Sử dụng tài liệu xác thực (Authentic material) trong việc học Nghe

Khi sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp, kỹ năng nghe đóng vai trò quan trọng trong việc thấu hiểu nội dung của cuộc trò chuyện để đưa ra các phản hồi phù hợp giúp duy trì quá trình trao đổi giữa các bên. Trong các kỳ thi ngoại ngữ, kỹ năng nghe luôn được đưa vào đề thi làm nền tảng đánh giá mức độ thành thạo sử dụng ngôn ngữ của thí sinh. Tuy nhiên, việc cải thiện kỹ năng nghe hiểu được xem là khá thách thức với các học viên trong thời gian đầu luyện tập.

Một nghiên cứu cho rằng, trong quá trình lĩnh hội kiến thức ngoại ngữ, chỉ có 13% người học nhận biết được ngoại ngữ thông qua khả năng nghe (Siregar và Manurung, 2020). Bởi lẽ, để đạt được số điểm cao trong kỹ năng này, người học không chỉ cần có một vốn từ vựng đa dạng mà còn đòi hỏi mức độ tiếp xúc cao với những đoạn hội thoại, bài nói hoặc các nội dung được truyền tải  bởi người người học xứ. Cũng chính vì lý do này, việc sử dụng tài liệu nghe xác thực (authentic listening materials) trong quá trình ôn luyện ngoại ngữ không chỉ giúp người học đạt được kết quả cao trong kỳ thi năng lực mà còn trang bị cho người học kỹ năng cần thiết để áp dụng các tình huống giao tiếp thực tế.

Bên cạnh đó, việc sử dụng tài liệu nghe xác thực không chỉ sử dụng trong việc học tiếng Anh mà còn phát triển khả năng tư duy, chọn lọc thông tin ứng dụng trong cuộc sống, giao tiếp hằng ngày để tiết kiệm thời gian và đạt hiệu quả mong muốn trong các cuộc đàm phán, giảng dạy, nghiên cứu, dẫn chứng hoặc bảo vệ luận án theo từng chủ để với dẫn chứng xác thực. Bài viết lần này sẽ làm rõ hơn khái niệm về tài liệu xác thực và chiến lược sử dụng loại tài liệu này để đạt được kết quả hiệu quả nhất.

Tài liệu xác thực (Authentic Material)

Định nghĩa

Tài liệu xác thực là những tài liệu được sử dụng trực tiếp trong đời sống hàng ngày với loại hình ngôn ngữ thực tế, không thông qua chỉnh sửa sao cho phù hợp với mục đích giáo dục. 

Theo Siregar và Manurung (2020), tài liệu xác thực được chia thành 3 dạng chính: “authentic listening-Viewing Materials” (tài liệu nghe nhìn xác thực), “Authentic visual materials (tài liệu tranh ảnh xác thực), “Authentic Printed Materials” (tài liệu in ấn xác thực). Để thật sư nâng cao trình độ ngoại ngữ thông qua tài liệu xác thực, người học cần chọn loại tài liệu phù hợp với kỹ năng cần được cải thiện thông qua các nguồn đáng tin cậy và được xác thực như thư viện trường, các trang website nước ngoài uy tín hoặc tài liệu của giảng viên giảng dạy để phân tích, đối chiếu.

Cụ thể, với kỹ năng nghe, người học cần tăng cường mức độ tiếp xúc với dạng “tài liệu nghe nhìn”. Các tài liệu xác thực truyền tải giọng nói có thể kể đến như quảng cáo TV, phim ảnh, tin tức thời sự, dự báo thời tiết, thông báo về giao thông, các buổi chia sẻ, phỏng vấn hay tranh luận (Baird, trong Siregar và Manurung, 2020). 

Lợi ích 

Khi sử dụng tài liệu này trong quá trình học ngôn ngữ, người học sẽ cảm thấy hứng thú và có động lực hơn vì họ không chỉ hiểu rõ mục đích học ngoại ngữ mà còn có cơ hội tiếp cận tư duy, tin tức, văn hóa và xu hướng quốc tế. Chúng ta sẽ tiếp xúc với cách phát âm và cách sử dụng ngôn từ khác nhau để không hạn chế vấn đề nghe và hiểu phục vụ cho học tập và du lịch. Đầu tiên, người học có cơ hội tìm hiểu ngôn ngữ và văn hóa vùng miền. Khá là thú vị khi người học xem đây là hành trình tìm tòi tri thức chứ không biến mình thành mọt sách người học việc sử dụng tài liệu nghe xác thực để tiết kiệm thời gian và gia tăng độ chính xác. Người học có thể gia tăng sự hiểu biết ngôn ngữ cũng như khả năng nghe thông qua những tài liệu được xác thực vì chúng sẽ được tích trữ qua youtube, radio, hình ảnh, phim truyện, tranh vẽ v.v để khi học tập hoặc làm việc với các đối tác châu Á, Châu Âu, du học sinh…

Thứ hai, tài liệu xác thực giúp người học tiếp cận các cách phát âm tiếng Anh khác nhau. Ngay cả người học thấy việc phát âm của Anh, Úc và Philippines đã khác nhau thì việc chọn kênh nghe chính thống và xác thực rất quan trọng, chúng giúp gia tăng vốn từ vựng, nhất là cách phát âm và dùng từ của người địa phương. Từ đó, người học có thể nghe hiểu và giao tiếp hiệu quả hơn với người học bè từ khắp nơi trên thế giới.

Cuối cùng, người học sẽ tiếp xúc nhiều hơn với các tình huống thực tế và sử dụng ngôn ngữ tự nhiên. Khác với ngôn ngữ được giảng dạy trong môi trường giáo dục, ngôn ngữ thực tế, hay ngôn ngữ trong các tài liệu xác thực mang những đặc điểm ảnh hưởng bởi lối sống, phong cách giao tiếp và văn hóa của từng vùng miền. Một trong những ví dụ điển hình về sự khác biệt này là câu hỏi “Do you want to…?”, trong các bối cảnh giao tiếp thực tế, câu hỏi này sẽ trở thành “Do you wanna…?” hoặc tối giản hơn về mặt ngữ pháp “Wanna…?”. Sự khác biệt này đã dẫn đến một thực trạng, một số người học rất tự tin về kỹ năng tiếng Anh của mình thông qua việc đạt điểm số cao trong các bài kiểm tra, tuy nhiên lại gặp khó khăn trong giao tiếp ở các tình huống đời thực. Vì thế, bên cạnh việc tiếp thu các học liệu trên lớp, người học cần sử dụng tài liệu xác thực để trang bị và tăng cường khả năng nghe hiểu và phản hồi trong các tình huống thực tế.

Chiến lược sử dụng tài liệu nghe xác thực 

Người học cần hình thành chiến lược hiệu quả trong việc sử dụng tài liệu xác thực để phát triển kỹ năng nghe hiểu của mình. Để có thể nghe hiểu thành công, người học cần có một vốn từ vựng tốt và kiến thức nền tảng liên quan đến chủ đề đang được trình bày. Vì thế, trước khi tiếp xúc với các nội dung video trên youtube hay chương trình thời sự, người học cần tập trung mở rộng vốn từ của mình người học cách học từ vựng qua việc luyện tập bài tập, ghi chép hoặc các trò chơi từ vựng. Người học cũng có thể hệ thống vốn từ của mình người học biểu đồ hoặc đặt câu với các từ vựng để kéo dài thời gian nhớ từ. Để đạt được hiệu quả cao nhất, người học nên lựa chọn nguồn tài liệu xác thực phù hợp với chủ đề từ vựng mình đang nghiên cứu và học tập. Cách này sẽ rất hiệu quả với các sỹ tử đang chuẩn bị cho bài thi IELTS, người học vừa củng cố được vốn từ và nhận biết được chủ đề, ngữ cảnh xuất hiện trong bài thi.

Bên cạnh sự chuẩn bị về ngôn ngữ, người học nên mở rộng kiến thức và hiểu biết của mình trong đa dạng lĩnh cực hoặc các vấn đề xã hội, thông qua việc cập nhật tin tức trên các kênh truyền hình hoặc báo chí. Bên cạnh đó, tài liệu xác thực ghi lại những khoảng khắc đời thường, thực tế, nên bên cạnh các rào cản về ngôn ngữ, người học có thể gặp khó khăn do tạp âm như tiếng ồn, tốc độ nói của nhân vật, thiếu đi ngôn ngữ hình thể đối với tài liệu như radio hoặc podcast hoặc khả năng nhận diện đơn vị âm trong tiếng Anh. Do đó, người học cần luyện tập kỹ năng dự đoán nội dung dựa vào bối cảnh và kỹ năng ghi chép.

Cụ thể, người học có thể dự đoán nội dung của tài liệu thông qua trang phục, cách thiết kế dàn dựng video hoặc tiêu đề của chương trình truyền hình. Ví dụ, nếu người trình bày là một biên tập viên dự báo thời tiết với trang phục lịch thiệp, cùng khung nền phía sau là mặt trời hoặc các đám mây, người học có thể dự đoán các từ vựng có thể xảy ra như: sunny, rainy, temperature, v.v hoặc các cấu trúc ngữ pháp tương lai sử dụng với mục đích dự báo: it is going to be, it will, it might, v.v Việc dự đoán trước nội dung bài nói dựa trên bối cảnh, có thể “khởi động” bộ từ vựng về chủ đề liên quan, việc này giúp cho kiến thức ngoại ngữ được “sống” và tạo cho người sự thích thú trong việc học ngôn ngữ. Về kỹ năng ghi chép, người học có thể luyện tập thêm thông qua các bài tập ghi chép chính tả (dictation) để tăng cường khả năng nhận diện âm của mình.

Hiện nay có rất nhiều website miễn phí cung cấp dạng bài tập mà người học có thể tham khảo như www.dailydictation.com hoặc người học có thể sử dụng các tài liệu xác thực đơn giản như các video kể chuyện thiếu nhi, video về cuộc sống hàng ngày trên Youtube để luyện tập kỹ năng ghi chép này.

Mọi hoạt động luyện tập và tiếp thu sẽ trở nên vô nghĩa nếu ta bỏ qua bước hệ thống lại kiến thức. Thông thường, người học sẽ bắt gặp một số từ vựng hoặc cách diễn đạt mới trong các tài liệu xác thực, vì thế người học cần ghi chép lại kiến thức này để mở rộng vốn từ vựng cũng như nâng cao kỹ năng nghe hiểu ở các tài liệu sau. Để đạt được kết quả tốt hơn, người học nên có sự đối chiếu giữa kiến thức vừa tiếp nhận và kiến thức đã học trước đây trên lớp, tìm ra sự khác biệt giữa hai dạng ngôn ngữ, từ đó đưa ra đút kết cho người học thân mình.

Người học có thể nghiên cứu thêm bối cảnh cũng như cách thức sử dụng các cách diễn đạt bắt gặp trong tài liệu xác thực, từ đó người học có thể tìm hiểu thêm về quan điểm, văn hóa và phong cách giao tiếp của người người học xứ. Cuối cùng, người học hãy áp dụng các từ vựng cũng như cách diễn đạt thực tế này vào các tình huống giao tiếp tiếng Anh để củng cố kiến thức ngoại ngữ của mình. 

Tài liệu xác thực theo từng trình độ

Việc lựa chọn tài liệu xác thực phù hợp với trình độ ngoại ngữ là tiêu chỉ quan trọng nhất để phát huy tính hiệu quả của loại tài liệu này. Bên cạnh đó, khi sử dụng tài liệu phù hợp, người học sẽ hiểu được nội dung đang truyền tải, từ đó tạo động lực cho người học thân trên chặng đường luyện tập ngoại ngữ.

Tài liệu cho người mới bắt đầu

Nếu người học sẽ có cảm giác như “Vịt nghe sấm” khi khả năng nghe của mình chưa được tốt lắm thì sau đây là vài gợi ý việc sử dụng tài liệu nghe xác thực cho người mới bắt đầu học tiếng Anh. Các Podcast và video hướng dẫn đơn giản với lời nói chậm và đánh vần từng kí tự để phát âm rõ ràng và chính xác, người học có thể tham khảo như “6 Minute English” của BBC Learning English hoặc “Simple English Videos” trên Youtube. Bên cạnh đó, người học có thể xem các video giả lập tình huống hàng ngày như gọi đồ ăn hoặc hỏi đường qua kênh “Learning English With EnglishClass101.com” trên Youtube, các video này sử dụng ngôn ngữ tự nhiên, thực tế, giúp cho người học hình dung được cách sử dụng tiếng Anh trong các bối cảnh bên ngoài lớp học.

Bên cạnh việc tăng cường cơ hội tiếp xúc với tài liệu nghe, người học nên tiếp xúc nhiều hơn với các tài liệu đọc để bổ sung vốn từ vựng và định hình nội dung tốt hơn trong quá trình nghe tiếng Anh. Đối với cấp độ người mới, người học có thể tham khảo các bài báo trên trang “Breaking News English”. Trang web này tập trung xây dựng các bài báo ngắn gọn với từ vựng và cấu trúc đơn giản, giúp cho người đọc dễ dàng nắm bắt nội dung và cập nhật tin tức trên thế giới.

Tài liệu cho người học trình độ trung cấp

Ở trình độ này, người học có thể nghe hiểu nội dung chính của các chủ đề quen thuộc trong công việc, đời sống hay các hoạt động giải trí. Các rào cản về ngữ điệu, phong cách truyền đạt trong tiếng Anh gần như không còn là vấn đề với người học. Vì thế người học có thể chọn tài liệu xác thực chuyên sâu hơn với đa dạng hình thức truyền đạt hơn. Thay vì xem các đoạn video ngắn trên Youtube, người học có thể xem chương trình truyền hình, phim và tin tức người học tiếng Anh. Một số kênh tin tức uy tín như CNN hay BBC sử dụng ngôn ngữ thực tế, được thiết kế cho đối tượng người xem người học địa tại các nước Hoa Kỳ hoặc Anh, truyền đạt thông tin có chiều sâu, có lập luận và phân tích từ các nhà đưa tin hoặc chuyên gia. Với mục đích giải trí, một loạt phim đình đám như “Friends” hoặc “The Office” sẽ là lựa chọn lý tưởng cho người học ở trình độ này. Các bộ phim xoay quanh chủ đề đời sống, công việc và các mối quan hệ xã hội với giọng đọc rõ và lời thoại dí dỏm sẽ giúp người đọc vừa thư giãn vừa nâng cao kỹ năng nghe hiểu của mình.

Bên cạnh đó, chương trình TED Talk cũng nhận được nhiều quan tâm của người học ở cấp độ này, vì tính chất chuyên nghiệp, nội dung thu hút và đặc biệt, được thể hiện dưới hình thức thuyết trình nên ngôn ngữ sử dụng bởi các diễn giả mang tính chỉnh chu hơn. Người học có thể linh động lựa chọn chủ đề và độ chuyên sâu của bài giảng trên TED Talk, đó có thể là các nghiên cứu hàn lâm hoặc đơn giản là các chia sẽ về việc học ngoại ngữ, để không chỉ thoải mái tiếp nhận kiến thức mới mà còn cải thiện khả năng nghe của mình. Nếu người học không có thời gian xem video hoặc tin tức, hình thức podcast hoặc radio với các chủ đề về kinh doanh hay khoa học trên Harvard Business Review hoặc kênh National Public Radio (NPR) sẽ là một lựa chọn lý tưởng.

Tài liệu cho người học trình độ nâng cao

Khi đạt đến trình độ này, người học sẽ hiểu được nội dung của bài văn dài, các cấu trúc ngữ pháp phức tạp cũng như ngữ nghĩa và bối cảnh của các câu nói. Mục đích sử dụng tài liệu xác thực ở trình độ này không chỉ trau dồi thêm độ thành thạo trong việc sử dụng ngoại ngữ, mà còn phát triển tư duy ngôn ngữ.

Để nâng cao khả năng tư duy ngôn ngữ, người học có thể tham khảo các bài thảo luận học thuật hoặc các người học ghi xác thực của bài giảng tại các trường đại học hàng đầu trên thế giới như Đại học Oxford hoặc Đại học Harvard. Bên cạnh đó, người học có thể mở rộng vốn từ học thuật qua các tác phẩm sách hoặc văn học Anh dưới hình thức sách nói chẳng hạn như các tác phẩn của tác giả Toni Morrison, Margaret Atwood hoặc George Orwell. Thay vì xem các tin tức nhanh hoặc các bài phỏng vấn thời sự, người học có thể chọn tài liệu xác thực nâng cao hơn như các phim tài liệu về vấn đề thời sự hoặc phản biện về nội dung gây tranh cãi, chẳng hạn như phim tài liệu của kênh Vice hoặc các bài phỏng vấn của trang Vox.

Kết luận

Bài viết trên đã giới thiệu cho người đọc về khái niệm tài liệu xác thực “authentic material” và lợi ích của nó trong việc nâng cao kỹ năng nghe hiểu trong tiếng Anh. Cụ thể, người học sẽ hình dung rõ hơn sự khác biệt giữa ngoại ngữ được giảng dạy trong lớp và ngoại ngữ được sử dụng trong các tình huống xã hội thực tế. Bên cạnh đó, người học vừa trau dồi kỹ năng ngoại ngữ vừa tạo động lực cho người học thân thông qua việc đa dạng hóa nguồn tài liệu sử dụng.

Bài viết cũng đề xuất tài liệu cho các trình độ khác nhau giúp người học dễ dàng chọn lựa nguồn học liệu phù hợp với kỹ năng ngoại ngữ của mình để phát huy tối đa chức năng của tài liệu xác thực. Tài liệu xác thực, là người học tin thời sự hay các bộ phim thú vị, là những thông tin thực tế gắn liền với đời sống mỗi người, vì thế, người học hãy tích hợp tài liệu này vào thói quen học tập cũng như sinh hoạt hằng ngày để có trải nghiệm học tập hiệu quả và thú vị.

Nguồn tài liệu

Siregar, Evri Yenny, and Imelda F. E. Manurung. “The Effect of Using Authentic Material as Media on the Students’ Achievement in Listening.” English Teaching and Linguistics Journal, Jan. 2020, doi:10.30596/etlij.v1i1.4121.

“Five Essential Listening Skills for English Learners.” British Council, www.britishcouncil.org/voices-magazine/five-essential-listening-skills-english-learners.

“English News and Easy Articles for Students of English.” English News and Easy Articles for Students of English, 9 Feb. 2023, www.newsinlevels.com.

Banville, Sean. Listen a Minute: Easier English Listening and Lesson Plans. listenaminute.com.

“Open House.” Copyright Statement, warwick.ac.uk/fac/soc/al/globalpad-rip/openhouse/academicenglishskills/materials/. Accessed 12 May 2023. 

Blogs - Language Learning | Pearson Languages. 12 May 2023, www.english.com/blog/how-to-use-authentic-listening-materials-in-class.

Maftuh, Moh Farid, et al. Using Authentic Materials to Improve Listening Comprehension in Esl Classroom. 2021, doi:10.4108/eai.4-11-2020.2304543.

Liu, Jiangfeng. “Adaptation of Authentic Materials in English Listening Comprehension Classes.” Theory and Practice in Language Studies, Academy Publication, Sept. 2016, doi:10.17507/tpls.0609.08.

“Authentic Listening for Gifted Students.” Nguyễn Ngọc An, Nov. AD, ninhthuan.edu.vn/SiteFolders/thptchuyenlequydon/2711/TA/CHUY%C3%8AN%20%C4%90%E1%BB%80%20TH%C3%81NG%2011.pdf.