Ảnh hưởng của Phụ tố (Affixes) lên Trọng âm (Syllable Stress)

Kỹ năng Nói là một kỹ năng rất quan trọng trong việc luyện thi IELTS và trong giao tiếp thường ngày. Vì vậy, người học cần mài giũa và rèn luyện kỹ năng này mỗi ngày. Ngoài việc tập trung vào mở rộng từ vựng (lexical resources) và trau dồi đa dạng ngữ pháp (grammatical range and accuracy), phát âm (pronunciation) cũng đóng một vai trò thiết yếu trong sự thành công của giao tiếp. Và một trong số những khía cạnh của phát âm tốt chính là trọng âm, vì việc khi người nói nhấn trọng âm đúng, bài nói sẽ trở nên tự nhiên và dễ hiểu; ngược lại, nhấn trọng âm sai sẽ gây ra khó khăn cho người nghe và ảnh hưởng tới kết quả bài thi Nói.

Bên cạnh các quy tắc trọng âm cơ bản, người học vẫn gặp lúng túng khi nhấn trọng âm những từ đã được biến đổi để tạo một loại từ mới bằng cách kết hợp với các phụ tố (tiền tố và hậu tố). Sau khi biến đổi gốc từ sang một loại từ mới (happy [a] —> happiness [n]), người học thường có xu hướng giữ nguyên trọng âm. Thiên hướng này mặc dù đúng một một số trường hợp (ví dụ như tính từ ‘happy’ nhấn âm 1, biến đổi thành danh từ ‘happiness’ vẫn nhấn âm 1), nhưng sẽ không đúng đối với tất cả các phụ tố (ví dụ như danh từ ‘economy’ nhấn âm 2, khi đổi qua tính từ ‘economic’ lại nhấn âm 3).

Vậy nên, bài viết này sẽ cho bạn đọc thấy tổng quan sự ảnh hưởng của phụ tố lên trọng âm của từ.

Trọng âm (Syllable Stress) là gì?

Trọng âm là những âm tiết (syllable) được phát âm khác biệt với những âm tiết còn lại trong cùng một từ. Âm tiết được nhấn trọng âm sẽ được nhấn mạnh hơn, phát âm to rõ hơn, kéo dài hơn và có giọng cao hơn.

Trong từ điển, âm tiết mà được đánh dấu phẩy phía trước là âm tiết được nhấn trọng âm khi phát âm. Việc nhấn được đúng trọng âm của từ sẽ giúp người học phát âm có ngữ điệu rõ ràng và tự nhiên hơn trong giao tiếp. Ngoài ra, trọng âm còn đóng vai trò quan trọng trong hiệu quả truyền đạt thông tin, vì đôi khi, cùng một từ (có mặt chữ giống nhau) sẽ cho ra hai nghĩa khác nhau nếu như chúng được nhấn trọng âm khác nhau.

Ví dụ:

• increase /ɪnˈkriːs/ là động từ, mang nghĩa tăng lên

increase /ˈɪn.kriːs/ là danh từ, mang nghĩa sự tăng lên

• rebel /ˈreb.əl/ là danh từ, mang nghĩa người nổi loạn

rebel /rɪˈbel/ là động từ, mang nghĩa nổi loạn

Phụ tố (Affixes) là gì?

Phụ tố là một hoặc một nhóm kí tự bắt buộc phải được kết hợp với một gốc từ (roots).

Trong Tiếng Anh, có hai loại phụ tố: Tiền tố (Prefixes) và Hậu tố (Suffixes). Tiền tố (Prefixes) là một hoặc một nhóm kí tự đứng trước (đứng phía bên trái) gốc từ, còn hậu tố (Suffixes) là một hoặc một nhóm kí tự đứng sau (đứng phía bên phải) gốc từ. Một số ví dụ của tiền tố và hậu tố trong Tiếng Anh:

• Tiền tố: de-compose, dis-qualify, fore-word, inter-national, mis-align, non-smoker, pre-requisite, re-watch, sub-marine, super-impose, un-natural, en-able.

• Hậu tố: America-n, happy-ness, relation-ship, brother-hood, caramel-ize, woman-ly, judgement-al, read-s, beaut-ify, separate-d, usher-ette, speak-er, fish-ing.

Nói thêm về một số khái niệm trong hình thái học (Morphology):

• Gốc từ (roots): là nơi nắm ý nghĩa chính của một từ vựng, là đơn vị từ nhỏ nhất không thể phân tích thêm, là phần còn lại vẫn mang nghĩa sau khi đã lược bỏ đi hết các phụ tố.

  Có hai loại gốc từ là gốc từ có thể đứng một mình hay còn gọi là từ cơ sở (base) và gốc từ không thể đứng một mình (root).

Ví dụ: Base: friend, house (đơn vị nhỏ nhất không thể phân tích thêm, và có thể đứng một mình)

Root: -bio-, -geo- (đơn vị nhỏ nhất không thể phân tích thêm, nhưng không thể đứng một mình) —> có thể kết hợp với -logy tạo thành: biology, geology

• Stem: là một base, hoặc một base đã được thêm phụ tố nhưng vẫn có thể thêm phụ tố khác

Ví dụ: boy —> boyish —> boyishness (‘boy’ trong ‘boyish’, và ‘boyish’ trong ‘boyishness’ là các stem)

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tập trung vào các từ cơ sở (bases) và stem thay vì gốc từ (roots), vì bản thân các base và stem mới có trọng âm; để từ đó, người học so sánh được trọng âm giữa từ cũ và từ mới sau khi thêm phụ tố.

Bạn đọc có thể xem thêm về gốc từ, tiền tố, hậu tố tại đây:

• Áp dụng kiến thức về gốc từ – tiền tố – hậu tố để đoán nghĩa từ mới trong bài thi IELTS Reading

• Gốc từ là gì và ứng dụng trong việc cải thiện tốc độ đọc hiểu trong IELTS Reading

  Phụ tố ảnh hưởng đến trọng âm như thế nào?

Tiền tố (Prefixes)

Thông thường, các tiền tố (prefixes) sẽ KHÔNG được nhấn trọng âm cũng như KHÔNG làm thay đổi trọng âm của các base và stem.

Đối với từ cơ sở (base) chỉ có 1 âm tiết: Khi thêm tiền tố, trọng âm được nhấn vào chính base đó

Ví dụ:

• do —> un’do

• state —> re’state

• claim —> re’claim

• fresh —> re’fresh

• like —> dis’like

• place —> dis’place

• wise —> un’wise

• pack —> un’pack

Đối với từ cơ sở (base) hoặc stem nhiều hơn 1 âm tiết: Khi thêm tiền tố, trọng âm vẫn giữ nguyên trong như trong base.

Ví dụ:

• ‘courage —> dis’courage

• ‘integrate —> dis’integrate

• ‘legal —> il’legal

• ‘literate —> il’literate

• ‘comfortable —> un’comfortable

• com’pose —> decom’pose

• a’pply —> rea’pply

• con’sider —> recon’sider

• a’ttractive —> una’ttractive

Hậu tố (Suffixes)

Khác với tiền tố, có một số hậu tố không làm thay đổi trọng âm của base và stem nhưng cũng có những hậu tố gây ra sự thay đổi về trọng âm ban đầu của base và stem.

Những hậu tố KHÔNG gây ra sự thay đổi về trọng âm của base và stem:

• -less: ‘effort —> ‘effortless, ‘meaning —> ‘meaningless

• -ful: care —> ‘careful; ‘beauty —> ‘beautiful

• -ing: ‘open —> ‘opening, im’prove —> im’proving

• -er: de’velop —> de’veloper; re’move —> re’mover

• -or: cre’ate —> cre’ator, in’sruct —> in’structor

• -ish: ‘yellow —> ‘yellowish

• -ism: con’sumer —> con’sumerism, ma’terial —> ma’terialism; ex’treme —> ex’tremism

• -ist: gui’tar —> gui’tarist; vio’lin —> vio’linist

• -ive: com’pete —> com’petitive; de’fine —> de’finitive

• -ise/ -ize: ‘caramel —> ‘caramelize; ‘author —> ‘authorize; ‘modern —> ‘modernize

• -ify: ‘simple —> ‘simplify; in’tense —> in’tensify

• -ment: a’ccomplish —> a’ccomplishment; a’chieve —> a’chievement

• -al: ‘person —> ‘personal; fi’nance —> fi’nancial; a’rrive —> a’rrival

• -ally: ‘actual —> ‘actually; e’vent —> e’ventually

• -ness: a’ware —> a’wareness: ‘happy —> ‘happiness

• -hood: ‘brother —> ‘brotherhood; ‘likely —> ‘likelihood

• -sion: dis’cuss —> dis’cussion; im’press —> im’pression; pro’vide —> pro’vision; de’cide —> de’cision

• -cy: ‘accurate —> ‘accuracy; ‘private —> ‘privacy: ‘pregnant —> ‘pregnancy; re’dundant —> re’dundancy

(Exception: ‘constitute —> con’stituency)

• Grammatical suffixes (Những hậu tố bổ sung ý nghĩa về mặt ngữ pháp): -ed, -s, -es, -ing, -en, -est (com’pete —> com’peted, com’peting, com’petes)

Những hậu tố gây ra sự thay đổi về trọng âm của base và stem:

Trọng âm rơi vào chính hậu tố được thêm:

• -eer: ‘engine —> engi’neer; ‘voluntary —> volun’teer

• -ee: em’ploy —> employ’ee

• -ese: ‘Portugal —> Portu’gese; ‘China —> Chi’nese; ‘journal —> journa’lese

• -ette: ‘kitchen —> kitche’nette

• -ade: block —> bloc’kade

• -ique: tech —> tech’nique

• -esque: ‘picture —> pictu’resque; ‘Roman —> Roma’nesque

• -aire: ‘question —> questio’naire; ‘million —> millio’naire

Trọng âm rơi vào âm tiết ngay trước hậu tố được thêm:

• -eous: ad’vantage —> advan’tageous; ‘courage —> cou’rageous

• -tion: ‘situate —> situ’ation; in’form —> infor’mation; ‘organize —> organi’zation; ‘educate —> edu’cation; a’ssociate —> associ’ation

• -graphy: ‘photo —> pho’tography; ‘typo —> ty’pography

• -ic: ‘alcohol —> alco’holic; ‘history —> his’toric; o’thography —> otho’graphic

(Exception: ‘Arab —> ‘Arabic)

• -ial: ‘resident —> resi’dential; ‘president —> presi’dential; ‘influence —> influ’ential; ‘sequence —> se’quential; pre’fer —> prefe’rential

• -ible: a’ccess —> a’ccessible

(Exceptions: in’telligent —> in’telligible)

• -ious: ‘acrimony —> acri’monious

• -ity: ‘captive —> cap’tivity;

  in’telligible —> intelligi’bility, ‘product —> produc’tivity; ‘able —> a’bility

• -ian: ‘politic —> poli’tician; e’lectric —> elec’trician

• -osis: ‘diagnose —> diag’nosis; ‘fibre —> fi’brosis

• -ogy: ‘method —> metho’dology; ‘tech —> tech’nology; i’dea —> ide’ology

• -inal: ‘abdomen —> ab’dominal; ‘origin —> o’riginal

Bài tập

Chọn từ có cách đánh trọng âm khác với các từ còn lại.

Đáp án:

1. D (nhấn âm 3, còn lại nhấn âm 2)

2. A (nhấn âm 3, còn lại nhấn âm 1)

3. C (nhấn âm 1, còn lại nhấn âm 2)

4. D (nhấn âm 3, còn lại nhấn âm 2)

5. A (nhấn âm 3, còn lại nhấn âm 2)

6. A (nhấn âm 3, còn lại nhấn âm 2)

7. D (nhấn âm 1, còn lại nhấn âm 2)

8. A (nhấn âm 1, còn lại nhấn âm 2)

9. C (nhấn âm 3, còn lại nhấn âm 2)

10. B (nhấn âm 3, còn lại nhấn âm 2)

Tổng kết

Như vậy, có thể thấy có một số những hậu tố nhất định gây ra sự biến đổi trong cách đánh trọng âm so với trọng âm của từ gốc (base và stem). Hy vọng bài viết này sẽ giúp người đọc tổng hợp được các hậu tố cần lưu ý khi phát âm những từ chứa chúng. Từ đó, người học có thể tự tin hơn về việc nhấn âm trong giao tiếp, trong khi thi kỹ năng Speaking cũng như trong các bài thi trắc nghiệm về trọng âm.

Trích dẫn tham khảo

1. "Bài Tập Trọng âm Tiếng Anh Thi THPT Quốc Gia 2022 (Có đáp án)." Download.vn Hướng Dẫn Sử Dụng, Mẹo Vặt, Thủ Thuật Phần Mềm, Tài Liệu Và Học Tập, download.vn/tuyen-tap-350-cau-bai-tap-trong-am-on-thi-thpt-quoc-gia-36134.

2. MyOvient.com, 8 Feb. 2014, myovient.com/.

3. Pronunciation Studio, 14 Mar. 2023, pronunciationstudio.com/.

4. Rahayu, Famala Eka Sanhadi, and F. Eka. "Introduction to English Morphology." Samarinda: Repository Universitas Mulawarman (2021).

5. Word Stress Rules, 24 Mar. 2021, www.wordstress.info/.

6. ZIM, Anh Ngu. Zim.vn, zim.vn/.