So sánh phương pháp học từ vựng bằng flashcard và phương pháp thảo luận nhóm trong luyện thi IELTS

Từ vựng giữ vai trò quan trọng trong việc phát triển năng lực ngôn ngữ và đóng góp vào hiệu quả giao tiếp học thuật trong kỳ thi IELTS. Trong bối cảnh người học ngày càng chủ động tìm kiếm những phương pháp học tập hiệu quả và phù hợp với đặc điểm cá nhân, hai xu hướng là học từ vựng cá nhân hóa thông qua flashcard tùy biến và học từ vựng theo hướng cộng tác thông qua thảo luận nhóm đang được quan tâm. Tuy nhiên, mỗi phương pháp mang lại những giá trị khác nhau về mặt ghi nhớ, vận dụng ngữ cảnh và phát triển kỹ năng sản sinh ngôn ngữ. Trên cơ sở đó, bài viết này hướng đến việc phân tích, so sánh hai hình thức học từ vựng nêu trên trong bối cảnh luyện thi IELTS, từ đó giúp đề xuất giải pháp học từ vựng tối ưu, phù hợp với nhu cầu và đặc điểm đa dạng của người học.

Giới thiệu chung

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, chứng chỉ IELTS đã trở thành một công cụ đánh giá năng lực ngoại ngữ mang tính tiêu chuẩn quốc tế, được sử dụng rộng rãi trong môi trường học thuật và nghề nghiệp. Trong quá trình luyện thi IELTS, từ vựng giữ vai trò nền tảng giúp người học diễn đạt chính xác, linh hoạt và có chiều sâu trong cả kỹ năng nói và viết.

Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy phần lớn người học vẫn gặp khó khăn trong việc ghi nhớ và vận dụng từ vựng một cách hiệu quả. Việc học từ đơn lẻ, thiếu ngữ cảnh thường dẫn đến hiện tượng học vẹt, nhanh quên, và đặc biệt là khó khăn trong việc chuyển hóa kiến thức thủ đắc thành năng lực sử dụng thực tiễn.

Một điểm đáng lưu ý là trong hành trình chinh phục từ vựng IELTS, người học thường lựa chọn giữa hai xu hướng chính. Thứ nhất là phương pháp học từ vựng cá nhân thông qua flashcard hoặc các ứng dụng hỗ trợ như Anki, Quizlet. Phương pháp này cho phép người học tự xây dựng và quản lý kho từ vựng dựa trên nhịp độ và nhu cầu cá nhân.

Thứ hai là phương pháp học nhóm thông qua thảo luận chủ đề IELTS trong các câu lạc bộ tiếng Anh, nơi người học có cơ hội tương tác, trao đổi, và củng cố từ vựng qua giao tiếp thực tế. Mặc dù mỗi phương pháp đều có những điểm mạnh riêng, nhưng cũng tồn tại các hạn chế nhất định, đặc biệt là trong việc duy trì động lực và khả năng vận dụng linh hoạt từ ngữ trong bài thi thực tế.

Trước bối cảnh đó, nhu cầu cấp thiết đặt ra đối với người học IELTS là tìm kiếm một phương pháp học từ vựng không chỉ giúp cải thiện khả năng ghi nhớ mà còn hỗ trợ vận dụng hiệu quả trong các tình huống học thuật và giao tiếp. Tuy nhiên, người học tự ôn luyện thường gặp thách thức trong việc lựa chọn hướng đi phù hợp với phong cách học tập cá nhân, cũng như thiếu các công cụ định hướng rõ ràng để duy trì tiến độ và hiệu quả học tập.

Xuất phát từ thực tế trên, bài viết này tập trung phân tích và so sánh hai phương pháp học từ vựng nổi bật: phương pháp học cá nhân bằng flashcard tùy biến và phương pháp học cộng tác thông qua thảo luận nhóm theo chủ đề IELTS. Trên cơ sở các lý thuyết nền tảng và phân tích thực tiễn, tác giả sẽ đề xuất một giải pháp học từ vựng mang tính cá nhân hóa, hướng đến việc tối ưu hóa khả năng ghi nhớ và ứng dụng từ vựng trong bài thi IELTS một cách bền vững và hiệu quả.

Xem thêm:

• Phương pháp chuẩn bị từ vựng cho bài thi IELTS Writing

• Cách làm Flashcard học từ vựng hiệu quả

Cơ sở lý thuyết và khái niệm liên quan

Khái niệm về vocabulary acquisition

Tiếp thu từ vựng, hay còn gọi là vocabulary acquisition, là một tiến trình diễn ra dần dần, trong đó người học làm quen, hiểu và vận dụng được các đơn vị từ vựng trong một ngôn ngữ, bao gồm cả từ riêng lẻ và cụm từ cố định. Đây là một quá trình phức hợp, không chỉ giới hạn ở việc nắm bắt ý nghĩa của từ mà còn bao hàm kiến thức về hình thức từ vựng, cách phát âm, chức năng ngữ pháp, ngữ cảnh sử dụng, cũng như mối quan hệ liên kết giữa các từ trong hệ thống ngôn ngữ.

González-Fernández và Schmitt (2019) khẳng định rằng quá trình tiếp thu từ vựng không thể diễn ra tức thời, mà cần đến sự lặp lại và đa dạng hóa trải nghiệm ngôn ngữ trong các bối cảnh sử dụng thực tiễn để người học có thể đạt được mức độ sử dụng thành thạo [1]. Việc lĩnh hội từ vựng có thể xảy ra thông qua hai hình thức chính: học có chủ đích (intentional learning), thường diễn ra trong môi trường giáo dục chính quy hoặc khi người học chủ động ghi nhớ từ; và học ngẫu nhiên (incidental learning) – diễn ra một cách tự nhiên trong quá trình đọc, nghe, nói, hoặc viết, nơi từ vựng được hấp thụ một cách vô thức mà không có chủ ý ghi nhớ rõ ràng [2].

Hơn nữa, quá trình này còn chịu sự tác động của nhiều yếu tố nhận thức và xã hội–văn hóa khác nhau. Những yếu tố như khả năng tư duy, chiến lược học từ vựng mà người học áp dụng, cũng như môi trường ngôn ngữ mà họ tiếp xúc đóng vai trò quan trọng trong việc định hình hiệu quả tiếp thu. Shatz (2001) lưu ý rằng số lượng và chất lượng của đầu vào ngôn ngữ, cùng với cách thức trình bày từ vựng trong tài liệu học tập, có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng ghi nhớ và sử dụng từ vựng của người học [3].

Sự khác biệt cá nhân trong học từ vựng ngôn ngữ thứ hai

Khi nói về tiếp thu từ vựng ngôn ngữ thứ hai (L2), sự khác biệt cá nhân (individual differences) là yếu tố quan trọng trong việc lý giải tại sao hiệu quả học từ vựng giữa các người học lại có sự chênh lệch đáng kể, ngay cả khi họ cùng tiếp cận một nội dung học tương đồng. Đặc biệt trong bối cảnh luyện thi IELTS, các đặc điểm cá nhân như phong cách học tập, chiến lược ghi nhớ, và năng lực nhận thức có ảnh hưởng rõ rệt đến hiệu quả của từng phương pháp học từ vựng.

Một trong những yếu tố nổi bật là năng lực nhận thức, đặc biệt là trí nhớ làm việc và khả năng xử lý thông tin ngôn ngữ. Người học có năng lực ghi nhớ ngắn hạn tốt và xử lý nhanh thường thể hiện hiệu quả cao hơn trong việc sử dụng các công cụ học tập cá nhân hóa như flashcard tùy biến (đòi hỏi khả năng lặp lại có chủ đích và ghi nhớ kết hợp hình ảnh và chữ viết). Kiểu công cụ này phù hợp với người học có tư duy hệ thống, khả năng tự tổ chức và tự điều chỉnh tiến trình học tập [4].

Trong khi đó, phong cách học tập và chiến lược học từ vựng lại định hướng rõ nét việc lựa chọn giữa học cá nhân và học cộng tác [5]. Ví dụ, người học thiên về phong cách thị giác thường có xu hướng gắn bó với flashcard hoặc bản đồ từ vựng, trong khi người học hướng ngoại, có phong cách thính giác hoặc ngôn ngữ lại tiếp thu tốt hơn thông qua hoạt động thảo luận nhóm và tương tác xã hội, cũng là nơi từ vựng được sử dụng trong ngữ cảnh đa chiều. Bên cạnh đó, người học có xu hướng sử dụng chiến lược học sâu chẳng hạn như diễn đạt lại từ mới, đưa từ vào tình huống giả định, hoặc tranh luận về nghĩa từ thường đạt hiệu quả cao hơn trong các môi trường học cộng tác.

Một số yếu tố như đặc điểm tính cách, ví dụ như sự cởi mở với trải nghiệm mới và sự sẵn lòng chấp nhận rủi ro trong giao tiếp, cũng có thể dự báo tiềm năng thành công trong học từ vựng theo nhóm. Những người học có đặc điểm này thường chủ động tham gia thảo luận, đặt câu hỏi, và khai thác chiều sâu của từ vựng thông qua ngữ cảnh phong phú. Ngược lại, những người học hướng nội có xu hướng chọn phương pháp học độc lập, tập trung vào cá nhân hóa nội dung và tốc độ học, cũng là yếu tố flashcard tùy biến đáp ứng hiệu quả.

Các yếu tố khác như nhân khẩu học như độ tuổi, giới tính hay bối cảnh xã hội vẫn có ảnh hưởng nhất định đến quá trình học từ vựng, song tác động của chúng thường mang tính gián tiếp, chủ yếu thông qua việc điều chỉnh cách người học tiếp cận chiến lược học phù hợp [6].

Thuyết xã hội - văn hóa trong học ngôn ngữ và từ vựng

Thuyết xã hội - văn hóa (Sociocultural Theory - SCT), khởi nguồn từ các công trình của Vygotsky, cho rằng việc học ngôn ngữ không đơn thuần là quá trình cá nhân xử lý thông tin mà là một hoạt động xã hội có tính tương tác và văn hóa sâu sắc. Trong đó, ngôn ngữ không chỉ là đích đến mà còn là công cụ trung gian để người học hình thành tư duy, kiến thức và năng lực giao tiếp [7].

Một khái niệm cốt lõi của thuyết này là vùng phát triển gần nhất (Zone of Proximal Development - ZPD), ám chỉ khoảng cách giữa những gì người học có thể thực hiện một mình và những gì họ có thể đạt được khi có sự hỗ trợ từ người khác. Quá trình học từ vựng, theo đó, không chỉ diễn ra trong trí nhớ cá nhân mà được thúc đẩy thông qua tương tác có định hướng, chẳng hạn như khi người học được bạn cùng nhóm giải thích nghĩa của một từ, gợi ý cách dùng từ trong ngữ cảnh cụ thể, hoặc sửa lỗi dùng sai từ. Các hành vi hỗ trợ này đóng vai trò như công cụ giúp người học từng bước nội hóa tri thức ngôn ngữ, chuyển từ hiểu biết bên ngoài sang năng lực cá nhân [8].

Ứng dụng lý thuyết này vào bối cảnh luyện thi IELTS, phương pháp học từ vựng cộng tác thông qua thảo luận nhóm có cơ sở lý luận vững chắc tham khảo dựa trên SCT. Khi người học trao đổi ý kiến, giải thích từ cho nhau hoặc cùng nhau xây dựng danh sách từ vựng theo chủ đề, người học có thể tích lũy kiến thức mới, đồng thời học cách sử dụng từ vựng trong ngữ cảnh giao tiếp thực tế [9]. Yếu tố này đặc biệt quan trọng đối với bài thi IELTS, bởi vốn từ không chỉ cần phong phú mà còn phải được sử dụng chính xác theo mục đích giao tiếp và văn phong học thuật.

Ngược lại, SCT cũng gợi mở giới hạn của việc học từ vựng theo phương pháp cá nhân hoàn toàn như flashcard tùy biến. Mặc dù phương pháp này phát huy được khả năng ghi nhớ cá nhân, nhưng lại thiếu yếu tố tương tác và hỗ trợ xã hội. Đây vốn là một phần thiết yếu trong việc hình thành và phát triển ý nghĩa của từ vựng trong quá trình sử dụng ngôn ngữ. Do đó, việc kết hợp cả hai hình thức cá nhân và cộng tác có thể mang lại hiệu quả tối ưu hơn, tùy vào mục tiêu, giai đoạn học và đặc điểm cá nhân của người học.

Xem thêm:

• Collocation với Under | 6 collocation và cách ứng dụng cụ thể trong IELTS Speaking

• Học ngoại ngữ hiệu quả: Tận dụng lợi thế từ phong cách tư duy

Phân tích phương pháp học từ vựng cá nhân bằng flashcard tùy biến

Định nghĩa và đặc điểm chính

Phương pháp học từ vựng cá nhân bằng flashcard tùy biến (personalized flashcard-based vocabulary learning) được hiểu là hình thức người học tự định hướng quá trình tiếp thu từ vựng thông qua việc tạo hoặc lựa chọn thẻ ghi nhớ phù hợp với nhu cầu, sở thích hoặc mục tiêu học tập cá nhân. Các flashcard này có thể tồn tại dưới dạng vật lý (giấy) hoặc kỹ thuật số (ứng dụng di động), và thường tích hợp những tính năng hỗ trợ như lặp lại ngắt quãng (spaced repetition), hình ảnh minh họa, âm thanh hoặc nội dung thích ứng nhằm nâng cao hiệu quả ghi nhớ.

Một đặc điểm nổi bật của phương pháp này là tính tự điều chỉnh cao. Người học có thể lựa chọn nội dung từ vựng phù hợp với mục tiêu (ví dụ: học thuật, chuyên ngành, hoặc giao tiếp hàng ngày), đồng thời kiểm soát tiến độ học và tần suất ôn tập. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc sử dụng flashcard tùy biến, đặc biệt dưới dạng kỹ thuật số, giúp người học tăng cường khả năng tự học, ghi nhớ lâu dài và giảm sự phụ thuộc vào giáo viên [10].

Ví dụ về phương pháp học từ vựng cá nhân bằng flashcard tùy biến

Một ví dụ điển hình là sinh viên đại học đang học tiếng Anh học thuật có thể sử dụng ứng dụng di động như Anki hoặc Quizlet để tạo bộ thẻ từ riêng. Mỗi flashcard chứa một từ mục tiêu kèm theo định nghĩa, câu ví dụ minh họa, phiên âm và hình ảnh liên quan.

Dựa trên thuật toán lặp lại ngắt quãng, ứng dụng sẽ tự động điều chỉnh tần suất xuất hiện của từng thẻ từ, ưu tiên các mục người học chưa ghi nhớ vững. Nhờ đó, sinh viên có thể tiếp cận lượng từ vựng lớn mà vẫn đảm bảo tính hiệu quả và tiết kiệm thời gian.

Ưu điểm của phương pháp

Trước hết, khả năng cá nhân hóa là một trong những ưu thế lớn nhất của phương pháp này. Việc cho phép người học lựa chọn nội dung từ vựng theo nhu cầu giúp tăng cường động lực và sự gắn kết trong quá trình học. Người học có thể tập trung vào từ vựng chuyên ngành, thuật ngữ học thuật hoặc nhóm từ hay xuất hiện trong các bài thi chuẩn hóa như IELTS hay TOEFL.

Thứ hai, phương pháp này mang lại sự linh hoạt và tiện lợi cao. Với các ứng dụng di động, người học có thể học ở bất kỳ đâu và vào bất kỳ thời điểm nào, biến những khoảng thời gian trống như khi chờ xe buýt hoặc nghỉ trưa thành cơ hội học tập.

Một điểm mạnh khác là khả năng hỗ trợ ghi nhớ lâu dài. Các công cụ kỹ thuật số tích hợp tính năng lặp lại ngắt quãng và đa phương tiện (hình ảnh, âm thanh) giúp củng cố trí nhớ sâu và hỗ trợ người học duy trì kiến thức từ vựng qua thời gian [11].

Cuối cùng, phương pháp này khuyến khích người học phát triển khả năng tự điều chỉnh và tự đánh giá tiến độ học. Người học có thể chủ động điều chỉnh mục tiêu, lựa chọn mức độ khó phù hợp, và xây dựng kế hoạch học tập cá nhân hóa, góp phần gia tăng tính tự chủ trong học tập.

Nhược điểm của phương pháp

Dù có nhiều điểm mạnh, phương pháp học từ vựng bằng flashcard tùy biến cũng tồn tại một số hạn chế nhất định. Một trong số đó là sự tập trung quá mức vào khả năng tiếp nhận từ vựng (receptive knowledge) mà ít hỗ trợ phát triển khả năng sử dụng từ (productive knowledge) trong nói và viết. Người học có thể ghi nhớ mặt nghĩa của từ nhưng gặp khó khăn khi áp dụng vào ngữ cảnh thực tế.

Ngoài ra, sự phụ thuộc vào thiết bị điện tử cũng mang lại những rủi ro nhất định. Người học có thể bị sao nhãng bởi các yếu tố ngoại cảnh từ điện thoại hoặc gặp trở ngại kỹ thuật làm gián đoạn tiến trình học.

Cuối cùng, với hình thức học cá nhân, người học có thể thiếu phản hồi chính xác từ bên ngoài và gặp khó khăn trong việc đánh giá hiệu quả học tập của chính mình. So với việc học cùng bạn học hoặc giáo viên, người học cá nhân dễ rơi vào trạng thái đánh giá sai về mức độ tiến bộ, từ đó ảnh hưởng đến chiến lược học tập tổng thể.

Đọc thêm: [11], [12]

Phân tích phương pháp học từ vựng cộng tác qua thảo luận nhóm

Định nghĩa và đặc điểm chính

Phương pháp học từ vựng cộng tác qua thảo luận nhóm đề cập đến quá trình người học làm việc cùng nhau (thường trong các nhóm nhỏ hoặc theo cặp) để thảo luận, thương lượng và xây dựng sự hiểu biết về các từ vựng mới. Trong môi trường học tập này, quá trình tương tác đóng vai trò trung tâm, khi người học cùng nhau tạo dựng nghĩa, giải quyết các vấn đề ngôn ngữ và hỗ trợ lẫn nhau thông qua việc chia sẻ kiến thức cũng như chiến lược học tập [13]. Đây là phương pháp có tính chất xã hội cao, đề cao sự hợp tác và tính phản biện trong giao tiếp ngôn ngữ, phù hợp với bối cảnh lớp học ngôn ngữ hiện đại vốn ngày càng hướng tới việc lấy người học làm trung tâm.

Một trong những đặc điểm nổi bật của phương pháp này là khả năng mở rộng phạm vi hiểu biết ngôn ngữ thông qua giao tiếp đa chiều. Người học không chỉ đơn thuần tiếp nhận từ vựng một cách bị động mà còn phải vận dụng tư duy phân tích, giải thích, phản hồi và điều chỉnh trong quá trình tương tác, từ đó củng cố kiến thức theo cách sâu sắc và bền vững hơn [14].

Ví dụ về phương pháp học từ vựng cộng tác qua thảo luận nhóm

Một ví dụ điển hình cho phương pháp này là khi một nhóm học viên tiếng Anh được giao một danh sách các từ vựng học thuật mới. Trong quá trình làm việc nhóm, họ cùng nhau định nghĩa từ, đặt câu ví dụ, thảo luận về ngữ cảnh sử dụng và trao đổi quan điểm để làm rõ những chỗ chưa hiểu. Khi một thành viên gặp khó khăn trong việc giải thích hoặc sử dụng từ, các thành viên khác sẽ đưa ra gợi ý hoặc sửa chữa, giúp người học tiếp cận ngôn ngữ một cách đa chiều và chủ động hơn.

Ưu điểm của phương pháp

Trước hết, phương pháp này thúc đẩy khả năng ghi nhớ và hiểu sâu từ vựng thông qua quá trình đàm thoại và giải quyết vấn đề cùng nhau. Việc người học vừa tham gia vào các hoạt động xây dựng kiến thức (như định nghĩa từ, tạo ví dụ) vừa quan sát cách người khác tiếp cận vấn đề giúp mở rộng góc nhìn và gia tăng mức độ tiếp thu [13].

Ngoài ra, quá trình thảo luận còn góp phần phát triển đồng thời các kỹ năng ngôn ngữ khác như đọc hiểu, nghe hiểu, nói và phản xạ giao tiếp. Người học có xu hướng gia tăng sự tự tin và khả năng chia sẻ, đặc biệt khi được đặt trong môi trường học tập cởi mở và hỗ trợ.

Đối với những người học có trình độ không đồng đều, học theo nhóm còn tạo điều kiện phân bổ đều khối lượng nhận thức. Người học yếu có thể học hỏi từ bạn bè, trong khi người học mạnh được củng cố kiến thức thông qua việc giảng giải cho người khác.

Những lợi ích trên có thể được lý giải thông qua lăng kính của thuyết xã hội - văn hóa đã được đề cập phía trên, theo đó, việc tương tác với người khác đóng vai trò thiết yếu trong quá trình nội hóa tri thức ngôn ngữ. Trong bối cảnh nhóm học từ vựng, mỗi lần người học giải thích một từ, sửa lỗi cho bạn hoặc đặt câu hỏi phản biện chính là lúc họ vừa nhận được sự hỗ trợ, vừa củng cố chính năng lực của mình thông qua các tương tác xã hội mang tính học thuật.

Nhược điểm của phương pháp

Mặc dù sở hữu nhiều ưu điểm, phương pháp học từ vựng thông qua thảo luận nhóm vẫn tồn tại một số hạn chế cần cân nhắc. Một trong những trở ngại phổ biến là sự tham gia không đồng đều giữa các thành viên. Có những học viên chủ động dẫn dắt, nhưng cũng có người tỏ ra bị động hoặc ngại giao tiếp, dẫn đến việc học không đồng đều trong nhóm [13].

Ngoài ra, nếu thiếu giám sát hoặc hướng dẫn từ người dạy, nhóm học dễ rơi vào tình trạng tiếp thu thông tin sai lệch hoặc thiếu tính kiểm chứng. Những khái niệm hoặc cách dùng từ không chính xác có thể bị chấp nhận rộng rãi trong nhóm mà không được sửa chữa kịp thời.

Cuối cùng, tâm lý ngại phát biểu hoặc lo sợ đánh giá từ bạn bè cũng là rào cản khiến một số người học không thể phát huy tối đa năng lực trong hoạt động nhóm, nhất là với các học viên có tính cách hướng nội hoặc trình độ thấp hơn mặt bằng chung.

So sánh và vận dụng phương pháp học từ vựng trong luyện thi IELTS

Điểm tương đồng

Cả hai phương pháp đều hướng tới mục tiêu cốt lõi là tăng cường vốn từ vựng của người học, đồng thời đều có khả năng thích ứng tốt với bối cảnh học thuật như kỳ thi IELTS. Cụ thể, cả hai đều cho phép người học tiếp cận với các từ vựng học thuật thường gặp trong các phần thi như Reading, Writing hay Speaking. Dù khác biệt về hình thức triển khai, cả flashcard tùy biến và thảo luận nhóm đều tạo điều kiện để người học tiếp cận và thực hành với các nhóm từ vựng liên quan đến các chủ đề phổ biến trong bài thi như giáo dục, môi trường hay công nghệ.

Một điểm tương đồng khác nằm ở khả năng thúc đẩy tư duy chủ động. Trong cả hai hình thức, người học không đơn thuần tiếp nhận thông tin một cách bị động mà phải tự định hướng cách hiểu và ứng dụng ngôn ngữ. Với flashcard, người học có thể chủ động tạo nội dung và đánh giá tiến độ cá nhân, còn với thảo luận nhóm, sự trao đổi và phản biện giữa các thành viên buộc người học phải liên tục điều chỉnh nhận thức và phản hồi theo thời gian thực.

Ngoài ra, cả hai phương pháp đều có khả năng ứng dụng linh hoạt trong môi trường số. Các nền tảng học flashcard kỹ thuật số như Anki, Quizlet hay Memrise cho phép người học dễ dàng tích hợp tính năng học mọi lúc mọi nơi, trong khi thảo luận nhóm cũng có thể diễn ra qua các công cụ trực tuyến như Zoom, Google Meet hoặc các diễn đàn học tập, đặc biệt hữu ích trong bối cảnh học trực tuyến ngày càng phổ biến.

Điểm khác biệt

Mặc dù có một số điểm chung, hai phương pháp này có nhiều khác biệt rõ rệt về bản chất hoạt động, vai trò của người học và hiệu quả phát triển kỹ năng toàn diện.

Trước hết, sự khác biệt nổi bật nhất nằm ở tính cá nhân hóa so với tính xã hội trong quá trình học. Phương pháp flashcard tùy biến đặt người học vào trung tâm kiểm soát hoàn toàn tiến trình học, từ việc lựa chọn từ vựng đến lên lịch ôn tập và tự đánh giá kết quả. Ngược lại, học từ vựng qua thảo luận nhóm đề cao tính cộng tác, trong đó người học phải tương tác với bạn học, thương lượng nghĩa, giải thích cách dùng và phản hồi quan điểm của người khác. Điều này có nghĩa là phương pháp nhóm không chỉ phát triển vốn từ mà còn thúc đẩy các kỹ năng mềm như giao tiếp, phản biện và hợp tác, vốn là những yếu tố gián tiếp góp phần nâng cao hiệu suất thi IELTS Speaking.

Thứ hai, hai phương pháp hướng đến các loại kiến thức từ vựng khác nhau. Flashcard thường tập trung vào nhận diện và ghi nhớ (receptive knowledge), đặc biệt phù hợp với phần IELTS Reading hoặc khi cần xây dựng vốn từ nền tảng. Trong khi đó, thảo luận nhóm lại khuyến khích việc sử dụng (productive knowledge), nơi người học vận dụng từ vựng để đặt câu, giải thích, hoặc trình bày ý tưởng, phù hợp với phần Speaking và Writing, nơi khả năng diễn đạt chính xác và linh hoạt đóng vai trò then chốt.

Một điểm khác biệt đáng lưu ý nữa là mức độ phản hồi trong quá trình học. Khi học bằng flashcard, người học ít có cơ hội được sửa sai hoặc thảo luận sâu về cách dùng từ không chính xác, trừ khi sử dụng công cụ tích hợp AI hoặc nhận phản hồi từ người hướng dẫn. Ngược lại, học nhóm cung cấp phản hồi tức thời từ bạn học hoặc giáo viên, giúp người học điều chỉnh nhận thức kịp thời và tránh duy trì sai sót.

Cuối cùng, yếu tố tâm lý cũng tạo nên sự khác biệt. Với người học hướng nội hoặc thiếu tự tin, học flashcard cá nhân mang lại cảm giác an toàn, riêng tư và tự chủ. Trong khi đó, thảo luận nhóm đòi hỏi sự cởi mở và khả năng vượt qua rào cản tâm lý, vốn có thể là thách thức nhưng cũng là cơ hội phát triển kỹ năng xã hội và sự tự tin – yếu tố đặc biệt hữu ích trong phần thi nói.

Xem thêm: Lợi ích của việc luyện tập nhóm nhỏ trong giảng dạy IELTS Speaking

Đề xuất giải pháp học từ vựng tối ưu cho người học IELTS

Nguyên tắc thiết kế giải pháp dựa trên personalized learning

Trong bối cảnh học từ vựng IELTS, một giải pháp tối ưu cần được thiết kế dựa trên nền tảng của học tập cá nhân hóa (Personalized Learning), tức là lấy người học làm trung tâm, điều chỉnh nội dung và phương pháp theo nhu cầu, năng lực và động lực riêng của từng cá nhân. Tuy nhiên, để tăng cường hiệu quả tiếp thu từ vựng, cá nhân hóa không nên bị hiểu là quá trình học biệt lập. Thay vào đó, tác giả lựa chọn lồng ghép linh hoạt giữa hai phương pháp cụ thể là flashcard tùy biến và học từ vựng qua thảo luận nhóm, đóng vai trò làm nền tảng chính của những giải pháp sẽ được đề xuất trong bài.

Trước hết, một nguyên tắc cốt lõi của Personalized Learning là người học cần được kiểm soát nội dung học tập theo sở thích, mục tiêu và định hướng kỹ năng thi của bản thân. Đặc biệt với phương pháp sử dụng flashcard tùy biến, người học không chỉ chủ động lựa chọn nhóm từ theo chủ đề (ví dụ: environment, health, education…) mà còn tự quyết định cách trình bày flashcard như thêm hình ảnh, ghi chú cá nhân, liên kết ngữ cảnh hoặc chọn ngôn ngữ hiển thị. Chính sự linh hoạt này sẽ tăng cường động lực nội tại, đồng thời giúp việc tiếp cận từ mới gắn chặt với mục tiêu cá nhân, nâng cao khả năng ghi nhớ và sử dụng thực tế.

Thứ hai, giải pháp cần kết hợp nguyên tắc lặp lại có chủ đích cùng với đa dạng hóa ngữ cảnh sử dụng từ vựng. Với flashcard tùy biến, mục tiêu này có thể thực hiện bằng công nghệ spaced repetition, cho phép người học ôn lại từ cũ theo chu kỳ hợp lý dựa trên mức độ ghi nhớ. Trong khi đó, phương pháp học từ vựng qua thảo luận nhóm có thể triển khai nguyên tắc bằng cách đưa từ vựng đã học vào các bối cảnh ứng dụng cụ thể, chẳng hạn như sử dụng lại từ khóa trong các chủ đề Speaking Part 3, phản biện hoặc giải thích nghĩa từ mới cho người học khác.

Thứ ba, giải pháp cần đảm bảo tính thích ứng và phản hồi cá nhân hóa theo tiến trình học tập của từng người học. Ở phương diện học cá nhân bằng flashcard, qua các ứng dụng tích hợp AI như Anki, Quizlet, hay Notion, hệ thống có thể theo dõi mức độ ghi nhớ, gợi ý nhắc lại, thậm chí cá nhân hóa nhịp độ ôn tập cho từng người. Trong học cộng tác, sự phản hồi cũng cần được điều chỉnh dựa trên năng lực của từng thành viên. Các hoạt động như sửa lỗi dùng từ trong bài nói nhóm, đóng góp ý kiến cho bài viết của bạn học sẽ vừa cung cấp thông tin ngôn ngữ chính xác, vừa thúc đẩy tiến trình nội hóa qua vùng phát triển gần nhất (ZPD) như lý thuyết của Vygotsky đã đề cập.

Cuối cùng, một nguyên tắc quan trọng khác là duy trì tính cộng tác có định hướng trong môi trường học tập, ngay cả khi người học đang sử dụng công cụ cá nhân như flashcard. Người học có thể chia sẻ bộ flashcard trong nhóm, thảo luận lý do lựa chọn từ hoặc giải thích cách dùng từ theo ngữ cảnh để nhìn nhận lại vốn từ từ nhiều góc độ khác nhau. Qua đó, phương pháp tạo điều kiện để học tập không chỉ dừng lại ở sự ghi nhớ cá nhân mà còn mở rộng thành quá trình đồng kiến tạo tri thức trong môi trường học nhóm.

Đề xuất giải pháp học từ vựng tối ưu cho người học IELTS

Dựa trên các nguyên tắc thiết kế giải pháp học từ vựng cá nhân hóa đã trình bày, đặc biệt là việc cá nhân hóa nội dung, đa dạng hóa bối cảnh sử dụng, tích hợp yếu tố cộng tác, và thích ứng theo tiến trình học, tác giả đề xuất một hệ thống các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả tiếp thu từ vựng cho người học IELTS.

Các giải pháp này được phân chia theo hai nhóm đối tượng chính: giáo viên (hoặc người thiết kế chương trình học) và người học, với mục tiêu thúc đẩy quá trình tiếp thu và vận dụng từ vựng một cách toàn diện, phù hợp với các yêu cầu đặc thù của kỳ thi IELTS.

Giải pháp dành cho giáo viên và người thiết kế chương trình học

Thiết kế lộ trình học từ vựng theo chủ đề và kỹ năng thi IELTS kết hợp tạo bộ flashcard tương ứng

Giáo viên nên xây dựng hệ thống từ vựng xoay quanh các chủ đề thường gặp trong IELTS (như education, environment, technology…) và chia nhỏ theo 4 kỹ năng IELTS.

Sau đó, giáo viên có thể hướng dẫn học viên tạo flashcard cá nhân từ những đơn vị từ được cung cấp, khuyến khích ghi chú ví dụ, hình ảnh, phát âm và cách sử dụng thực tế. Với giải pháp này, giáo viên không chỉ giúp tùy biến nội dung chương trình theo mục tiêu cá nhân của người học mà còn chuẩn bị nền tảng cho thảo luận nhóm hiệu quả.

Áp dụng khung “tái xuất hiện có khoảng cách” (spaced repetition) thông qua flashcard cộng tác và kiểm tra định kỳ

Giáo viên có thể tận dụng một số công cụ trực tuyến như Quizlet, Quizlet Live hoặc Anki shared decks để triển khai hoạt động ôn tập dạng nhóm. Với nhóm công cụ trên, flashcard được chia sẻ giữa học viên sẽ tạo cơ hội để lớp học cùng nhau giải thích, phản biện, bổ sung ví dụ, từ đó tăng cường ghi nhớ thông qua tương tác.

Việc tổ chức mini quizzes cuối buổi hoặc theo tuần cũng có thể khuyến khích học viên sử dụng lại chính từ trong bộ flashcard cộng tác để đảm bảo ôn tập theo chu kỳ lặp lại và nhiều bối cảnh khác nhau.

Cá nhân hóa phản hồi và khuyến khích sửa lỗi từ vựng thông qua cộng tác nhóm

Thay vì chỉ đưa phản hồi một chiều, giáo viên có thể tổ chức hoạt động phân tích lỗi dùng từ trong bài viết/nói giữa nhóm học viên. Mỗi học viên có thể được yêu cầu chọn 1-2 từ trong flashcard để đưa vào bài thực hành và cùng nhóm đánh giá hiệu quả sử dụng: có chính xác, phù hợp ngữ cảnh hay không. Đây là cơ hội để người học vừa điều chỉnh vốn từ, vừa học từ cách dùng và lỗi sai của người khác.

Giải pháp dành cho người học

Tự xây dựng hệ thống học từ cá nhân hóa theo mục tiêu kỹ năng

Việc phân tích điểm mạnh, điểm yếu và mục tiêu điểm số cho từng kỹ năng IELTS sẽ giúp cá nhân hóa bộ từ vựng cần ưu tiên. Ví dụ, người học yếu kỹ năng Reading có thể tập trung vào các thuật ngữ học thuật thường xuyên xuất hiện trong đoạn văn dài, trong khi đó, với Writing và Speaking, nên ưu tiên các collocations, linking phrases, và cụm từ diễn đạt quan điểm. Những từ này cần được số hoá và trình bày dưới dạng flashcard, sử dụng các ứng dụng như Anki, Quizlet hoặc Notion.

Ưu điểm của flashcard tùy biến là người học có thể thêm hình ảnh, ví dụ gắn với trải nghiệm cá nhân, thậm chí là trích dẫn từ bài viết hoặc bài nói của chính mình, từ đó tạo nên kết nối ý nghĩa sâu sắc hơn, giúp tăng khả năng ghi nhớ. Ngoài ra, tính năng spaced repetition được tích hợp trong các ứng dụng này cũng sẽ giúp người học duy trì việc ôn tập đều đặn và hiệu quả theo chu kỳ khoa học.

Luyện từ vựng thông qua các sản phẩm thực hành cá nhân

Luyện từ vựng thông qua các sản phẩm thực hành cá nhân (Personal Output Practice) là bước chuyển hóa quan trọng từ “biết” sang “dùng được”. Người học được khuyến khích tích hợp từ mới vào bài viết Task 1/2 hoặc ghi âm phần trả lời Speaking Part 2/3, sau đó so sánh với flashcard đã học để đánh giá mức độ ứng dụng, hoặc trao đổi bài làm thông qua các buổi thảo luận nhóm với bạn học. Các từ mới nếu dùng chưa đúng hoặc dùng máy móc có thể được điều chỉnh lại ngay trong flashcard gốc, từ đó làm giàu thêm khả nằng ngôn ngữ cá nhân.

Tham gia cộng đồng học tập và hoạt động cộng tác trực tuyến

Dù trọng tâm là học cá nhân, nhưng người học không nên bỏ qua giá trị của các hoạt động học từ vựng cộng tác qua thảo luận nhóm. Việc tham gia các nhóm học IELTS trực tuyến (như trên Facebook, Discord hoặc các diễn đàn học thuật khác) sẽ mở rộng không gian học tập, nơi người học có thể chia sẻ bộ flashcard, thảo luận nghĩa của từ vựng theo ngữ cảnh đề thi thực tế, hoặc góp ý lẫn nhau về cách dùng từ trong bài viết và bài nói.

Thông qua việc trao đổi, phản hồi và học hỏi lẫn nhau, người học sẽ được đặt vào nhiều ngữ cảnh thực hành hơn, quan sát được chiến lược học từ của người khác, và từ đó phát triển vốn từ một cách sâu sắc hơn. Thậm chí, việc giải thích từ vựng cho người khác còn giúp củng cố hiểu biết của chính người học. Đây cũng là một hình thức học qua giảng dạy (learning-by-teaching) được đánh giá cao trong giáo dục hiện đại.

Như vậy, bằng cách kết hợp có chiến lược giữa học từ vựng cá nhân thông qua flashcard tùy biến và học cộng tác qua thảo luận nhóm, người học IELTS có thể mở rộng vốn từ linh hoạt mà vẫn phát triển khả năng sử dụng từ vựng một cách tự nhiên, chính xác và phù hợp với yêu cầu thực tiễn của kỳ thi.

Qua việc phân tích và đối chiếu hai hình thức học từ vựng cá nhân hóa bằng flashcard tùy biến và học từ vựng cộng tác thông qua thảo luận nhóm, bài viết đã cho thấy mỗi phương pháp đều sở hữu những ưu thế nổi trội gắn liền với đặc điểm nhận thức, động lực học và mục tiêu sử dụng ngôn ngữ của người học IELTS. Trong khi flashcard cá nhân hóa hỗ trợ quá trình ghi nhớ sâu và phù hợp với nhu cầu cá thể hóa, thì thảo luận nhóm lại tạo điều kiện cho sự vận dụng linh hoạt và thực hành ngôn ngữ trong môi trường giàu tương tác. Dựa trên cơ sở lý thuyết và thực tiễn, tác giả đã đề xuất giải pháp học từ vựng tích hợp, kết hợp linh hoạt giữa cá nhân hóa và yếu tố cộng tác, đồng thời khuyến nghị thiết kế học liệu dựa trên nguyên tắc học tập cá nhân hóa nhằm tối ưu hóa hiệu quả tiếp thu và vận dụng từ vựng trong kỳ thi IELTS.