Có lẽ dấu gạch nối hoặc Hyphen (-) đã quá quen với nhiều người đọc vì ngay cả trong tiếng Việt chúng ta cũng sử dụng hàng ngày và thậm chí là rất nhiều. Tuy vậy, trong tiếng Anh, ngoài việc dùng để liệt kê các ý thì cách sử dụng của dấu này sẽ có sự khác biệt mà tác giả sẽ giới thiệu thông qua bài viết này. Ngoài ra, những vấn đề người đọc thường hay gặp phải đối với Hyphen và một số luyện tập sẽ được tác giả liệt kê trong bài viết của mình để giúp người đọc phần nào đó nắm được cách dùng cũng như vượt qua những khó khăn trong bài thi sắp tới của mình.

Hyphen là gì

Hyphen là tên của một loại dấu mà người học sử dụng hằng ngày và có ký hiệu là (-). Theo từ điển Cambridge, chức năng của dấu gạch nối sẽ được chia ra làm 2 chức năng chính như sau và một chức năng phụ như sau:

• Được sử dụng để nối các từ lại với nhau hoặc các thành phần từ với nhau.

• Để cho người đọc thấy rằng một từ đã được chia ra làm 2 thành phần: một ở cuối dòng cũ và phần còn lại ở đầu dòng mới. Nói cách khác, khi người đọc đang viết được một từ mà đã hết dòng khi chỉ viết được khoảng một nửa của từ đó thì người đọc có thể dùng dấu gạch nối ngay cuối dòng và bắt đầu tiếp tục viết phần còn lại của từ.

• Để giải nghĩa hoặc giải thích cho từ liền trước. Chức năng của phần này đã được tác giả áp dụng trực tiếp cho phần nội dung 2. mà người đọc có thể xem để hiểu rõ hơn.

Các chức năng của Hyphen

Để ngắt dòng

Trước hết chức năng ngắt dòng hầu như rất ít người đọc nghĩ tới và hầu như không dám dùng trong các bài thi IELTS của mình. Cụ thể hơn trong tiếng Anh, việc khi đang viết một từ mà hết dòng người dùng có thể dùng dấu (–) để viết tiếp phần còn lại ở dòng dưới mà không cần phải bôi đi để viết lại từ đó ở dòng mới. Thông thường phần lớn người học sẽ áp dụng cách dùng gôm để bôi đi sau đó viết lại hoàn toàn từ đó ở dòng dưới. Nguyên nhân cho việc này là do dấu gạch nối trong tiếng Việt không mang chức năng vừa nêu trên. Từ đó ít người học sẽ biết đến chức năng này và hầu như sẽ không thể sử dụng hoặc nếu đã từng biết tới thì cũng sẽ hạn chế và hầu như không bao giờ sử dụng vì không nắm rõ về quy tắc của dấu này cũng nh­­­­­­ư vì sợ sẽ bị trừ điểm do bản thân nghĩ rằng đó là lỗi sai. Người đọc hãy nhìn đoạn văn sau để nắm rõ hơn về chức năng này:

(Reading test 6 Barron IELTS_Practice_Exam)

Người đọc có thể thấy rằng phần highlight các từ: pollina-tors, pur-ple, farm-ers không còn đủ khoảng trống trong dòng nên phải ngắt sang dòng mới và chèn dấu gạch nối để cho người đọc nhận biết được dấu hiệu. Vậy cách thực hiện khá là đơn giản, nếu người đọc sau này gặp phải trường hợp tương tự như trên, người đọc đơn giản chỉ cần nối phần trước của từ với dấu gạch nối và viết tiếp phần còn lại của từ ở dòng dưới.

Nối các từ hoặc các thành phần của từ

2.1. Có thể nói đây là chức năng thông dụng nhất và cũng thường gặp nhất đối với người học. Trước tiên để hiểu vì sao các từ thường được nối với nhau bằng dấu gạch, người đọc cần phải nắm được một quy tắc ngữ pháp cơ bản trong tiếng Anh. Đối với tiếng Việt, tính từ thường đứng sau danh từ được bổ nghĩa ví dụ như “Vở sạch, chữ đẹp”. Trong ví dụ trên danh từ VỞ và CHỮ được bổ nghĩa bởi 2 tính từ SẠCH và ĐẸP liền sau. Nhưng trong tiếng Anh thì trái ngược lại, tính từ phải đứng liền trước để bổ nghĩa cho danh từ liền sau theo công thức: ADJECTIVE + NOUN, chẳng hạn như: “Good Book” (sách hay) – tính từ GOOD (hay) bổ nghĩa cho danh từ BOOK (sách) hoặc “Great Car” – ô tô tốt với tính từ là GREAT – tốt bổ nghĩa cho danh từ CAR – ô tô. Vậy tính từ bổ nghĩa cho danh từ có liên quan gì đến việc sử dụng dấu gạch nối giữa các từ với nhau ? Người đọc sẽ thường hay bắt gặp những trường hợp từ đi theo cụm để làm rõ nghĩa hơn cho danh từ liền sau. Cụ thể hơn thì dấu gạch nối có chức năng biến hai từ thành một từ đơn mang vai trò của một tính từ để bổ nghĩa cho danh từ. Hãy nhìn ví dụ sau để hiểu rõ hơn về vấn đề này:

Giả sử tác giả có một câu tiếng Việt như sau: “Chiếc bánh này cứng như đá để một người có thể ăn được.” Nếu người đọc vận dụng các cấu trúc như thông thường thì sẽ có một câu như trường hợp a.

a.       This cake is rock hard for a person to eat .

Tuy nhiên, nếu vận dụng chức năng của dấu gạch nối cho trường hợp trên để mô tả một chiếc bánh cứng như đá người đọc sẽ có một câu khác đi như sau:

b.      This is a rock-hard cake for a person to eat.

Trong trường hợp b. để mô tả một chiếc bánh cứng như đá nếu giữ nguyên cả cụm: rock hard cake thì sẽ sai ngữ pháp vì: rock (Noun) + hard (Adjective) + cake (Noun) không trong khi theo công thức phải là Adjective (tính từ) + Noun (danh từ). Vậy để giải quyết cho vấn đề đó thì dấu gạch nối được tạo ra để mang tính chất kết nối biến nhiều từ thành một từ đơn để mang tính chất là Adjective bổ nghĩa cho Noun. Cho nên cụm hai từ rock hard sẽ thành Rock-hard (Adjective) với nghĩa là cứng như đá bổ nghĩa cho danh từ Cake (Noun) mang nghĩa là bánh.

2.2. Một trong những trường hợp khác mà người đọc gặp rất nhiều trong quá trình học tiếng Anh chính là việc một tiền tố (prefix) nối với từ chính bằng dấu gạch nối. Định nghĩa sơ qua về tiền tố, là một chữ cái hoặc một nhóm các chữ cái được thêm vào ngay đầu một từ để tạo ra một từ mới (Cambridge) chẳng hạn như hình sau:

Một số từ được tạo thành từ các tiền tố:

Vì sao dấu gạch nối lại quan trọng trong IELTS

Thông thường dấu gạch nối sẽ ít được chú ý tới và hầu như không có sự tác động đáng kể đến bài thi IELTS của các thí sinh. Tuy nhiên, đó là những suy nghĩ thường không chính xác vì đôi khi sẽ có những bài, đặc biệt là trong Listening, chứa các thông tin mang dấu gạch nối mà nếu người đọc không cẩn thận sẽ bị mất điểm và có thể rớt hẳn nửa band. Chẳng hạn như ví dụ sau:

(ACHIEVE – T1)

Đây là một dạng bài khó trong phần thi IELTS Listening đòi hỏi người nghe phải cực kỳ tập trung để có thể điền các đáp án đúng vì thông tin nhiều và liên tục. Chưa dừng lại ở đó dạng bài này là một đoạn tóm tắt lại thông tin của bài nói nên độ khó là không bàn cãi. Vì vừa phải chọn lựa đáp án đúng cho một dạng bài khó, vừa phải take note trong quá trình nghe nên hầu như người đọc sẽ chỉ có thể tập trung vào lắng nghe mà không thể suy luận hay suy nghĩ về những vấn đề khác. Như câu 40, sau một quá trình dài làm bài căng thẳng nên hầu như sự tập trung ở thời điểm này sẽ suy giảm, nên sẽ có không ít người đọc sẽ điền là “full page” nếu như không nắm rõ về chức năng của dấu gạch nối trong phần 2.1 mà tác giả đã đề cập. Giả sử số câu đúng của người đọc đang là 30, chỉ với một câu sai như câu full page sẽ khiến người đọc từ band 7.0 xuống 6.5.

Ngoài ra, dấu gạch nối còn quan trọng trong cả Writing khi người đọc có thể áp dụng chức năng nối từ khi xuống dòng của nó. Lý do cho việc này chính là người đọc sẽ tiết kiệm được kha khá thời gian khi tránh được việc viết được một nửa số rồi phải bôi viết lại xuống dòng mới để từ đó có thể tiết kiệm kha khá thời gian để kiểm tra lại bài cũng như hạn chế được việc bôi xóa khiến cho bài viết được sạch sẽ và tươm tất hơn.

Luyện tập

A. Hãy điền dấu gạch nối (-) cho các từ để tạo thành câu đúng

1. This girl is 7 years old.

This is a 7 year old girl.

2. The ring is silver colored.

This is a silver colored ring.

B. Lựa chọn các đáp án chính xác cho các cụm từ được nối bởi Hyphen

1.      Mother in law

a. Mother-in law

b. Mother in-law

c. Mother-in-law

2. This engine is cost effective.

a. This is a cost effective-engine.

b. This is a cost-effective engine.

c. This is a cost-effective-engine.

C. Hãy thay đổi cách diễn đạt của các câu sau bằng dấu gạch nối

1.      If I have a chance, I will try to flight to another country in an airline which is low cost and punctual.

_______________________________________________________________________

2.      I have a laptop which is not only cheap, but also functional.

_______________________________________________________________________

Đáp án

A

• Câu 1: This is a 7-year-old girl.

• Câu 2: This is a silver-colored ring.

B

• Câu 1: c

• Câu 2: b

C 

• Câu 1: If I have a chance, I will try to flight to another country in a low-cost-punctual airline.

• Câu 2:  I have a cheap-functional laptop.

Tổng kết

Dấu gạch nối là một dấu rất quen thuộc và dùng nhiều trong cuộc sống thường nhật. Nhưng ngoài những chức năng cơ bản, người đọc thường ít chú ý tới những chức năng khác tương đối hay và tính đa dụng mà dấu gạch nối đem tới. Cơ bản cũng vì sự khác biệt trong ngôn ngữ nên chức năng khác đôi khi sẽ không được chú ý tới (chức năng ngắt dòng). Vì vậy thông qua bài viết này và một số câu luyện tập cơ bản, tác giả hy vọng người đọc có thể nắm được những ngữ pháp mấu chốt để có thể áp dụng trong bài làm của mình sau này.

Trích dẫn

 “Hyphen.” Cambridge Dictionary, Cambridge University Press, https://dictionary.cambridge.org/vi/dictionary/english/hyphen

“Prefix.” Cambridge Dictionary, Cambridge University Press, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/prefix