Phương pháp Morphological analysis và ứng dụng trong IELTS Writing

IELTS là bài thi chuẩn hóa đánh giá khả năng sử dụng tiếng Anh ở bốn kỹ năng Nghe, Nói, Đọc, Viết. Tuy nhiên, để chinh phục bài thi này, ngoài khả năng ngôn ngữ, thí sinh còn cần kỹ năng tư duy hợp lý và hiệu quả, đặc biệt trong bài IELTS Writing Task 2. Phần này thường yêu cầu thí sinh viết một bài luận với độ dài 250 từ trong thời gian khoảng 40 phút với các chủ đề đa dạng từ văn hóa, giáo dục, đến y tế, môi trường. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu đến độc giả phương pháp tư duy Phân tích tình thái (Morphological analysis) và cách áp dụng trong bài thi IELTS Writing Task 2 để có thể tìm kiếm, hệ thống và khai thác các ý tưởng một cách hiệu quả và tiết kiệm thời gian

Phương pháp Morphological analysis là gì

Morphological analysis hay Phân tích hình thái là một phương pháp để khám phá các giải pháp khả thi cho một vấn đề phức tạp đa chiều, không định lượng. Phương pháp được phát triển bởi Fritz Zwicky, một nhà Vật lý thiên văn người Thụy Sĩ vào năm 1967 trong nghiên cứu “Khám phá, Phát minh, Nghiên cứu, Thông qua Phương pháp Tiếp cận Hình thái học”.

Phân tích hình thái liên quan đến việc chia nhỏ một vấn đề thành các phần con, tạo ra nhiều ý tưởng cho mỗi phần, và sau đó khám phá sự kết hợp của các ý tưởng để phát triển một giải pháp hoàn chỉnh (Zwicky, 1967). 

Phương pháp khám phá sự kết hợp của các ý tưởng để phát triển một giải pháp hoàn chỉnh.

Ví dụ, phân tích hình thái học để thiết kế một chiếc xe đạp có thể bao gồm liệt kê các các chức năng nhỏ hay các thành phần phụ như khung xe, lốp xe, bộ phận chắn bùn,…, tạo ra ý tưởng cho từng thành phần nhỏ này, và sau đó xem xét nhiều kết hợp khác nhau của những ý tưởng đó để khám phá nhiều kiểu dáng cho xe đạp.

Cách triển khai 

Phương pháp Phân tích hình thái có thể được triển khai lần lượt theo các bước như sau:

• Bước 1: Xác định chính xác vấn đề

• Bước 2: Liệt kê tất cả các khía cạnh/ thành phần của vấn đề

• Bước 3: Phân tích tất cả các hình thái có thể có trong từng khía cạnh/ thành phần đã liệt kê ở bước 2

• Bước 4: Lập bảng bao gồm tất cả hình thái và xem xét các cách kết hợp các hình thái ở từng yếu tố

• Bước 5: Phân tích, đánh giá những phương án thu được ở bước 4 và lựa chọn những giải pháp tốt nhất.

Ví dụ: Trong quá trình thiết kế một chiếc xe đạp, nhà thiết kế có thể thiết lập một bảng như sau để cân nhắc cách kết hợp các yếu tố:

Thành phần: Khung xe (A)

• Hình thái 1: To, nặng

• Hình thái 2: Vừa phải về khối lượng và kích thước

• Hình thái 3: Nhỏ, nhẹ

Thành phần: Lốp xe (B)

• Hình thái 1: Lốp xe dày, nhiều gai

• Hình thái 2: Vừa

• Hình thái 3: Lốp xe nhỏ ít gai

Thành phần: Bộ phận chắn bùn (C)

• Hình thái 1: Không

• Hình thái 2: Có

  Với bảng phân tích hình thái trên, nhà thiết kế có thể cân nhắc và lựa chọn các cách kết hợp cho phù hợp với mục đích sản phẩm. Ví dụ, nếu nhà thiết kế muốn tạo ra một chiếc xe đạp địa hình, thì cần kết hợp các đặc điểm A1, B1 và C2 để tạo ra một chiếc xe to, khối lượng lớn, lốp xe dày và gai đảm bảo ma sát tốt cũng như có bộ phận chắn bùn. Tuy nhiên, nếu nhà thiết kế đang cân nhắc một chiếc xe đạp đua, ông sẽ cần kết hợp A2, B2 và C1 để có một chiếc xe nhẹ, ít ma sát khi di chuyển để đảm bảo tốc độ. 

Ý nghĩa 

Phân tích hình thái học giúp hiểu rõ vấn đề bằng cách chia nhỏ nó ra thành các phần nhỏ và dễ phân tích hơn. Phương pháp này có lợi cho việc giải quyết các vấn đề phức tạp, khi mà rất khó để phân tích tất cả các khả năng của từng bộ phận trong vấn đề cùng một lúc. Phân tích hình thái học giúp khám phá những ý tưởng mới cho vấn đề, giải quyết sự bế tắc cũng như hình thành một hướng suy nghĩ khác biệt.

Ứng dụng phương pháp Morphological analysis trong IELTS Writing 

Giới thiệu câu hỏi IELTS Writing Task 2 minh họa

Để người đọc hình dung rõ hơn về cách áp dụng phương pháp Morphological analysis, bài viết sẽ lựa chọn một đề bài trong bài thi IELTS Writing Task 2 và lấy ví dụ về cách tư duy theo phương pháp Phân tích hình thái.

Some people think that organizing international sports events is good for the host country while others think it is bad. Discuss both views and state your opinion.

(Tạm dịch: Một số người cho rằng việc tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế có lợi cho nước chủ nhà trong khi số khác cho rằng việc này không tốt. Bàn luận về hai quan điểm và đưa ra ý kiến cả nhân của bạn)

Give reasons for your answer and include any relevant examples from your own knowledge or experience.

Write at least 250 words.

Phân tích cách áp dụng Morphological analysis vào đề bài

Phân tích cách áp dụng Morphological analysis vào đề bài

Phương pháp Phân tích hình thái có thể được áp dụng vào bài IELTS Writing Task 2 theo năm bước như sau:

• Bước 1: Xác định chính xác vấn đề

Vấn đề trong đề bài là việc tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế như Olympics hay World Cup.

• Bước 2: Liệt kê tất cả các khía cạnh/ thành phần của vấn đề

Các khía cạnh có thể có trong vấn đề: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội…

• Bước 3: Phân tích tất cả các hình thái có thể có trong từng khía cạnh/ thành phần đã liệt kê ở bước 2

Ví dụ: Với khía cạnh kinh tế có thể bao gồm hình thái có lợi (do du lịch phát triển khi đăng cai sự kiện thể thao) hoặc có hại (khi nước chủ nhà phải đầu tư nhiều tiền của cho cơ sở vật chất phục vụ giải đấu).

• Bước 4: Lập bảng bao gồm tất cả hình thái và xem xét các cách kết hợp các hình thái ở từng yếu tố

Khía cạnh: Kinh tế (A)

• Hình thái 1: Có lợi (du lịch phát triển)

• Hình thái 2: Có lợi (nguồn thu dồi dào từ bản quyền truyền hình)

• Hình thái 3: Có hại (cơ sở vật chất tiêu tốn nhiều tiền của)

Khía cạnh: Chính trị (B)

• Hình thái 1: Có lợi (khẳng định vị thế đất nước trên trường quốc tế)

• Hình thái 2: Có hại (người dân bất mãn với những chi phí tổ chức sự kiện)

• Hình thái 3: Có hại (xung đột có thể nảy sinh giữa người hâm mộ các quốc gia có thể gây bất ổn chính trị)

Khía cạnh: Văn hóa (C)

• Hình thái 1: Có lợi (quảng bá văn hóa nước chủ nhà)

• Hình thái 2: Có lợi (tạo cơ hội giao lưu văn hóa giữa người dân các quốc gia)

• Hình thái 3: Có hại (khác biệt về văn hóa có thể dẫn đến xung đột)

Bước 5: Phân tích, đánh giá những phương án thu được ở bước 4 và lựa chọn những kết hợp tốt nhất.

Ở bước này, người viết cần phân tích, đánh giá các cách kết hợp ý tưởng dựa theo yêu cầu của đề bài và ý kiến cá nhân. Đề bài yêu cầu người viết bàn luận cả hai mặt của vấn đề, như vậy, người viết cần có hai nhóm ý tưởng rõ ràng. Nhóm ý tưởng thứ nhất là kết hợp các hình thái “có lợi” ở mỗi khía cạnh (Hình thái A1, A2, B1, C1, C2). Nhóm ý tưởng thứ hai là kết hợp các hình thái “có hại” ở mỗi khía cạnh (A3, B2, B3, C3). Với mỗi nhóm kết hợp, người viết lại tiến hành phân tích, đánh giá để lựa chọn ra những ý tưởng thuyết phục nhất để trả lời thuyết phục câu hỏi ở đề bài cũng như thể hiện quan điểm cá nhân một cách thuyết phục.

Ví dụ: Nếu ủng hộ quan điểm “Việc tổ chức sự kiện thể thao quốc tế có lợi cho nước chủ nhà”, người viết cần lập luận để thể hiện hình thái A1, A2 vượt trội hơn hình thái A3 (chứng minh nguồn thu từ du lịch và bản quyền truyền hình sẽ không chỉ giúp nước chủ nhà cân bằng các nguồn kinh phí đầu tư cho sự kiện mà còn mang về nhiều lợi ích về mặt kinh tế dài hạn).

Đánh giá việc áp dụng Morphological analysis trong IELTS Writing 

Như vậy, phương pháp Phân tích hình thái ứng dụng trong IELTS Writing có thể giúp người viết brainstorm các ý tưởng một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn, đặc biệt với các chủ đề bao gồm nhiều thành phần/ khía cạnh.

Tuy nhiên, người viết cũng có thể gặp khó khăn trong việc phân tách vấn đề trong đề bài theo các khía cạnh, thành phần nhỏ hơn và khi đó. Phương pháp Phân tích hình thái có thể gây tốn thời gian hơn là giúp người viết tiết kiệm thời gian suy nghĩ ý tưởng.

Phương pháp có thể gây tốn thời gian

Để khắc phục khó khăn này, người viết có thể tham khảo việc sử dụng Đồng hồ Thảo luận trong bài viết Cách lên idea bài thi IELTS Writing bằng ứng dụng tư duy phân kỳ, một công cụ động não hữu hiệu cung cấp sẵn 12 khía cạnh khác nhau để phân tích vấn đề.

Tổng kết

Như vậy, bài viết đã cung cấp cho bạn đọc kiến thức về phương pháp tư duy Phân tích hình thái (Morphological analysis) và cách áp dụng phương pháp này trong bài thi IELTS Writing Task 2. Phương pháp có thể giúp thí sinh tìm được những ý tưởng sáng tạo, hiệu quả cho bài viết trong thời gian ngắn, từ đó tối ưu hóa thời gian trong phòng thi và đạt kết quả tốt nhất.

Vũ Thu Hằng