Cách xác định từ khoá trong Matching Headings | IELTS Reading

Giới thiệu

Khi nhắc tới kỹ năng Reading (Đọc) trong bài thi IELTS, dạng câu hỏi Matching Headings (Nối tiêu đề với đoạn văn) được xem như là một trong những dạng bài khó nhất đối với các thí sinh. Ở dạng bài này, các thí sinh sẽ được cung cấp 1 danh sách các tiêu đề (thường được đánh số La Mã) và các tiêu đề này là ý chính của các đoạn văn trong 1 phần thi. Nhiệm vụ của các thí sinh là phải tìm đúng tiêu đề cho các đoạn văn trong bài. Thông thường, người dự thi sẽ được cung cấp nhiều tiêu đề hơn số lượng đoạn văn, do đó sẽ có 1 số tiêu đề không được dùng tới. Bên cạnh đó, cũng sẽ có trường hợp có 1 số đoạn văn không được sử dụng trong đáp án. Dạng bài này nhằm đánh giá khả năng thí sinh nhận diện được ý tổng quát của đoạn văn, cũng như biết cách phân biệt giữa ý chính và các ý phụ dùng để bổ sung cho ý chính đó.

Để làm tốt dạng bài này, việc xác định đúng và đủ keyword (từ khóa) trong câu tiêu đề đóng vai trò chủ chốt. Nói cách khác, xác định đúng keyword giúp thí sinh nắm rõ ý nghĩa của tiêu đề đó và phân biệt với các tiêu đề còn lại, nhất là với dạng bài khi các tiêu đề có ý nghĩa gần như tương tự. Từ đó, cùng với khả năng nhận diện paraphrasing (kỹ thuật diễn đạt lại), thí sinh có thể chọn được đáp án đúng nhanh và chính xác hơn.

Trong bài viết này, tác giả sẽ phân tích cách xác định keyword, cách phân tích, so sánh, và đối chiếu chúng với đoạn văn, từ đó phân biệt với các đáp án sai và chọn được tiêu đề chính xác.

 Xác định và phân tích từ khóa

Thông thường, các tiêu đề sẽ được trình bày dưới dạng 1 cụm danh từ kèm theo các phần bổ sung thông tin cho cụm danh từ đó.

Bước 1: Xác định từ khóa

Để xác định đúng keyword, thí sinh cần xác định đúng danh từ chính trong cụm danh từ và các thành phần bổ sung (bao gồm tính từ, danh từ khác, và đôi khi là trạng từ).

Bước 2: Phân tích từ khóa

Sau khi xác định được từ khóa, thí sinh cần phân tích chúng để có thể hình dung 1 cách khái quát đoạn văn chứa đáp án sẽ chứa những thông tin như thế nào.

Xét ví dụ 2 tiêu đề sau:

i.  The health effects of smoking

ii. The dangers of second-hand smoking

Các keyword được xác định như sau:

Ở tiêu đề i:

• Danh từ chính: effects

• Tính từ bổ nghĩa cho danh từ chính: health

• Danh từ khác: smoking

=> Thông qua các từ khóa này, thí sinh xác định được ý nghĩa của tiêu đề là : Những ảnh hưởng về sức khỏe của việc hút thuốc.

Phân tích: Qua đây, người đọc sẽ có thể phán đoán và hình dung được đoạn văn chứa ý chính sẽ nói về các ảnh hưởng cho sức khỏe (ví dụ như các bệnh lý về hô hấp) mà việc hút thuốc (chủ động) đem lại.

Ở tiêu đề ii:

• Danh từ chính: dangers

• Danh từ khác: smoking

• Tính từ bổ nghĩa cho danh từ phụ: second-hand

=> Tương tự vậy, thí sinh xác định được ý nghĩa của tiêu đề là : Những nguy hiểm của việc hít phải khói thuốc.

Phân tích: Từ việc xác định đúng những từ khóa này, người đọc có thể hình dung đoạn văn chứa đáp án sẽ đề cập đến những nguy cơ mà người hít khói thuốc (bị động) gặp phải (ví dụ ảnh hưởng về sức khỏe, các bệnh lý có thể gặp).

Do vậy, có thể nói việc xác định đúng và đủ từ khóa trong 1 câu tiêu đề là vô cùng quan trọng. Vì nếu chỉ cần xác định thiếu 1 keyword, người dự thi sẽ rất dễ nhầm lần giữa các tiêu đề có ý nghĩa khá tương tự nhau.

Tiếp tục phân tích 2 ví dụ trên để làm rõ tầm quan trọng của việc “đúng và đủ” khi xác định từ khóa. Giả sử ở tiêu đề thứ 2, người dự thi xác định thiếu tính từ “second-hand” thì khả năng cao người đó sẽ nhầm lẫn ý nghĩa với tiêu đề 1. Vì như phân tích ở trên, “ảnh hưởng sức khỏe” và “những nguy cơ” có thể đểu được hình dung như nhau thông qua các bệnh lý.

Vậy nên việc xác định từ khóa chính xác không những giúp thí sinh hiểu rõ ý nghĩa của tiêu đề mà còn phân biệt được sự khác nhau giữa chúng, từ đó giúp họ cải thiện thời gian làm bài cũng như tối đa hóa được số đáp án đúng.

Cách so sánh và đối chiếu từ khóa trong tiêu đề và đoạn văn

Xét ví dụ sau:

Cho 2 tiêu đề:

i.  The health effects of smoking

ii. The dangers of second-hand smoking

Lựa chọn tiêu đề đúng cho đoạn văn sau:

The combination of smoke from burning commercial tobacco products and the smoke breathed out by a person who is smoking is deadly. In adults, exposing non-smokers to tobacco smoke causes stroke, lung cancer and coronary heart disease as well as adverse reproductive health effects in women, including low birth weight. Children who are exposed to it are at an increase risk for sudden infant death syndromes (SIDS), acute respiratory infections such as pneumonia and bronchitis, middle ear diseases, more frequent and severe asthma, respiratory symptoms, ang slowed lung growth.

Khi đọc đoạn văn trên, thí sinh dễ dàng thấy được các keyword liên quan đến “heath effects” (các vấn đề về sức khỏe) như sau:

Tuy nhiên, như đã phân tích ở trên, chỉ dựa vào những keyword này thì vẫn chưa xác định được tiêu đề nào là phù hợp. Vì vậy thí sinh cần phải xác định điểm mấu chốt giữa 2 tiêu đề: tác hại của việc hút thuốc (chủ động) hay nguy cơ mà người hít khói thuốc (bị động) gặp phải.

Tiếp tục tìm các từ khóa liên quan đển đối tượng, thí sinh có thể có các keyword như sau:

Dễ dàng nhận thấy, đối tượng ở đây là “non-smokers” (người không hút thuốc), theo sau đó là “women” và “children” được đưa ra như là những ví dụ cho “non-smokers”. Do vậy, từ những keyword này, thí sinh có thể kết luận tiêu đề số ii là lựa chọn chính xác.

Tuy nhiên, để đem lại kết quả chính xác nhất, thí sinh phải kết hợp với phương pháp đọc hiểu chi tiết, dựa vào các câu chủ đề trong đoạn (có thể là câu đầu hoặc câu cuối), cùng với việc phân tích, so sánh và đối chiều từ khóa để đưa ra kết luận cuối cùng.

Ở đoạn văn trên, câu chủ đề chính là câu đầu tiên:

The combination of smoke from burning commercial tobacco products and the smoke breathed out by a person who is smoking it is deadly.

(Tạm dịch: Sự kết hợp giữa khói thuốc từ việc đốt các sản phẩm thuốc lá và khói thuốc được thở ra từ người hút thuốc là mang tính nguy hiểm chết người)

Khi đọc tiếp các câu sau, có thể thấy rằng chúng đang làm rõ cho câu chủ đề bằng cách đưa ra hàng loạt các bệnh lý nghiêm trọng cho những người hút thuốc bị động là trẻ em và phụ nữ. Từ đó, bằng việc kết hợp tất cả các bước trên, tiêu đề ii chính là đáp án đúng.

Chiến lược làm dạng bài Matching Headings

Ví dụ minh họa:

Choose the correct heading for this paragraph from the list of headings below:

List of Headings
i. Getting the finance for production
ii. An unexpected benefit
iii. From initial inspiration to new product
iv. The range of potential customers for the device 
v. What makes the device different from alternatives
vi. Cleaning water from a range of sources
vii. Overcoming production difficulties
viii. Profit not the primary goal
ix. A warm welcome for the device
x. The number of people affected by water shortages

The Desolenator: Producing Clean Water

A. Travelling around Thailand in the 1990s, William Janssen was impressed with the basic rooftop solar heating systems that were on many homes, where energy from the sun was absorbed by a plate and then used to heat water for domestic use. Two decades later Janssen developed that basic idea he saw in Southeast Asia into a portable device that uses the power from the sun to purify water.

Bước 1: Xác định và phân tích từ khóa ở tiêu đề:

Mẹo: Sau khi làm xong bước xác định và phân tích, thí sinh có thể nhóm các tiêu đề chung khía cạnh vào 1 nhóm. Điều này giúp thí sinh lựa chọn đáp án đúng nhanh hơn bằng cách loại các nhóm tiêu đề không liên quan.

Xét ví dụ trên, có thể nhóm các tiêu đề như sau:

• Nhóm liên quan đến yếu tố tài chính, tiền bạc: i và viii

• Nhóm liên quan đến yếu tố sản phẩm: iii, v, và ix

• Nhóm liên quan đến yếu tố con người: iv và x

• Nhóm còn lại (các heading không có các yếu tố chung và không liên quan đến nhau): ii, vi, và vii

Bước 2: Đọc đoạn văn, gạch chân từ khóa trong đoạn văn, tìm câu chủ đề:

Bước 3: Đối chiếu từ khóa đã tìm được ở đoạn văn với các tiêu đề, loại bỏ nhóm tiêu đề không liên quan, chọn đáp án đúng

Sau khi xác định được các từ khóa, để dễ dàng chọn được tiêu đề đúng nhanh hơn, thí sinh có thể loại bỏ các tiêu đề không liên quan trước. Có thể nhận thấy ở đoạn văn trên, các từ khóa không đề cập đến các khía cạnh về tài chính và con người, dó đó thí sinh có thể loại 2 nhóm tiêu đề này. Tương tự, các từ khóa liên quan đến khía cạnh sản phẩm, vậy thí sinh sẽ xét các tiêu đề trong nhóm đó để tìm đáp án đúng.

Nhìn tiếp vào tiêu đề iii, có thể thấy các từ khóa trong đoạn văn cũng như câu chủ đề khá trùng khớp: “was impressed” và “that basic idea” diễn đạt lại cho “inspiration” , “developed into a portable device” cho “new product”. Liên kết các từ khóa thành ý nghĩa sau: Ông William bị ấn tượng (cảm hứng) với 1 hệ thống làm nóng bằng mặt trời, và phát triển ý tưởng này thành 1 thiết bị. Thí sinh xác định được câu chủ đề là câu cuối, bới vì những câu đầu đang đưa ra ngữ cảnh là làm thế nào mà ông William phát minh ra được sản phẩm đó (trong chuyển đi Thái Lan và ông bị ấn tượng bởi hệ thống làm nóng ở đó).

Vậy đáp án của đoạn này chính là tiêu đề iii.

Bài tập vận dụng

Choose the correct heading for each paragraph from the list of headings below:

List of Headings
i. Getting the finance for production
ii. An unexpected benefit
iii. From initial inspiration to new product
iv. The range of potential customers for the device 
v. What makes the device different from alternatives
vi. Cleaning water from a range of sources
vii. Overcoming production difficulties
viii. Profit not the primary goal
ix. A warm welcome for the device
x. The number of people affected by water shortages

The Desolenator: Producing Clean Water

A. Travelling around Thailand in the 1990s, William Janssen was impressed with the basic rooftop solar heating systems that were on many homes, where energy from the sun was absorbed by a plate and then used to heat water for domestic use. Two decades later Janssen developed that basic idea he saw in Southeast Asia into a portable device that uses the power from the sun to purify water.

B. The Desolenator operates as a mobile desalination unit that can take water from different places, such as the sea, rivers, boreholes and rain, and purify it for human consumption. It is particularly valuable in regions where natural groundwater reserves have been polluted, or where seawater is the only water source available.

Janssen saw that there was a need for a sustainable way to clean water is both the developing and the developed countries when he moved to the United Arab Emirates and saw large-scale water processing. ‘I was confronted with the enormous carbon footprint that the Gulf nations have because of all of the desalination that they do,’ he says.

C. The Desolenator can produce 15 litres of drinking water per day, enough to sustain a family for cooking and drinking. Its main selling point is that unlike standard desalination techniques, it doesn’t require a generated power supply: just sunlight. It measures 120 cm by 90 cm, and it easy to transport, thanks to its two wheels. Water enters through a pipe, and flows as a thin film between a sheet of double glazing and the surface of a solar panel, where it is heated by the sun. the warm water flows into a small boiler (heated by a solar-powered battery) where it is converted to steam. When the steam cools, it becomes distilled water. The device has a very simple filter to trap particles, and this can easily be shaken to remove them. There are two tubes for liquid coming out: one for the waste – salt from seawater, fluoride, etc. – and another for the distilled water. The performance of the unit is shown on an LCD screen and transmitted to the company which provides servicing when necessary.

D. A recent analysis found that at least two-thirds of the world’s population lives with severe water scarcity for at least a month every year. Janssen says that be 2030 half of the world’s population will be living with water stress – where the demand exceeds the supply over a certain period of time. ‘It is really important that a sustainable solution is brought to the market that is able to help these people,’ he says. Many countries ‘don’t have the money for desalination plants, which are very expensive to build. They don’t have the money to operate them, they are very maintenance intensive, and they don’t have the money to buy the diesel to run the desalination plants, so it is a really bad situation.’

Đáp án:

B-vi

Giải thích đáp án:

Các từ khóa trong đoạn:

Đối chiếu từ khóa:

• desalination (khử muối), purify, clean water => clean water

• sea, rivers, boreholes (nước giếng), rain, natural groundwater reserves (nước ngầm tự nhiên), seawater => a range of sources

Khi đọc đoạn văn, thí sinh không tìm được câu chủ đề, tuy nhiên vẫn có thể nhận thấy được cả đoạn đề cập đến vấn đề về làm sạch nước,

Do vậy, thông qua đối chiếu từ khóa và đọc kỹ đoạn văn, tiêu đề đúng sẽ là vi

C-v

Giải thích đáp án:

Các từ khóa trong đoạn:

Đối chiều từ khóa:

• unlike => different

• standard desalination techniques => alternatives

Khi đọc đoạn văn, thí sinh xác định được câu chủ đề như trên. Vì đoạn sau của đoạn văn đang mô tả cho sự khác biệt mà sản phẩm này có so với những cái khác (Ví dụ: dễ vận chuyển nhờ có 2 bánh. nước được làm nóng bởi mặt trời => điểm khác biệt)

Do vậy, tiêu đề chính xác là v

D-x

Xác định từ khóa:

Đối chiếu từ khóa:

• two-thirds of the world’s population, half of the world’s population: the number of people

• severe water scarcity (khan hiếm nước trầm trọng), water stress (thiếu nước) => water shortage

Thí sinh xác định được câu chủ đề như trên. Vì ở những câu sau tác giả đang đưa ra lý do vì cho số lượng người bị ảnh hưởng bởi thiếu nước (Các quốc giá không có tiền để xây dựng các nhà máy lọc muối)

Vậy tiêu đề đúng là x.

Tổng kết

Bài viết trên nhằm phân tích tầm quan trọng của việc xác định từ khóa trong dạng bài Matching Headings, cũng như cung cấp ví dụ minh họa từng bước các chiến lược để thí sinh có thể tối đa hóa số đáp án chính xác trong dạng bài này.

Tuy nhiên, để có thể đạt số điểm tối đa không những ở dạng bài này nói riêng mà là ở kỹ năng Reading nói chung, thí sinh cần xây dựng cho bản thân 1 vốn từ vựng tốt. Để học từ vựng hiệu quả, thí sinh nên tạo thói quen đọc thường xuyên, và hãy đa dạng hóa các nguồn đọc của mình.

Danh mục tài liệu tham khảo:

"Dealing with Matching Headings questions." British council, takeielts.britishcouncil.org/sites/default/files/dealing_with_matching_headings_questions.pdf.

Benchmark Support Team. "IELTS Reading Matching Headings Guide - Practice Tips and Tricks." Benchmark Education, 30 Jan. 2023, edubenchmark.com/blog/ielts-reading-matching-headings/.

IELTS 15 Academic Student's Book with Answers with Audio with Resource Bank: Authentic Practice Tests. Cambridge English, 2020.