tựu. Tuy nhiên, lỗi này không ảnh hưởng đáng kể đến sự hiểu của người nghe vì nó chỉ là một sự thiếu sót nhỏ.

Band 7

Theo Band Descriptors, bên cạnh việc sử dụng tương đối linh hoạt được các loại cấu trúc trong tiếng Anh, về mật độ lỗi sai, thí sinh ở Band 7 được phép mắc lỗi trong bài nói với mật độ cao hơn Band 8. Nếu ở Band 8, đa số các câu mà thí sinh sử dụng đều gần như không còn mắc lỗi ngữ pháp (produces a majority of error-free sentences) thì đối với Band điểm 7, mật độ các câu không có lỗi chỉ cần là thường xuyên (frequently produces error-free sentences) và có thể mắc phải những lỗi sai đã thành hệ thống/ sai nhiều lần (some grammatical mistakes persist).

Điều này có nghĩa thí sinh đạt được Band 7 GRA có một số đặc điểm như sau:

1.Mật độ lỗi sai tương đối cao (so với Band 8) nhưng phần lớn các câu đều ít lỗi hoặc không có lỗi: Ở band 7, thí sinh được phép mắc lỗi trong bài nói với mật độ cao hơn so với band 8. Điều này có nghĩa là có khả năng xuất hiện nhiều lỗi ngữ pháp hơn trong câu nói của thí sinh.Mặc dù mật độ lỗi sai cao hơn band 8, trong band 7, phần lớn các câu mà thí sinh sử dụng vẫn ít lỗi hoặc không có lỗi. Điều này chỉ ra rằng thí sinh có khả năng sử dụng ngữ pháp tương đối chính xác trong một số trường hợp và chỉ mắc lỗi trong một số trường hợp khác. Những lỗi này có thể là những sai sót phổ biến và dễ nhận thấy, như sai thì động từ, sự khớp giữa chủ ngữ và động từ hoặc sai cấu trúc câu.

2. Lỗi sai đã thành hệ thống/sai nhiều lần: Mô tả Band 7 cho biết thí sinh có thể mắc lỗi sai đã thành hệ thống hoặc lỗi ngữ pháp mắc phải nhiều lần. Điều này chỉ ra rằng thí sinh có thể mắc phải cùng một loại lỗi ngữ pháp trong nhiều tình huống khác nhau.

Ví dụ:

Describe a recent acquaintance who has had an impact on you.

Well, let me tell you about a recent encounter I had with a fascinating individual who truly left a lasting impression on me. His name is Mark, and I met him at a local charity event a couple of months ago. Mark is a highly accomplish (accomplised) entrepreneur, and our paths crossed during a networking session. From the moment we started conversing, I was captivated by his infectious enthusiasm and remarkable insights into business strategies.

During our conversation, Mark shared with me some of his experience as a successful entrepreneur, and it was truly eye-opening. He spoke eloquently about the challenges he faced when his company first found (founded), the lessons he learn (learnt), and the importance of perseverance in the face of adversity. His anecdotes and stories were not only inspiring but also provided valuable insight into the business world.

While discussing his achievement, Mark mentioned how he had successfully expanded his business to the international market, navigating the complexities of global trade. He emphasized the significance of building strong relationship (relationships) with partner (partners) and customer (customers), as well as the importance of adaptability in a rapid (rapidly) changing business landscape.

Phân tích:

Câu trả lời ví dụ trên có một số tính chất để đạt được Band 7 nếu xét về phương diện mật độ lỗi: Sử dụng đa số các câu đều không có lỗi nặng về ngữ pháp, mắc các lỗi nhỏ mật độ không quá cao (cao hơn Band 8) và các lỗi có xu hướng sai theo hệ thống, cụ thể như sau:

1. Verb form errors: accomplish (accomplished), found (founded), learn (learnt/learned)…. Những lỗi này có thể xảy ra ở cả những thí sinh Band cao nắm rất chắc ngữ pháp nhưng phát âm chưa tốt âm đuôi dẫn đến bị trừ điểm ngữ pháp trong bài thi nói

2.Subject-verb agreement errors: relationship (relationships), partner (partners), customer (customers)

Lưu ý rằng, kể cả với một số người học Band cao nắm rất vững ngữ pháp nhưng do phát âm không tốt/ không chú ý đến các grammatical morphemes (s/es/ed) dẫn tới việc bị trừ điểm do sai ngữ pháp đáng tiếc.

Band 6

Theo Band Descriptors, bên cạnh việc kết hợp được tương đối linh hoạt các cấu trúc ngữ pháp đơn và phức, về mật độ lỗi sai, thí sinh ở Band 6 được phép mắc lỗi trong bài nói với mật độ thường xuyên với câu phức (may make frequent mistakes with complex structures) tuy nhiên việc mắc lỗi này không gây ra nhiều khó khăn đến việc nghe hiểu vấn đề (rarely cause comprehension problems).

Ví dụ:

Describe a country you would like to live in the future.

Câu trả lời của một học viên tại ZIM:

My home country is Ben Tre City, which is one of the most popular tourist attraction (attractions) for both Vietnamese and international visitors. Because there are plenty of coconut trees in my home country, so local people tend to take advantage of everything from coconut tree (trees) in order to create many products aim (aiming) at providing the domestic life of local people. You know, most houses in my home country were built with coconut leaves, and the floor were (was) not lined with cement like most floors of the houses in cities. Therefore, sometimes you can see animal (animals) such as chickens, ducks, and earthworms..were running in (on) floors. If you are not local people there, so maybe you will be uncomfortable and weird. But this is very normal for local people in my home country and me.
In addition, there are rice paddy fields with a beautiful colors in my home country. You know, most farmers must wake up very early in order to prepare everything for whole (whole of) their hard-working day, maybe 3 o’clock every morning. I am always fond of the local people in my home country is characteristic, which is one of the main factors to attract visitors all around the world. I always tell my foreign friends about the beauty, traditional culture, and everything …in my home country.

Phân tích:

Không xét trên các phương diện khác về nội dung hay độ rộng của ngữ pháp, xét về mật độ các lỗi ngữ pháp, có thể thấy bài nói mắc tương đối lỗi về ngữ pháp trải dài xuyên suốt từ đầu đến cuối. Bên cạnh những lỗi cơ bản như nhầm lẫn số ít số nhiều (attractions, was, animals…), thí sinh còn có xu hướng sử dụng chưa chính xác một số cấu trúc câu phức như Câu điều kiện với If hay Mệnh đề trạng ngữ chỉ nguyên nhân với Because…

Band 5

Theo Band Descriptors, bên cạnh việc sử dụng được tương đối những câu đơn có cấu trúc chính xác, về mật độ lỗi sai, thí sinh ở Band 5 được phép mắc lỗi trong bài nói với mật độ thường xuyên với câu phức và cả câu đơn (usually contain errors) tuy nhiên việc mắc lỗi này gây ra nhiều khó khăn đến việc nghe hiểu vấn đề (may cause some comprehension problems).

Điều này có nghĩa thí sinh đạt được Band 5 GRA có một số đặc điểm như sau:

1. Sử dụng được tương đối chính xác các cấu trúc câu đơn, có thể mắc lỗi nhưng cần đảm bảo đa số các cấu trúc câu đơn giản sử dụng trong bài nói đều tương đối chính xác.

2. Sử dụng hạn chế các cấu trúc câu phức và những câu này đều gần như mắc lỗi tạo ra khó khăn cho việc nghe hiểu chính xác thông điệp mà thí sinh đang truyền tải.

Ví dụ:

Describe an outdoor activity you did in a new place recently.

You should say:

• What the activity is

• Who invited you to participate in it

• Whether you asked for help in the activity

• And explain what change you had in the activity.

Câu trả lời của một học viên tại ZIM:

Today, I'm going to talk about an outdoor activity. It was an outdoor volleyball competition organizes (organized) by my school. We worked really hard and won first place. I really want to change the time of the game in (to) the afternoon because it is (was) very hot and sunny in the morning, so making it difficult for us to operate. That's all

Phân tích:
Có một số lý do khiến grammar accuracy của bài nói trên rơi vào mức độ band 5 như sau:

1. Mắc nhiều lỗi sai cơ bản: Bài nói không có sự đa dạng trong cấu trúc câu và sử dụng chủ yếu các câu ngắn đơn giản. Trong bài nói, có một số lỗi ngữ pháp cơ bản xuất hiện như sử dụng sai thì và thời gian (is - was).

2. Sử dụng rất hạn chế các cấu trúc phức tạp và đa số đều mắc lỗi: Rút gọn mệnh đề quan hệ (organizes - organized); Mệnh đề chỉ nguyên nhân (Because)…

Band 4

Theo Band Descriptors, bên cạnh việc đa số sử dụng các cấu trúc câu đơn và rất hiếm các mệnh đề phụ thuộc (subordinate structures are rare), về mật độ lỗi sai, thí sinh ở Band 4 có xu hướng liên tục mắc các lỗi về ngữ pháp ngay cả với các câu đơn giản và gây ra sự khó hiểu cho người nghe (errors are frequent and may lead to misunderstanding)

Ví dụ:

Describe an outdoor activity you did in a new place recently.

You should say:

• What the activity is

• Who invited you to participate in it

• Whether you asked for help in the activity

• And explain what change you had in the activity.

Câu trả lời của một học viên tại ZIM:

Todays (Today) I'm going to talk about an outdoor activity I did in a new place recently.
If my memory serves me right, I went for a walk in Hoa Binh Park with my friend last month I would like to share more about this activity. In the morning we sit (sat) in (on) a bench to enjoy the fresh air, do (did) sport (sports) equipments, and talked together. Then we looking (looked) at scenery and wildlife to big-city sightseeing. Talking (Talking about) my feelings, it chill and release stress. There are several reasons why I (I am) keen on do (doing) outdoor activity (activities) because it helps me stay healthy and strengthen the bond with friends. That's all I want to say.

Phân tích:

1. Chứa quá nhiều lỗi ngữ pháp cơ bản với những cấu trúc câu đơn

2. Có nỗ lực sử dụng một cấu trúc với mệnh đề phụ thuộc (Because) nhưng sử dụng sai và gây khó hiểu cho người nghe.

Giải pháp khắc phục các tình trạng sai ngữ pháp trong IELTS Speaking

Có thể thấy rằng, chỉ một chút khác biệt về mật độ sai ngữ pháp trong bài nói cũng dễ dàng ảnh hưởng đến điểm số của tiêu chí GRA, từ đó có thể kéo theo điểm Speaking nói riêng và điểm của toàn bộ bài thi IELTS nói chung. Vì vậy, việc ý thức được tầm quan trọng của việc sử dụng chính xác ngữ pháp trong bài thi nói là vô cùng cần thiết. Người học bên cạnh việc nhận diện các lỗi còn cần có phương hướng khắc phục được tình trạng này. Để khắc phục các tình trạng sai ngữ pháp trong IELTS Speaking, có thể áp dụng một số phương pháp sau:

1. Nắm vững ngữ pháp cơ bản: Đầu tiên cần đảm bảo nắm vững ngữ pháp cơ bản của tiếng Anh. Học và ôn lại các quy tắc ngữ pháp căn bản, bao gồm thì, cấu trúc câu, danh từ, động từ, tính từ, giới từ, trạng từ, và các quy tắc cú pháp khác cần thiết cho bài thi IELTS Speaking.

2. Có ý thức kiểm soát các lỗi ngữ pháp khi nói: Ý thức kiểm soát các lỗi ngữ pháp khi nói kết hợp với việc luyện tập thường xuyên là rất cần thiết. Trong thực tế, có rất nhiều thí sinh nắm vững ngữ pháp cơ bản nhưng vẫn thường xuyên bị trừ điểm đáng tiếc vì sai ngữ pháp do thói quen nói theo bản năng, thiếu luyện tập hoặc không tập trung vào việc đảm bảo ngữ pháp khi nói. Thí sinh cần ý thức được việc trước khi sử dụng được các cấu trúc lạ, khó, phức tạp cần đảm bảo được độ chính xác trong các cấu trúc mình sử dụng để tránh bị mất điểm đáng tiếc.

3. Tự sửa lỗi và ghi nhớ: Khi nhận ra lỗi ngữ pháp, hãy cố gắng sửa chúng ngay lập tức và ghi nhớ để không mắc lại. Tự sửa lỗi và thực hành viết lại câu hoặc bài nói với các cấu trúc và từ ngữ chính xác là một cách hiệu quả để cải thiện ngữ pháp.

4. Tìm một người đồng hành (partner) hoặc người hướng dẫn (mentor) cho kĩ năng nói: Một người đồng hành trong kĩ năng Speaking sẽ giúp thí sinh phát hiện và sửa những lỗi mà đôi khi tự bản thân người nói khó nhận ra. Việc có cho mình một người đồng hành với kĩ năng này cũng là một cách khiến thí sinh có thêm động lực luyện tập mỗi ngày. Trong trường hợp không có sự trợ giúp của partner hoặc mentor, người học có thể tự ghi âm bài luyện tập của mình và tự nghe lại để phát hiện và tự sửa lỗi.

Tổng kết

Việc hiểu và xử lý các lỗi liên quan đến mật độ lỗi trong IELTS Speaking rất quan trọng để đạt được kết quả cao trong phần thi này. Để nâng cao chất lượng bài nói của mình và đạt được hiệu quả tốt nhất trong IELTS Speaking, người học cần nhận biết và hiểu các lỗi thường gặp trong ngữ pháp và sự khác nhau giữa mật độ ngữ pháp có thể bị sai giữa các Band điểm, từ đó xác định được mục tiêu luyện tập để đạt đến những Band điểm tiếp theo cao hơn.

Đọc thêm

• Các lỗi phát triển ý trong IELTS Writing Task 2

• Cách lập luận trong IELTS Writing và Speaking ứng dụng tính hợp lệ và hợp lý

Tham khảo

“IELTS TASK 2 Speaking Band Descriptors (Public Version).” British Council. Accessed 7 May 2023.