Reading Process - Quy trình đọc thông minh cho người học hiệu quả

Đọc không chỉ là việc nhận diện từ ngữ hay hiểu nghĩa của câu. Đó là một quá trình (Reading Process), trong đó người đọc tương tác với văn bản để xây dựng các liên kết về mặt ý nghĩa, suy luận và phản hồi.

Thực tế, trong học tập hay làm việc, việc có một quy trình đọc rõ ràng giúp bạn đọc nhanh hơn, hiểu sâu hơn và ghi nhớ lâu hơn. Vậy, tại sao cần có quy trình khi đọc? Có thể quan sát được từ thực tế, một quy trình hợp lý sẽ giúp bạn kiểm soát tốt hơn việc tiếp nhận thông tin và chuyển hóa kiến thức thành vốn hiểu biết của riêng mình.

Reading Process (Quy trình đọc) là gì?

Reading Process (quy trình đọc) được hiểu là chuỗi các bước mà người đọc thực hiện để tiếp cận, hiểu và phản hồi một văn bản [1]. Một quy trình đọc cơ bản thường bao gồm ba giai đoạn chính:

• Pre-reading (Trước khi đọc): Đây được xem là giai đoạn chuẩn bị. Người đọc đọc qua tiêu đề, hình ảnh, phần mở đầu của bài để dự đoán nội dung và xác định mục tiêu hướng tới sau khi đọc. Nói cách khác, ngay từ bước này, người đọc đã phần nào đoán được các nội dung sẽ được đề cập đến trong bài.

• While-reading (Trong khi đọc): Ở giai đoạn này, người đọc hoàn toàn tập trung vào việc hiểu nội dung chi tiết của bài đọc, tìm ý chính, ghi chú từ khóa và đặt câu hỏi.

• Post-reading (Sau khi đọc): Người đọc tóm tắt, thảo luận về các thông tin nắm được sau khi đọc văn bản hoặc phản hồi văn bản bằng cách nhận xét cách lập luận và phong cách viết của tác giả hay phân tích các lập luận, qua đó củng cố và mở rộng hiểu biết.

Việc thực hiện đủ ba giai đoạn giúp người đọc không chỉ “đọc hiểu” mà còn “đọc có chiến lược”. Lợi ích của Reading Process là tăng khả năng ghi nhớ, tư duy phản biện và nâng cao kỹ năng ngôn ngữ tổng thể nhờ hiểu sâu nội dung của bài đọc.

Xem thêm: Các kỹ thuật trước khi đọc Reading cho người đọc thiếu tự tin

Ví dụ về quy trình đọc

Tùy theo mục đích và loại văn bản, Reading Process có thể được vận dụng một cách linh hoạt và phù hợp. Mỗi kiểu đọc đều cần một chiến lược riêng để đạt hiệu quả tối đa.

• Đọc bài báo: Hãy bắt đầu bằng việc xem qua tiêu đề, hình ảnh và đoạn mở đầu để dự đoán chủ đề. Trong khi đọc, tập trung vào ý chính và lập luận của tác giả, sau đó dành thời gian suy ngẫm hoặc phản hồi về thông điệp được truyền tải.

• Đọc sách: Trước khi mở từng trang, hãy xem mục lục và dự đoán nội dung tổng thể. Trong quá trình đọc, ghi chú những điểm nổi bật hoặc câu trích dẫn quan trọng, và khi kết thúc, tóm tắt lại ý chính để củng cố kiến thức.

• Đọc hướng dẫn: Bắt đầu bằng việc chuẩn bị đầy đủ công cụ hoặc tài liệu cần thiết, sau đó đọc kỹ từng bước theo đúng trình tự để nắm rõ yêu cầu. Khi đã hoàn tất, tiến hành thực hành dựa trên nội dung hướng dẫn nhằm kiểm tra mức độ hiểu và đánh giá kiến thức thực sự nắm được sau khi đọc.

Những ví dụ này cho thấy, dù bạn đang đọc để học tập, làm việc hay giải trí, việc áp dụng quy trình đọc giúp bạn có định hướng rõ ràng khi đọc, tăng khả năng tập trung và biến việc đọc thành một hoạt động tiếp thu kiến thức hay thông tin chủ động, hiệu quả.

Ứng dụng Reading Process trong thực tế

Trong học tập, quy trình đọc là nền tảng để học sinh, sinh viên rèn luyện kỹ năng tự học. Khi đọc tài liệu học thuật, việc áp dụng quy trình đọc giúp người học tách ý, phân tích luận điểm và ghi nhớ các thông tin quan trọng.

Một quy trình đọc hiệu quả nên bao gồm:

• Đặt mục tiêu cụ thể (đọc để hiểu, để ghi nhớ hay để phân tích).

• Ghi chú các ý chính và từ khóa quan trọng.

• Tóm tắt và tự đặt câu hỏi sau khi đọc.

Chiến thuật thực hành hàng ngày:

• Dành 5 phút trước khi đọc để xác định chủ đề.

• Gạch chân hoặc ghi chú bên lề khi gặp thông tin quan trọng.

• Sau khi đọc, hãy thử giải thích lại nội dung bằng lời của mình. Đây là cách kiểm tra mức độ hiểu hiệu quả nhất.

Nhờ áp dụng đều đặn, Reading Process sẽ dần trở thành thói quen tự nhiên, giúp người học tăng tốc độ đọc mà vẫn nắm bắt được trọng tâm của bài đọc.

Đọc thêm: Lập kế hoạch trước khi đọc (Pre-reading) trong bài thi IELTS Reading

Tổng kết

Reading Process không chỉ là công cụ học tập, mà còn là kỹ năng sống thiết yếu trong thời đại thông tin. Khi biết cách đọc có quy trình, người học không còn bị quá tải bởi khối lượng kiến thức lớn, mà có thể chọn lọc, hiểu và vận dụng thông tin một cách chủ động.

Việc rèn luyện các kỹ năng trong quy trình đọc từ hôm nay để mỗi trang sách đều có thể trở thành một bước tiến trong hành trình học hỏi và phát triển của người học.