Lexico grammar: Kết hợp giữa ngữ pháp và từ vựng để giỏi tiếng Anh

Lexico grammar là một khái niệm quan trọng trong ngôn ngữ học, đặc biệt trong việc học và sử dụng tiếng Anh. Đây là sự kết hợp giữa từ vựng (lexis) và ngữ pháp (grammar) để giúp người học sử dụng ngôn ngữ một cách linh hoạt, chính xác và hiệu quả hơn. Bài viết này sẽ giúp người học hiểu rõ Lexico-Grammar là gì, những điểm kiến thức quan trọng cần nắm vững, cách học hiệu quả, các tài liệu tham khảo hữu ích và cung cấp một số bài tập để thực hành.

Lexico grammar là gì?

Khái niệm

Lexico-Grammar là một khái niệm trong ngữ pháp chức năng hệ thống, nhấn mạnh sự liên kết giữa từ vựng và ngữ pháp trong việc tạo nghĩa trong câu. Thay vì xem từ vựng và ngữ pháp là hai phạm trù riêng biệ t, Lexico-Grammar giúp người học hiểu rằng chúng liên quan mật thiết và cùng nhau quyết định cách diễn đạt ý nghĩa.

Vai trò của Lexico-Grammar

• Tăng cường tính chính xác trong diễn đạt:

Việc sử dụng đúng cấu trúc ngữ pháp kết hợp với từ vựng phù hợp giúp tránh lỗi sai và diễn đạt ý tưởng rõ ràng. Điều này đặc biệt quan trọng trong các kỳ thi học thuật như IELTS, TOEFL hoặc thi HSG quốc gia, nơi thí sinh cần thể hiện khả năng ngôn ngữ ở mức độ cao.

• Nâng cao khả năng viết và nói:

Lexico-Grammar giúp người học phát triển sự linh hoạt khi sử dụng tiếng Anh trong cả văn viết và văn nói. Việc nắm vững cách kết hợp từ vựng với các cấu trúc ngữ pháp khác nhau giúp bài viết trở nên trôi chảy và mạch lạc hơn, đồng thời giúp giao tiếp tự nhiên hơn.

• Ứng dụng hiệu quả trong các kỳ thi:

Trong các bài kiểm tra trình độ tiếng Anh, thí sinh không chỉ cần nắm vững ngữ pháp mà còn phải biết cách kết hợp từ vựng phù hợp để đạt điểm cao. Nhiều bài thi như IELTS, TOEFL, thi chuyên Anh hoặc Olympic đều đánh giá khả năng sử dụng Lexico-Grammar của thí sinh.

• Hỗ trợ trong môi trường học thuật và chuyên môn:

Trong nghiên cứu học thuật hoặc môi trường làm việc chuyên nghiệp, khả năng sử dụng Lexico-Grammar đúng cách giúp người học viết luận văn, báo cáo và email một cách hiệu quả, thể hiện sự chuyên nghiệp và khả năng ngôn ngữ vượt trội.

Xem thêm: Garden-path sentence: Lỗi diễn đạt gây khó hiểu trong văn viết và cách sửa

Các điểm kiến thức thường gặp của Lexico grammar

Lexico-grammar là yếu tố quan trọng giúp người học tiếng Anh nâng cao khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách chính xác và linh hoạt. Các kiến thức như collocations, phrasal verbs, idiomatic expressions, advanced grammatical structures, word formation, error identification và paraphrasing đều có mặt trong các kỳ thi chuyên Anh, thi học sinh giỏi quốc gia và Olympic.

Collocations (Cụm từ cố định)

Collocations là sự kết hợp tự nhiên giữa các từ trong tiếng Anh, giúp diễn đạt tự nhiên và chính xác.

Ví dụ:

• Make a decision: đưa ra quyết định.

• Do homework: làm bài tập về nhà.

Trong đề thi học sinh giỏi quốc gia môn Anh năm 2024, phần Multiple Choice Question có câu hỏi:

• How does Lauren feel about paparazzi?

A. Their fundamental role in enriching our culture has been exaggerated.

B. Despite their infamy, they are not entirely to blame for Princess Diana's death.

C. Their misdeeds have led to immeasurable harm to up-and-coming actresses."

Trong câu này, cụm từ "fundamental role" và "immeasurable harm" là những collocations thường gặp.

Đề thi chuyên Anh lớp 10 - TP. Hồ Chí Minh 2022:

Điền từ thích hợp vào chỗ trống:

"She has a strong ______ in solving mathematical problems."
A. ability
B. talent
C. skill
D. knowledge

Đáp án: B (talent) → "have a talent for something" là collocation phổ biến.

Phrasal Verbs (Cụm động từ)

Phrasal verbs là sự kết hợp giữa động từ và trạng từ hoặc giới từ, tạo nên nghĩa mới.

Ví dụ:

• Give up: từ bỏ.

• Look into: điều tra.

Trong đề thi Olympic tiếng Anh lớp 10 năm 2019, phần Reading Comprehension có câu:

"The committee is looking into the causes of the accident."

Ở đây, "looking into" có nghĩa là "điều tra".

Đề thi chuyên Anh lớp 10 - Hà Nội 2023:

"I don’t know how she ______ with such a horrible boss."
A. puts up
B. takes over
C. looks after
D. goes on

Đáp án: A (puts up) → "put up with" nghĩa là chịu đựng ai đó

Idiomatic Expressions (Thành ngữ)

Thành ngữ là những cụm từ cố định có nghĩa bóng, không thể dịch từng từ.

Ví dụ:

• Break a leg: Chúc may mắn.

• Hit the nail on the head: Nói chính xác.

Trong đề thi học sinh giỏi quốc gia môn Anh năm 2024, phần Use of English có câu:

• "When he said that, he really hit the nail on the head."

Câu này sử dụng thành ngữ "hit the nail on the head" để diễn tả việc nói điều gì đó rất chính xác.

Đề thi chuyên Anh lớp 10 TP. Hồ Chí Minh 2021:

• "Stop beating around the bush and tell me exactly what happened!"

• Beating around the bush → "nói vòng vo, không vào vấn đề chính."

Advanced Grammatical Structures (Cấu trúc ngữ pháp nâng cao)

Việc sử dụng các cấu trúc ngữ pháp phức tạp giúp nâng cao khả năng diễn đạt và là tiêu chí quan trọng trong các kỳ thi.

Inversion (Đảo ngữ)

Đảo ngữ được sử dụng để nhấn mạnh hoặc trong các cấu trúc câu điều kiện.

Ví dụ: Never have I seen such a beautiful sunset.

Trong đề thi học sinh giỏi quốc gia môn Anh năm 2024, phần Writing có yêu cầu viết lại câu:

"I have never seen such a beautiful sunset."

Yêu cầu thí sinh viết lại thành:

"Never have I seen such a beautiful sunset."

Đây là ví dụ về đảo ngữ với "Never".

Đề thi HSG Quốc gia môn Anh 2021: Viết lại câu:

• "If I had known about the meeting earlier, I would have attended it."

• Had I known about the meeting earlier, I would have attended it.
  → Đây là dạng đảo ngữ câu điều kiện loại 3.

Cleft Sentences (Câu chẻ)

Câu chẻ được sử dụng để nhấn mạnh một thành phần trong câu.

Ví dụ: It was John who broke the vase.

Trong đề thi Olympic tiếng Anh lớp 10 năm 2019, phần Sentence Transformation có câu:

"John broke the vase."

Yêu cầu thí sinh viết lại thành:

"It was John who broke the vase."

Đây là ví dụ về câu chẻ nhấn mạnh chủ ngữ.

Relative Clauses (Mệnh đề quan hệ)

Mệnh đề quan hệ được sử dụng để cung cấp thêm thông tin về danh từ.

Ví dụ:

• The book that I bought yesterday is interesting.

Trong đề thi học sinh giỏi quốc gia môn Anh năm 2024, phần Reading Comprehension có câu:

• "The book, which I bought yesterday, is interesting."

Ở đây, mệnh đề quan hệ "which I bought yesterday" cung cấp thêm thông tin về "the book".

Conditional Sentences (Câu điều kiện)

Câu điều kiện diễn tả điều kiện và kết quả có thể xảy ra.

Ví dụ:

• If I had known, I would have told you.

Trong đề thi Olympic tiếng Anh lớp 10 năm 2019, phần Sentence Transformation có câu:

• "I didn't know, so I didn't tell you."

Yêu cầu thí sinh viết lại

• If I had known, I would have told you.

Đây là ví dụ về câu điều kiện loại 3, dùng để diễn tả một giả định không có thật trong quá khứ.

Word Formation (Cấu tạo từ)

Word formation là một phần quan trọng trong lexico-grammar, đặc biệt trong các bài thi chuyên Anh và thi học sinh giỏi quốc gia. Dạng bài này yêu cầu thí sinh chuyển đổi một từ gốc thành một dạng từ phù hợp theo ngữ cảnh của câu.

Ví dụ:

• Honesty (danh từ) từ honest (tính từ).

• Carelessly (trạng từ) từ careless (tính từ).

Trong đề thi học sinh giỏi quốc gia môn Anh năm 2023, phần Word Formation có câu:

• "Her sudden __________ (arrive) surprised everyone at the meeting."

Thí sinh cần chuyển đổi động từ "arrive" thành danh từ phù hợp:

• Her sudden arrival surprised everyone at the meeting.

Đề thi HSG Quốc gia môn Anh 2023:

• "The weather is totally __________ (predict). You never know what will happen next."

• Đáp án: unpredictable (tính từ của "predict").

Error Identification (Tìm lỗi sai)

Phần bài tập tìm lỗi sai giúp kiểm tra khả năng nhận diện và sửa lỗi trong câu, một kỹ năng quan trọng khi sử dụng lexico-grammar.

Ví dụ:

Trong đề thi chuyên Anh lớp 10 năm 2022, phần Error Identification có câu:

"Despite of his intelligence, he failed the exam."

Lỗi sai trong câu trên là "Despite of". Thí sinh cần sửa lại thành:

• "Despite his intelligence, he failed the exam."

Đề thi HSG Quốc gia môn Anh 2020:

• "She suggested that he studies harder to pass the exam."

• Lỗi sai: studies → Sửa thành study (vì "suggest that" đi với động từ nguyên thể).

Paraphrasing (Viết lại câu)

Viết lại câu giúp kiểm tra khả năng diễn đạt lại cùng một ý nghĩa bằng cấu trúc khác, một kỹ năng quan trọng trong các bài thi viết.

Ví dụ:

Trong đề thi Olympic tiếng Anh năm 2021, phần Sentence Transformation có câu:

"They say that he is the best footballer in the world."

Yêu cầu thí sinh viết lại thành:

• "He is said to be the best footballer in the world."

Đây là dạng câu bị động đặc biệt với động từ tường thuật (reporting verbs).

Đề thi chuyên Anh lớp 10 TP. Hồ Chí Minh 2020:

• "The last time I saw her was five years ago."

• Đáp án: I haven’t seen her for five years.

Xem thêm: Sử dụng đúng Nominalization trong văn trang trọng và học thuật

Cách học Lexico grammar hiệu quả

Để nâng cao khả năng sử dụng Lexico-Grammar, người học cần kết hợp học từ vựng theo ngữ cảnh, luyện tập ngữ pháp qua bài tập thực tế và áp dụng vào kỹ năng viết, nói. Dưới đây là ba phương pháp quan trọng giúp người học cải thiện Lexico-Grammar một cách hiệu quả.

Học từ vựng theo ngữ cảnh thay vì học từ đơn lẻ

Nhiều người học thường mắc sai lầm khi chỉ ghi nhớ từng từ riêng lẻ mà không biết cách áp dụng trong thực tế. Điều này khiến họ khó sử dụng từ vựng một cách chính xác. Để tránh lỗi này, hãy học từ vựng theo ngữ cảnh bằng cách:

• Học collocations thay vì từ đơn lẻ: Ví dụ, thay vì chỉ học từ "decision" (quyết định), hãy ghi nhớ cả cụm "make a decision" (đưa ra quyết định) thay vì "do a decision."

• Ghi nhớ phrasal verbs theo cụm hoàn chỉnh: Ví dụ, “give up” (từ bỏ), “look forward to” (mong đợi), “come up with” (nghĩ ra).

• Sử dụng sổ tay từ vựng hoặc flashcards: Viết từ vựng kèm câu ví dụ và hình ảnh minh họa giúp dễ ghi nhớ hơn.

Luyện tập ngữ pháp thông qua bài tập thực tế

Việc học ngữ pháp không chỉ dừng lại ở việc ghi nhớ công thức mà quan trọng hơn là áp dụng chúng vào thực tế.

• Bài tập điền từ vào chỗ trống: Giúp người học hiểu cách kết hợp từ vựng và ngữ pháp trong câu.

Ví dụ:

• I had no idea that you were coming. If I (know) earlier, I would have prepared something special.

• Hardly (she/finish) her homework when the phone rang.

• Bài tập viết lại câu: Rèn luyện khả năng diễn đạt cùng một ý theo nhiều cách khác nhau.

Ví dụ:

• "They believe that he is the best candidate for the job."
  → "He is believed to be the best candidate for the job."

• Bài tập nhận diện lỗi sai: Giúp phát hiện và sửa lỗi trong cách kết hợp từ và ngữ pháp.

Ví dụ:

• "He suggested me to join the team." (Sai)

• "He suggested that I join the team." (Đúng)

Áp dụng vào kỹ năng viết và nói

Học Lexico-Grammar không chỉ dừng lại ở bài tập, mà quan trọng hơn là áp dụng vào kỹ năng giao tiếp thực tế. Một số cách giúp người học thực hành hiệu quả:

• Viết nhật ký hàng ngày hoặc bài luận ngắn: Khi viết, hãy chú ý sử dụng collocations, idioms và cấu trúc ngữ pháp nâng cao.

• Thực hành nói với bạn bè hoặc giáo viên: Cố gắng sử dụng các cụm từ cố định thay vì chỉ nói bằng những từ đơn lẻ. Ví dụ, thay vì nói “I am very happy,” hãy nói “I am absolutely delighted.”

• Ghi âm bài nói và tự đánh giá: Nghe lại cách diễn đạt của mình giúp người học phát hiện lỗi sai và cải thiện kỹ năng nói một cách tự nhiên hơn.

Gợi ý tài liệu học Lexico grammar

Để học Lexico-Grammar một cách hiệu quả, người học cần lựa chọn tài liệu phù hợp giúp nâng cao cả kiến thức ngữ pháp và từ vựng. Dưới đây là ba tài liệu tiêu biểu được đánh giá cao trong việc hỗ trợ phát triển Lexico-Grammar, cùng với những điểm nổi bật của từng cuốn sách.

English Collocations in Use (Cambridge University Press)

Đây là cuốn sách kinh điển dành cho những ai muốn cải thiện khả năng sử dụng collocations – một phần quan trọng của Lexico-Grammar. Cuốn sách này giúp người học nhận biết các cụm từ tự nhiên trong tiếng Anh thay vì chỉ học từ vựng đơn lẻ.

Điểm nổi bật:

• Cung cấp hơn 1.500 collocations thường gặp trong tiếng Anh học thuật và giao tiếp.

• Hệ thống bài học được chia thành các chủ đề cụ thể như công việc, giáo dục, cuộc sống hàng ngày, giúp người học dễ dàng tiếp cận theo ngữ cảnh.

• Bài tập thực hành đa dạng, giúp củng cố khả năng sử dụng collocations một cách tự nhiên.

Phù hợp với: Học sinh luyện thi chuyên Anh, HSG Quốc gia, IELTS, TOEFL muốn nâng cao khả năng kết hợp từ vựng chính xác.

Advanced Grammar in Use (Martin Hewings - Cambridge University Press)

Cuốn sách này tập trung vào ngữ pháp nâng cao, đặc biệt hữu ích cho người học muốn hiểu sâu hơn về cách sử dụng cấu trúc câu phức tạp trong ngữ cảnh học thuật và chuyên nghiệp.

Điểm nổi bật:

• Trình bày các điểm ngữ pháp nâng cao như câu điều kiện đảo ngữ, cấu trúc bị động nâng cao, mệnh đề quan hệ rút gọn.

• Hệ thống ví dụ thực tế, giúp người học áp dụng vào bài viết và giao tiếp một cách hiệu quả.

• Cung cấp nhiều bài tập thực hành theo dạng bài thi chuyên Anh và học thuật.

Phù hợp với: Người học trình độ trung cấp đến nâng cao, đặc biệt là học sinh chuyên Anh hoặc luyện thi HSG Quốc gia, IELTS band 6.5+.

Practical English Usage (Michael Swan - Oxford University Press)

Cuốn sách này được xem là “bách khoa toàn thư” về cách sử dụng tiếng Anh, giải thích rõ ràng các điểm ngữ pháp phức tạp và cách kết hợp từ ngữ trong câu.

Điểm nổi bật:

• Giải thích chi tiết các điểm ngữ pháp khó và những lỗi sai phổ biến trong Lexico-Grammar.

• Cung cấp nhiều ví dụ thực tế giúp người học hiểu cách sử dụng từ vựng và cấu trúc một cách chính xác.

• Dễ tra cứu, phù hợp để sử dụng như một tài liệu tham khảo khi học hoặc viết bài.

Phù hợp với: Người học ở mọi trình độ muốn có một tài liệu tham khảo toàn diện về Lexico-Grammar, đặc biệt hữu ích cho giáo viên, sinh viên và người tự học.

Tóm lại, nên chọn tài liệu nào?

• Nếu muốn cải thiện cách kết hợp từ vựng, English Collocations in Use là lựa chọn hàng đầu.

• Nếu cần nâng cao ngữ pháp học thuật, Advanced Grammar in Use sẽ giúp người học nắm vững các cấu trúc nâng cao.

• Nếu muốn có một tài liệu tham khảo toàn diện, Practical English Usage là cuốn sách không thể bỏ qua.

Sử dụng kết hợp cả ba tài liệu trên sẽ giúp người học phát triển toàn diện kỹ năng Lexico-Grammar, từ việc nắm chắc ngữ pháp, mở rộng vốn từ vựng đến áp dụng vào thực tế một cách linh hoạt và chính xác.

Bài tập áp dụng

1. His poor handling of the business ___________ on negligence.

A. bordered

B. edged

C. approached

D. neared

2. When we got to the box office the question of who should pay ___________.

A. raised

B. arose

C. came

D. appeared

3. People living abroad are not ___________ to enter for this competition.

A. enabled

B. permissible

C. capable

D. eligible

4. I'm sure that never happened- it's just a __________ of your imagination.

A. fantasy

B. figment

C. piece

D. picture

5. Tax ________ deprives the state of several million pounds a year.

A. retention

B. desertion

C. escapism

D. evasion

6. After the accident, there was considerable doubt _______ exactly what had happened.

A. in the question of

B. as to

C. in the shape of

D. for

7. The police car set off in ________ of the robbers.

A. pursuit

B. prosecution

C. chase

D. trail

8. David is captain of the school basketball team , ________ his father before him.

A. similar to

B. just like

C. such as

D. as well as

9. He was unable to keep up the pace ________ by the first three runners.

A. set

B. staged

C. created

D. led

10. A few political extremists _________ the crowd to attack the police.

A. animated

B. agitated

C. incited

D. stirred

Đáp án

1. His poor handling of the business bordered on negligence.
   → Đáp án: A. bordered
   → Giải thích: "Border on" có nghĩa là gần như, gần chạm đến một trạng thái nào đó. Trong câu này, ý nghĩa là "cách xử lý yếu kém của anh ta gần như là sự cẩu thả".

   
   

2. When we got to the box office the question of who should pay arose.
   → Đáp án: B. arose
   → Giải thích: "Arose" (dạng quá khứ của "arise") có nghĩa là phát sinh, nảy sinh (thường dùng với vấn đề, tình huống). Các từ khác không phù hợp với ngữ cảnh.

   
   

3. People living abroad are not eligible to enter for this competition.
   → Đáp án: D. eligible
   → Giải thích: "Eligible" có nghĩa là đủ điều kiện, hợp lệ để làm gì đó. Các từ khác không mang nghĩa phù hợp.

   
   

4. I'm sure that never happened- it's just a figment of your imagination.
   → Đáp án: B. figment
   → Giải thích: "A figment of one's imagination" là một cụm cố định, có nghĩa là điều gì đó do trí tưởng tượng tạo ra, không có thật.

   
   

5. Tax evasion deprives the state of several million pounds a year.
   → Đáp án: D. evasion
   → Giải thích: "Tax evasion" có nghĩa là trốn thuế, trong khi các từ khác không liên quan đến nghĩa này.

   
   

6. After the accident, there was considerable doubt as to exactly what had happened.
   → Đáp án: B. as to
   → Giải thích: "As to" có nghĩa là "về việc gì đó, liên quan đến", phù hợp với ngữ cảnh câu.

   
   

7. The police car set off in pursuit of the robbers.
   → Đáp án: A. pursuit
   → Giải thích: "In pursuit of" có nghĩa là "đuổi theo ai đó", phù hợp với ngữ cảnh cảnh sát truy đuổi tội phạm.

   
   

8. David is captain of the school basketball team, just like his father before him.
   → Đáp án: B. just like
   → Giải thích: "Just like" có nghĩa là "giống như", phù hợp với ngữ cảnh so sánh giữa David và cha cậu ấy.

   
   

9. He was unable to keep up the pace set by the first three runners.
   → Đáp án: A. set
   → Giải thích: "Set the pace" là một cụm cố định, có nghĩa là thiết lập tốc độ, phù hợp với ngữ cảnh cuộc đua.

   
   

10. A few political extremists incited the crowd to attack the police.
    → Đáp án: C. incited
    → Giải thích: "Incite" có nghĩa là kích động, xúi giục ai đó làm điều gì tiêu cực. Trong câu này, nó mang nghĩa “kích động đám đông tấn công cảnh sát”.

Tổng kết

Lexico grammar là sự kết hợp giữa từ vựng và ngữ pháp, giúp người học sử dụng tiếng Anh một cách chính xác và linh hoạt. Việc nắm vững các collocations, phrasal verbs, cấu trúc câu nâng cao và áp dụng vào thực tế sẽ cải thiện đáng kể kỹ năng viết và nói. Để học hiệu quả, hãy luyện tập từ vựng theo ngữ cảnh, thực hành viết và sử dụng tài liệu phù hợp. Nếu người học cần thêm hướng dẫn chi tiết và tài liệu luyện tập chuyên sâu, hãy tham khảo ZIM Helper để nâng cao trình độ tiếng Anh của mình.