Oblique strategy là gì – Cách phá vỡ sự bế tắc về ý tưởng trong IELTS Speaking

IELTS Speaking là bài thi nói được tiến hành dưới hình thức đối thoại 1:1 với giám khảo người bản xứ. Trong thời gian 11-14 phút, thí sinh cần trả lời các câu hỏi trong 3 phần, xoay quanh trải nghiệm cá nhân cũng như các vấn đề đời sống, xã hội. Việc brainstorm ý tưởng cho các chủ đề khác nhau trong một thời gian ngắn thường là một thử thách với nhiều thí sinh. Bài viết này sẽ giới thiệu đến bạn đọc Phương pháp xiên (Oblique strategies) để hỗ trợ quá trình tìm kiếm, sắp xếp và thể hiện các ý tưởng trong bài thi IELTS Speaking.

Giới thiệu phương pháp Oblique strategies

Oblique strategies hay Phương pháp Xiên là một phương pháp dựa trên thẻ để thúc đẩy sự sáng tạo do nhạc sĩ/ nghệ sĩ Brian Eno và nghệ sĩ đa phương tiện Peter Schmidt cùng tạo ra vào năm 1975.

Về mặt vật lý, nó có dạng một bộ bài thẻ cỡ 7 x 9 cm (2,8 in × 3,5 in) trong hộp đen. Mỗi lá bài chứa một gợi ý, câu cách ngôn hoặc lời nhận xét nhằm giúp các nghệ sĩ (đặc biệt là các nhạc sĩ) phá vỡ sự bế tắc trong quá trình sáng tạo bằng cách khuyến khích tư duy ngoại biên.

Oblique Strategy có dạng một bộ bài thẻ cỡ 7 x 9 cm

Một số gợi ý dành riêng cho sáng tác âm nhạc, một số khác thì tổng quát hơn, ví dụ:

1. Sử dụng một ý tưởng cũ. (Use an old idea.)

2. Bạn thân nhất của bạn sẽ làm gì? (What would your closest friend do?)

3. Những gì cần tăng? Những gì cần giảm? (What to increase? What to reduce?)

4. Hỏi cơ thể mình. (Ask your body.)

5. Làm việc với tốc độ khác. (Work at a different speed.)

Ứng dụng phương pháp Oblique strategies trong IELTS Speaking

Dù các lời khuyên của Oblique strategies được sử dụng chủ yếu trong sáng tạo nghệ thuật, một số gợi ý cũng có thể được áp dụng trong IELTS Speaking như “One element of each kind”, “Try faking it!” hay “A line has two sides.”

Để người đọc hình dung rõ hơn về cách áp dụng Oblique strategies, bài viết sẽ lựa chọn một số câu hỏi IELTS Speaking part 3 và minh họa cách áp dụng Phương pháp xiên vào trả lời các câu hỏi. 

1. How often do people in your country go shopping?

2.  Why is online shopping popular?

3.  How should sellers set prices for their products?

4.  Do you think online shopping will replace shopping in stores?

(Tạm dịch: 

1. Người dân ở nước bạn có hay đi mua sắm không

2. Tại sao mua sắm trực tuyến lại phổ biến

3. Người bán hàng nên định giá sản phẩm của họ như thế nào?

4. Bạn có nghĩ mua sắm trực tuyến sẽ thay thế việc mua sắm tại cửa hàng truyền thống?)

One element of each kind (Một phần tử mỗi loại)

Thí sinh có thể áp dụng lời khuyên này để tìm ý tưởng cho các câu hỏi rộng, bao gồm nhiều khía cạnh hay đối tượng. Sau khi phân tách vấn đề hay đối tượng trong câu hỏi thành các thành phần nhỏ hơn, thí sinh sẽ xem xét lấy một yếu tố trong mỗi thành phần để kết hợp tạo thành câu trả lời hoàn chỉnh trong phần thi nói của mình.

Ví dụ: Với câu hỏi thứ hai “Why is online shopping popular?”, thí sinh có thể phân tách và đánh giá vấn đề trên các khía cạnh như giá cả, thời gian, sản phẩm,…Trong mỗi phần này, thí sinh sẽ suy nghĩ lựa chọn ra một đặc điểm/ yếu tố/ lý do để giải thích, minh chứng và kết hợp chúng với nhau nhằm tạo nên một câu trả lời hoàn chỉnh nhất.

Lựa chọn ra một đặc điểm để minh chứng và kết hợp với nhau nhằm tạo nên một câu trả lời hoàn chỉnh nhất.

Cụ thể, về vấn đề giá cả, có thể có nhiều lý do cho việc giá cả sản phẩm trên nền tảng mua sắm online thường rẻ hơn như việc có nhiều nhà cung cấp hay do không phải trả chi phí mặt bằng,… Tuy nhiên, để câu trả lời đa dạng và bao quát được nhiều khía cạnh, thí sinh có thể chỉ lựa chọn làm rõ một lý do trong phần này và tiếp tục phát triển thêm ở các khía cạnh như thời gian hay chất lượng sản phẩm.

State the problem in words as clearly as possible. (Diễn đạt vấn đề bằng lời càng rõ ràng càng tốt)

Lời khuyên thứ nhất cho phần thi Speaking của thí sinh chính là nên diễn đạt vấn đề một cách rõ ràng, tránh mơ hồ, chung chung.

Ví dụ: Với câu hỏi thứ nhất “How often do people in your country go shopping?” thí sinh có thể chỉ trả lời “People in my country go shopping very often.” Tuy nhiên, đây không phải một câu trả lời tối ưu vì vấn đề chưa được diễn giải một cách rõ ràng. “Very often” (Rất thường xuyên) nên được cụ thể hóa bằng các thông tin như tần suất đi mua sắm của các gia đình thường khoảng bao nhiêu lần/ tuần, từng nhóm đối tượng như thanh niên, trung niên hay người cao tuổi có tần suất mua sắm giống nhau không,…

Try faking it! (Thử giả mạo!)

Trong bài thi IELTS Speaking, đặc biệt ở Part 3, thí sinh có thể được đặt câu hỏi về những vấn đề họ không quá quen thuộc hay có nhiều hiểu biết. Trong những trường hợp này, thí sinh có thể thử đặt mình vào một vị trí, vai trò mới để hình dung phương án xử lý

Ví dụ:

How should sellers set prices for their products?

Để trả lời câu hỏi “How should sellers set prices for their products?”, Thí sinh có thể đặt mình vào vị trí của sellers (người bán hàng) hay buyers (người mua hàng) để hình dung các yếu tố hay phương án định giá sản phẩm. Cụ thể, nếu là người bán hàng, thí sinh có thể cân nhắc đến những yếu tố như chi phí sản xuất hay sức cạnh tranh của sản phẩm. Nếu là người mua hàng, những yếu tố được quan tâm thường là chất lượng sản phẩm hay sự phù hợp của sản phẩm với thu nhập cá nhân.

A line has two sides (Một dòng có hai mặt)

Trong quá trình triển khai ý tưởng cho phần thi IELTS Speaking, thí sinh có thể cân nhắc áp dụng lời khuyên trên bằng cách phân tích song song hai mặt của một vấn đề (thường là mặt tích cực và tiêu cực). Với cách tiếp cận này, thí sinh có thể phát triển câu trả lời toàn diện và sâu sắc hơn.

Ví dụ: Với câu hỏi “Do you think online shopping will replace shopping in stores?”, thí sinh có thể đưa ra câu trả lời bằng cách cân nhắc cả hai mặt tích cực và tiêu cực của hoạt động mua sắm trực tuyến, từ đó có kết luận về việc liệu mua sắm online có thể thay thế hình thức mua sắm truyền thống tại các cửa hàng không.

Are there sections? Consider transitions (Có các phần khác nhau? Xem xét cách chuyển đổi)

Lời khuyên có thể áp dụng trong cả ba phần của bài IELTS Speaking. Dù câu hỏi có yêu cầu hay chủ đề nào, thí sinh cũng cần lưu ý áp dụng những từ nối hợp lý ở các phần chuyển đổi thông tin để đảm bảo sự liên kết và mạch lạc của bài.

Breathe more deeply (Hít thở sâu)

Gợi ý mà nhạc sĩ Brian Eno đưa ra không chỉ có giá trị trong sáng tạo nghệ thuật mà còn có thể được áp dụng trong bài thi IELTS. Trong phần thi nói IELTS Speaking, thí sinh có thể hít thở sâu để giảm căng thẳng và giữ được sự bình tĩnh giúp hoàn thành bài nói tốt nhất. 

Tổng kết

Như vậy, bài viết đã giới thiệu đến bạn đọc Phương pháp Xiên (Oblique strategies) và gợi ý một số lời khuyên có thể áp dụng trong bài thi IELTS Speaking. Dù Phương pháp Xiên không trực tiếp liên quan đến bài thi IELTS hay việc dạy và học tiếng Anh nói chung, nhiều gợi ý được đưa ra trong phương pháp vẫn có thể được áp dụng trong bài thi IELTS Speaking nhằm giúp thí sinh tìm kiếm và thể hiện được tốt các ý tưởng của mình.

Vũ Thu Hằng