Có nên dùng tục ngữ tiếng Anh trong IELTS Speaking hay không?

Tục ngữ (Proverb) là gì?

Tục ngữ, hoặc "proverb" trong tiếng Anh, là những câu nói ngắn gọn mà chứa đựng những giá trị, triết lý hoặc lời khuyên của một văn hóa hoặc một cộng đồng. Chúng thường xuất phát từ những trải nghiệm và quan sát của con người trong quá khứ và được truyền lại qua nhiều thế hệ. Một tục ngữ thường súc tích và mang tính hình ảnh, giúp người nghe dễ dàng nhớ và hiểu rõ ý nghĩa mà nó muốn truyền đạt.

Ví dụ, tục ngữ tiếng Anh "Every cloud has a silver lining" nghĩa là trong mọi tình huống khó khăn đều có điểm tích cực nào đó, khuyến khích mọi người luôn lạc quan và kiên định trước khó khăn.

Dưới đây là một số các tục ngữ dễ dùng mà người học có thể học:

• "Actions speak louder than words."
  Giá trị văn hóa: Câu này nhấn mạnh việc làm quan trọng hơn lời nói. Trong nhiều văn hóa, đặc biệt là văn hóa phương Tây, mọi người thường đánh giá một người qua những gì họ làm thay vì những gì họ nói.

• "Don't count your chickens before they hatch."
  Giá trị văn hóa: Khuyên người ta không nên quá lạc quan về điều gì chưa chắc chắn xảy ra. Câu tục ngữ này nhắc nhở mọi người không nên quá tin vào may mắn.

• "The early bird catches the worm."
  Giá trị văn hóa: Sự sớm trở nên và tính chủ động thường mang lại lợi ích. Đây là một lời khuyên khích mọi người dậy sớm và nắm bắt cơ hội.

• "A stitch in time saves nine."
  Giá trị văn hóa: Nếu giải quyết một vấn đề ngay lập tức, bạn sẽ tiết kiệm được thời gian và công sức sau này. Câu này khuyến khích việc phòng ngừa và giải quyết vấn đề sớm.

• "A penny for your thoughts."
  Giá trị văn hóa: Trong văn hóa phương Tây, mọi người thường quan tâm đến suy nghĩ và cảm xúc của người khác. Câu này thể hiện sự quan tâm và muốn biết người khác đang nghĩ gì.

• "When in Rome, do as the Romans do."
  Giá trị văn hóa: Khi bạn ở một nơi mới hoặc một quốc gia khác, hãy tuân theo phong tục và cách sống của người dân nơi đó. Điều này phản ánh tinh thần tôn trọng và thích nghi với văn hóa của người khác.

• "Better late than never."
  Giá trị văn hóa: Mặc dù việc hoàn thành một nhiệm vụ muộn hơn dự định không phải lúc nào cũng tốt, nhưng vẫn tốt hơn là không bao giờ làm.

Những trường hợp mà người bản xứ có thể dùng tục ngữ

Tục ngữ, như đã đề cập, là những câu nói súc tích phản ánh giá trị văn hóa và triết lý sống. Người bản xứ thường sử dụng tục ngữ trong các tình huống cụ thể, không chỉ để truyền đạt ý nghĩa một cách trực quan mà còn để tạo ra một ấn tượng mạnh mẽ hoặc tăng cường hiệu quả giao tiếp.

Trong lời khuyên: Khi ai đó cần một lời khuyên hoặc đang phân vân về một quyết định, tục ngữ có thể giúp đưa ra quan điểm hoặc giải pháp một cách ngắn gọn. Ví dụ, khi ai đó bị thất vọng vì một thất bại, người khác có thể sử dụng tục ngữ "Every cloud has a silver lining" để an ủi và khích lệ họ nhìn nhận mặt tích cực của sự việc.

Để tạo ấn tượng trong giao tiếp: Sử dụng tục ngữ trong cuộc hội thoại có thể giúp người nói tạo ra một ấn tượng sâu sắc và thông thái. Đôi khi, việc sử dụng một tục ngữ đúng lúc có thể khiến câu chuyện trở nên sinh động và dễ nhớ hơn.

Khi muốn nhấn mạnh: Tục ngữ thường mang một ý nghĩa sâu sắc và trực quan. Khi người bản xứ muốn nhấn mạnh một điểm đặc biệt, họ có thể dùng tục ngữ để làm rõ và củng cố ý kiến của mình. Ví dụ, khi muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc làm ngay lập tức, họ có thể nói "A stitch in time saves nine."

Trong việc giáo dục: Tục ngữ cũng thường được sử dụng trong việc giáo dục, đặc biệt khi người lớn muốn truyền đạt bài học cuộc sống cho thế hệ trẻ. Vì chúng mang theo những giá trị truyền thống và triết lý sống, việc sử dụng tục ngữ giúp trẻ em hiểu rõ hơn về văn hóa và quan điểm sống của mình.

Khi muốn diễn tả cảm xúc một cách tinh tế: Đôi khi, tục ngữ có thể giúp người nói diễn đạt cảm xúc của mình một cách tinh tế và không quá trực tiếp. Ví dụ, thay vì nói trực tiếp với ai đó rằng họ nên tập trung vào hiện tại thay vì lo lắng về tương lai, một người có thể sử dụng tục ngữ "A bird in the hand is worth two in the bush" để diễn đạt ý đồ một cách nhẹ nhàng hơn.

Tham khảo thêm: Tổng hợp 100 thành ngữ trong tiếng Anh (idioms) thường gặp nhất.

Có nên dùng tục ngữ trong IELTS Speaking hay không?

IELTS Speaking là một phần thi đánh giá khả năng giao tiếp bằng tiếng Anh của thí sinh thông qua một cuộc trò chuyện giữa thí sinh và giám khảo. Trong phần thi này, việc biểu đạt ý kiến, trả lời câu hỏi và sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên và phong phú là rất quan trọng.

Vậy, có nên dùng tục ngữ trong IELTS Speaking hay không? Theo một bài viết trên IDP, một trong những tổ chức đứng sau kỳ thi IELTS, việc sử dụng tục ngữ trong phần thi Speaking để thể hiện kiến thức ngôn ngữ là hữu ích. Tục ngữ không chỉ giúp bài phát biểu của bạn trở nên phong phú và đa dạng về ngôn ngữ, mà còn cho thấy bạn có kiến thức sâu rộng về văn hóa và ngôn ngữ tiếng Anh. Tác giả Lindsay McMahon, chủ kênh podcast allearsenglish rất phổ biến cũng đồng tình với quan điểm này (2023). 

Dưới đây là một số trường hợp mà thí sinh có thể dùng tục ngữ một cách tự nhiên khi trả lời câu hỏi của giám khảo:

• Về sự kiên nhẫn:

  • Câu hỏi giám khảo: "What do you think is the key to achieving long-term goals?"

  • Trả lời có thể dùng: "Well, I believe that patience is crucial. As the proverb goes, 'Rome wasn't built in a day'. Achieving long-term goals requires persistence and time."

  • Trong câu trả lời trên, tục ngữ đã dùng là "Rome wasn't built in a day"; Thông điệp: Tục ngữ này ngụ ý rằng mọi thứ đều cần thời gian để được hoàn thiện, và những công việc lớn lao không thể hoàn thành trong một ngày. Nó nhấn mạnh tầm quan trọng của sự kiên nhẫn và tiếp tục nỗ lực dù gặp khó khăn.

• Về tầm quan trọng của thực hành:

  • Câu hỏi giám khảo: "How do you improve your skills in a particular area?"

  • Ví dụ câu trả lời: "I think practice is essential. As they say, 'Practice makes perfect'. So, I always try to practice regularly to enhance my skills."

  • Trong câu trả lời trên, tục ngữ đã dùng là "Practice makes perfect": Thông điệp: Tục ngữ này truyền đạt ý kiến rằng việc thực hành đều đặn và liên tục là chìa khóa để trở nên giỏi trong bất cứ lĩnh vực nào. Sự lặp đi lặp lại sẽ giúp chúng ta nâng cao kỹ năng và đạt đến sự hoàn hảo.

• Về tầm quan trọng của sự học hỏi:

  • Câu hỏi giám khảo: "Do you think making mistakes is a part of the learning process?"

  • Ví dụ câu trả lời: "Absolutely, I believe that we learn from our mistakes. There's a saying, 'Every cloud has a silver lining'. Even if we make a mistake, there's always a lesson to be learned."

  • Trong câu trả lời trên, tục ngữ đã dùng là "Every cloud has a silver lining": Thông điệp: Tục ngữ này khuyến khích một quan điểm lạc quan, cho rằng trong mỗi tình huống xấu hoặc khó khăn đều ẩn chứa một cơ hội hoặc lợi ích nào đó. Nó giúp chúng ta nhớ rằng sau cơn mưa sẽ có cầu vồng. 

• Về tầm quan trọng của việc tận hưởng khoảnh khắc hiện tại:

  • Câu hỏi giám khảo: "How do you cope with stress in your daily life?"

  • Ví dụ câu trả lời: "I try to live in the moment and not worry too much about the future. Like the proverb says, 'A bird in the hand is worth two in the bush'. I believe in cherishing what I have right now."

  • Trong câu trả lời trên, tục ngữ đã dùng là "A bird in the hand is worth two in the bush": Thông điệp: Tục ngữ này khuyên chúng ta nên trân trọng và giữ vững những gì mình đang có thay vì mạo hiểm tìm kiếm thứ xa xỉ hơn hoặc không chắc chắn. Nó nhấn mạnh giá trị của sự ổn định và tính thực tế. 

• Về sự thay đổi trong cuộc sống:

  • Câu hỏi giám khảo: "How do you feel about major life changes?"

  • Ví dụ câu trả lời: Change is inevitable, and I try to embrace it. There's an old saying, 'When one door closes, another opens'. I believe that every change brings new opportunities."

  • Trong câu trả lời trên, tục ngữ đã dùng là "When one door closes, another opens": Thông điệp: Tục ngữ này truyền đạt quan điểm lạc quan rằng khi một cơ hội mất đi, một cơ hội khác sẽ xuất hiện. Nó giúp chúng ta không bị bế tắc trước những thất bại và tiếp tục tìm kiếm cơ hội mới. 

Tuy nhiên, theo tác giả bài viết này, việc sử dụng tục ngữ cần được cân nhắc cẩn trọng:

• Sử dụng đúng ngữ cảnh: Trước hết, thí sinh cần chắc chắn rằng mình hiểu đúng và sử dụng đúng tục ngữ trong ngữ cảnh phù hợp. Sử dụng sai ngữ cảnh có thể tạo ra sự nhầm lẫn và ảnh hưởng đến điểm số của bạn khi không thể hiện được kiến thức ngôn ngữ của mình.

• Không lạm dụng: Mặc dù tục ngữ có thể làm cho bài nói của bạn phong phú hơn, nhưng việc lạm dụng chúng có thể khiến bài nói trở nên không tự nhiên và gượng ép. Điều này có thể ảnh hưởng đến đánh giá về khả năng giao tiếp tự nhiên và linh hoạt của bạn.

• Phát âm rõ ràng: Đảm bảo rằng bạn phát âm tục ngữ một cách chính xác. Một phát âm không chính xác có thể làm giám khảo hiểu nhầm ý bạn muốn truyền đạt.

• Tránh sử dụng tục ngữ quá phổ biến: Việc sử dụng những tục ngữ quá thông dụng có thể không tạo ra ấn tượng mạnh mẽ với giám khảo và để tránh lạm dụng tục ngữ liên tục thì có lẽ chỉ nên sử dụng những tục ngữ hay và hiếm gặp để đảm bảo hiệu quả tối đa.

Kết luận, việc sử dụng tục ngữ trong IELTS Speaking có thể là một cách hiệu quả để thể hiện kiến thức ngôn ngữ và văn hóa tiếng Anh của bạn. Tuy nhiên, thí sinh cần cân nhắc cách sử dụng chúng một cách cẩn thận để đảm bảo rằng chúng thực sự giúp tăng cường khả năng giao tiếp và không tạo ra sự nhầm lẫn hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến điểm số của mình.

Luyện tập

Bài tập 1: Nối mỗi tục ngữ với thông điệp phù hợp của nó

Tục ngữ

1. Rome wasn't built in a day

2. Practice makes perfect

3. Every cloud has a silver lining

4. A bird in the hand is worth two in the bush

5. When one door closes, another opens

Thông điệp

a. Mọi thứ đều cần thời gian để được hoàn thiện.

b. Trong mỗi tình huống xấu hoặc khó khăn đều ẩn chứa một cơ hội.

c. Việc thực hành đều đặn và liên tục là chìa khóa để trở nên giỏi.

d. Khi một cơ hội mất đi, một cơ hội khác sẽ xuất hiện.

e. Nên trân trọng và giữ vững những gì mình đang có.

Bài tập 2: Sử dụng tục ngữ và hoàn thành các câu trả lời mô phỏng bài thi IELTS Speaking

Danh sách tục ngữ:

• Rome wasn't built in a day.

• Practice makes perfect.

• Every cloud has a silver lining.

• A bird in the hand is worth two in the bush.

• When one door closes, another opens.

• Don't cry over spilled milk.

• The early bird catches the worm.

• Actions speak louder than words.

• A watched pot never boils.

• The apple doesn't fall far from the tree.

Câu trả lời mô phỏng:

1. Examiner: How do you feel about the process of learning a new language?

I know learning a new language is tough, but remember, _________. Keep going and you'll make progress.

2. Examiner: Can you recall a time when something didn't go as planned?

You might be upset about the mistakes you made in the project, but _________. Focus on what you can improve next time.

3. Examiner: How do some people manage to always get the best deals in sales?

She always gets the best deals because she's always the first person at sales events. Just like they say, _________.

4. Examiner: What do you think is more important: promises or actions?

You can promise me all you want, but _________. Show me real changes.

Examiner: Has there been a time when opportunity you missed led to a new one?

Even though I was disappointed that I couldn't study abroad last year, I found an amazing online course. It's true what they say: _________.

6. Examiner: Do you believe talents or traits can be inherited in families?

My mother was a brilliant pianist, and now my sister is showing a talent for it as well. Well, _________.

7. Examiner: How do you feel about chasing after uncertain opportunities?

I always advise people to appreciate what they currently have because _________.

8. Examiner: How do you manage your anxiety when waiting for something important?

I sometimes get anxious waiting for results. I have to remind myself that _________ and try to distract myself.

Đáp án

Bài tập 1

1a 1: Rome wasn't built in a day - a. Mọi thứ đều cần thời gian để được hoàn thiện.

2c 2: Practice makes perfect - c. Việc thực hành đều đặn và liên tục là chìa khóa để trở nên giỏi.

3b 3: Every cloud has a silver lining - b. Trong mỗi tình huống xấu hoặc khó khăn đều ẩn chứa một cơ hội.

4e 4: A bird in the hand is worth two in the bush - e. Nên trân trọng và giữ vững những gì mình đang có.

5d 5: When one door closes, another opens - d. Khi một cơ hội mất đi, một cơ hội khác sẽ xuất hiện.

Bài tập 2

Examiner: How do you feel about the process of learning a new language?

Candidate: I know learning a new language is tough, but remember, Rome wasn't built in a day. Keep going and you'll make progress.

Examiner: Can you recall a time when something didn't go as planned?

Candidate: Yes, I once made several mistakes on a project, but I learned not to cry over spilled milk. I now focus on what I can improve next time.

Examiner: How do some people manage to always get the best deals in sales?

Candidate: Some people always seem to be the first ones to grab opportunities. Just like they say, the early bird catches the worm.

Examiner: What do you think is more important: promises or actions?

Candidate: You can promise me all you want, but actions speak louder than words. I believe in seeing real changes.

Examiner: Has there been a time when an opportunity you missed led to a new one?

Candidate: Yes, I was disappointed that I couldn't study abroad last year, but then I found an amazing online course. It's true what they say: when one door closes, another opens.

Examiner: Do you believe talents or traits can be inherited in families?

Candidate: Yes, I do. For instance, my mother was a brilliant pianist, and now my sister is showing a talent for it as well. It's like the saying, the apple doesn't fall far from the tree.

Examiner: How do you feel about chasing after uncertain opportunities?

Candidate: I always advise people to appreciate what they currently have because a bird in the hand is worth two in the bush.

Examiner: How do you manage your anxiety when waiting for something important?

Candidate: I sometimes get anxious waiting for results. I have to remind myself that a watched pot never boils and try to distract myself.

Tổng kết

Bài viết đã phân tích về tục ngữ và một số trường hợp mà người học có thể sử dụng chúng trong giao tiếp hằng ngày và trong các kỳ thi như IELTS Speaking. Hy vọng thông qua bài luyện tập, người học sẽ có thể sử dụng những tục ngữ được đề cập trong bài này một cách chính xác.

Trích dẫn

• "IELTS Speaking Test - How to Use Idioms | IDP IELTS Vietnam." IDP IELTS Vietnam, ielts.idp.com/vietnam/about/news-and-articles/article-use-idioms-ielts-speaking/en-gb.

• McMahon, Lindsay. "IELTS Energy 399: 4 Perfect IELTS Proverbs." All Ears English Podcast • General Fluency | All Ears English, 25 Apr. 2023, www.allearsenglish.com/ielts-energy-399-4-perfect-ielts-proverbs/.