Vai trò của giáo viên trong việc khuyến khích Extensive reading cho người học

Mở bài

Trong quá trình học ngôn ngữ, đọc là một trong những kỹ năng nền tảng, không chỉ giúp người học phát triển vốn từ vựng và nắm bắt cấu trúc ngữ pháp mà còn hỗ trợ họ xây dựng tư duy phân tích và hiểu biết sâu sắc về văn hóa, xã hội. Một phương pháp đọc hiệu quả, được nhiều chuyên gia ngôn ngữ khuyến nghị, là Extensive Reading (đọc rộng rãi). Đây là cách tiếp cận nhấn mạnh việc đọc một khối lượng lớn tài liệu dễ hiểu, không áp lực, nhằm tạo thói quen tự nhiên và bền vững trong việc học ngôn ngữ.

Tuy nhiên, đối với nhiều người học, đặc biệt là những người mới làm quen với ngôn ngữ, việc bắt đầu thói quen đọc rộng rãi không hề dễ dàng. Họ thường gặp khó khăn trong việc chọn tài liệu phù hợp, cảm thấy áp lực khi không hiểu hết nội dung hoặc thiếu động lực để duy trì thói quen đọc.

Chính trong bối cảnh này, vai trò của giáo viên trở nên đặc biệt quan trọng. Giáo viên không chỉ là người cung cấp tài liệu học tập, mà còn là nguồn cảm hứng, người đồng hành, và cầu nối giúp người học xây dựng sự tự tin và yêu thích với việc đọc.

Bài viết này sẽ đi sâu phân tích vai trò của giáo viên trong việc khuyến khích người học tham gia vào Extensive Reading. Từ việc lựa chọn tài liệu phù hợp, hướng dẫn phương pháp đọc hiệu quả đến việc xây dựng động lực và môi trường hỗ trợ, giáo viên đóng vai trò không thể thiếu trong việc thúc đẩy quá trình học tập thông qua đọc rộng rãi. Với sự hướng dẫn đúng đắn, giáo viên có thể giúp người học không chỉ nâng cao kỹ năng ngôn ngữ mà còn khám phá được niềm vui lâu dài từ việc đọc.

Tầm quan trọng của Extensive Reading đối với người học

Khái niệm Extensive Reading

Extensive Reading (đọc rộng rãi) là một phương pháp học ngôn ngữ trong đó người học đọc một lượng lớn tài liệu dễ hiểu, không bị áp lực phải hiểu từng chi tiết cụ thể. Mục tiêu chính của phương pháp này là phát triển khả năng ngôn ngữ một cách tự nhiên và bền vững thông qua việc tiếp xúc với ngữ cảnh thực tế, từ đó cải thiện kỹ năng đọc hiểu và giao tiếp.

Khác với Intensive Reading (đọc chuyên sâu), nơi người học thường phải phân tích chi tiết từng từ vựng, cấu trúc ngữ pháp, và trả lời các câu hỏi kiểm tra sau khi đọc, Extensive Reading tập trung vào việc đọc nhiều và cảm nhận nội dung tổng thể của văn bản.

Theo Nation và Wang (1999), "Extensive reading không phải là đọc từng từ một hay hiểu mọi chi tiết, mà là đọc đủ để tiếp thu kiến thức về ngôn ngữ một cách sâu sắc và có ý nghĩa." [1,tr.76].

Phương pháp này không yêu cầu người học phải giải nghĩa từng từ mới hay ghi chép chi tiết về cấu trúc ngữ pháp, mà chỉ cần đọc một lượng lớn tài liệu để xây dựng sự hiểu biết và thói quen sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên.

Đặc điểm chính của Extensive Reading

1. Tài liệu dễ hiểu:

Các tài liệu trong Extensive Reading được chọn lựa sao cho phù hợp với trình độ ngôn ngữ của người học. Những tài liệu này thường không chứa quá nhiều từ vựng khó hoặc cấu trúc ngữ pháp phức tạp, giúp người học dễ dàng tiếp cận và hiểu được nội dung mà không gặp phải cảm giác bối rối.

Grabe và Stoller (2002) chỉ ra rằng, "Chìa khóa để việc đọc rộng đạt hiệu quả là đảm bảo tài liệu phù hợp với trình độ của người học, giúp họ có thể hiểu phần lớn nội dung mà không gặp quá nhiều khó khăn." [2,tr.142].

Điều này có nghĩa là tài liệu phải có độ khó vừa phải, để người học có thể tiếp nhận thông tin dễ dàng, đồng thời không làm gián đoạn quá trình học vì các từ vựng hay cấu trúc ngữ pháp quá khó hiểu.

2. Đọc với mục đích giải trí:

Một đặc điểm quan trọng của phương pháp này là người học không chỉ đọc để học mà còn để giải trí và mở rộng hiểu biết về thế giới. Theo Day và Bamford (1998), “Mục tiêu chính của việc đọc rộng là tạo ra niềm vui, tăng cường sự lưu loát và cải thiện tổng thể khả năng ngôn ngữ." [3,tr.11].

Người học không bị yêu cầu phải trả lời các câu hỏi chi tiết sau khi đọc hoặc phân tích từng chi tiết nhỏ trong văn bản. Thay vào đó, họ được khuyến khích đọc với mục đích giải trí, điều này tạo ra sự hứng thú và động lực lâu dài để tiếp tục đọc mà không cảm thấy bị gò bó bởi các bài tập kiểm tra hay đánh giá.

3. Không áp lực thời gian hay đánh giá:

Extensive Reading không yêu cầu người học phải hoàn thành các bài tập hay trả lời câu hỏi chi tiết sau khi đọc, điều này giúp người học duy trì động lực đọc lâu dài. Không có sự áp lực về thời gian hay kết quả đánh giá khiến họ cảm thấy thoải mái và tự do hơn trong việc tiếp cận ngôn ngữ.

Theo Krashen (2004), "Chìa khóa để việc học ngôn ngữ thành công là tham gia vào những trải nghiệm đọc thú vị, không bị áp lực bởi các đánh giá chính thức." [4,tr.101]]. Việc này không chỉ giúp giảm bớt căng thẳng mà còn giúp người học xây dựng thói quen đọc đều đặn và tự nhiên, góp phần cải thiện kỹ năng ngôn ngữ tổng thể.

Lợi ích của Extensive Reading

1. Phát triển vốn từ vựng và ngữ pháp

Một trong những lợi ích lớn nhất của Extensive Reading là khả năng phát triển vốn từ vựng và ngữ pháp của người học một cách tự nhiên và hiệu quả. Việc đọc nhiều tài liệu với nội dung phong phú giúp người học tiếp xúc với một lượng lớn từ vựng và cấu trúc ngữ pháp trong các ngữ cảnh thực tế. Khi tiếp xúc với các từ và cụm từ này trong nhiều tình huống khác nhau, người học sẽ có cơ hội củng cố và mở rộng vốn từ của mình mà không phải dựa vào các bài học từ vựng hay ngữ pháp khô khan.

Theo Nation (2001), "The primary benefit of extensive reading is the large amount of vocabulary that learners are exposed to in context, allowing them to internalize words and structures in a meaningful way" [5].

Khi người học gặp lại các từ và cấu trúc đã học trong nhiều văn bản khác nhau, họ sẽ hiểu rõ hơn cách sử dụng chúng trong các tình huống cụ thể, từ đó cải thiện khả năng nhận diện và sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên. Việc tiếp xúc với từ vựng và cấu trúc trong ngữ cảnh cũng giúp người học nắm bắt được các sắc thái nghĩa và cách thức sử dụng từ trong các tình huống giao tiếp cụ thể.

2. Cải thiện kỹ năng đọc hiểu

Một lợi ích quan trọng khác của Extensive Reading là khả năng cải thiện kỹ năng đọc hiểu của người học. Việc đọc thường xuyên và đều đặn các tài liệu dễ hiểu giúp người học phát triển khả năng nhận diện các ý chính và chi tiết phụ trong văn bản mà không cần phải tra cứu từng từ.

Đây là một kỹ năng quan trọng, đặc biệt trong việc đọc các văn bản dài, nơi người học cần hiểu được nội dung tổng thể mà không bị gián đoạn bởi việc phải dịch hay giải nghĩa từng câu từ.

Grabe (2009) chỉ ra rằng, "Extensive reading enables learners to become more fluent readers by reading for meaning, rather than focusing on individual words or structures" [6,tr. 48 ].

Khi người học tiếp xúc với các văn bản phong phú và đa dạng, họ sẽ phát triển khả năng phân tích và hiểu thông tin quan trọng trong văn bản một cách nhanh chóng và chính xác. Việc này giúp người học không chỉ tăng cường kỹ năng đọc hiểu mà còn học cách đọc hiệu quả, nhận diện nhanh chóng các thông tin cần thiết mà không bị gián đoạn bởi các yếu tố không quan trọng.

3. Xây dựng thói quen học tập chủ động

Extensive Reading khuyến khích người học đọc tự do, lựa chọn các tài liệu theo sở thích và tốc độ của mình. Điều này tạo ra một môi trường học tập chủ động, nơi người học có thể tự quyết định việc học mà không cảm thấy bị áp lực hay gò bó.

Thói quen đọc tự do này giúp người học duy trì sự hứng thú và động lực trong việc học, và tạo ra một cách tiếp cận học tập linh hoạt, không bị ràng buộc bởi các bài tập hay yêu cầu kiểm tra.

Nuttall (1996) cho rằng, "The best way to encourage learners to become lifelong readers is to give them the freedom to choose what they read and allow them to read at their own pace" [7,tr.137].

Khi người học có thể tự do lựa chọn tài liệu và đọc theo nhịp độ của riêng mình, họ không chỉ phát triển thói quen học tập tích cực mà còn tạo dựng được một mối liên hệ lâu dài với việc học ngôn ngữ. Điều này thúc đẩy sự chủ động và tự giác trong học tập, giúp người học duy trì động lực học lâu dài.

4. Tăng cường sự tự tin và hứng thú học tập

Một trong những lợi ích quan trọng nhất của Extensive Reading là khả năng tạo ra niềm vui và sự hứng thú trong việc học. Khi người học được đọc những tài liệu mà họ yêu thích hoặc thấy thú vị, họ sẽ cảm thấy động lực học mạnh mẽ hơn.

Điều này đặc biệt quan trọng vì việc học ngôn ngữ có thể trở nên nhàm chán nếu người học không cảm thấy vui vẻ hoặc không tìm thấy ý nghĩa trong quá trình học.

Krashen (2004) khẳng định rằng, "When learners are engaged in reading materials that they find interesting and enjoyable, they are more likely to become motivated and confident in their language learning" [8,tr.78].

Việc đọc các tài liệu thú vị không chỉ giúp người học cảm thấy hứng thú hơn với việc học mà còn giúp họ giảm bớt lo lắng về việc mắc lỗi, vì không có áp lực đánh giá hay kiểm tra trong quá trình học. Điều này giúp người học xây dựng sự tự tin trong việc sử dụng ngôn ngữ, từ đó phát triển kỹ năng ngôn ngữ một cách tự nhiên và hiệu quả.

Vai trò của giáo viên trong việc khuyến khích Extensive Reading

a. Lựa chọn tài liệu phù hợp:

• Một trong những yếu tố quan trọng nhất để khuyến khích người học tham gia vào Extensive Reading là lựa chọn tài liệu phù hợp với trình độ và sở thích của họ. Giáo viên cần biết rõ mức độ ngôn ngữ của người học để đề xuất các tài liệu phù hợp, từ đó giúp học sinh cảm thấy tự tin khi đọc và không bị áp lực.

• Đa dạng hóa tài liệu: Giáo viên nên cung cấp một loạt tài liệu đọc phong phú như sách, báo, truyện ngắn, hoặc bài viết trực tuyến về các chủ đề khác nhau để người học có thể tìm thấy những tài liệu thú vị, phù hợp với sở thích cá nhân. Điều này không chỉ giúp người học cảm thấy hào hứng mà còn tạo cơ hội để họ mở rộng hiểu biết về nhiều lĩnh vực khác nhau.

• Xây dựng thư viện tài liệu Extensive Reading: Giáo viên có thể xây dựng một thư viện nhỏ trong lớp học hoặc cung cấp danh sách các tài liệu đọc phù hợp để người học có thể tham khảo. Ngoài ra, giáo viên cũng có thể khuyến khích người học sử dụng các nền tảng đọc sách trực tuyến hoặc các ứng dụng đọc sách như Kindle, Google Books để tiếp cận với nhiều tài liệu hơn.

b. Tạo động lực cho người học:

• Giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc tạo động lực cho người học duy trì thói quen đọc. Bằng cách giới thiệu lợi ích của việc đọc rộng rãi và đưa ra các ví dụ về những người học đã thành công nhờ phương pháp này, giáo viên có thể khích lệ người học bắt đầu và tiếp tục đọc.

• Khen ngợi và ghi nhận tiến bộ: Để giữ động lực cho người học, giáo viên nên khen ngợi các thành tích nhỏ mà học sinh đạt được trong quá trình đọc. Việc công nhận những nỗ lực này sẽ giúp người học cảm thấy tự hào và tiếp tục tham gia vào hoạt động đọc một cách tích cực.

• Tổ chức các hoạt động khuyến khích: Giáo viên có thể tổ chức các buổi chia sẻ sách yêu thích, thảo luận nhóm về những cuốn sách đã đọc hoặc thậm chí tổ chức các cuộc thi nhỏ về việc đọc sách để tạo động lực và sự cạnh tranh lành mạnh trong lớp học.

c. Hướng dẫn cách đọc hiệu quả:

• Một phần quan trọng trong việc khuyến khích người học tham gia vào Extensive Reading là giúp họ hiểu và áp dụng các chiến lược đọc hiệu quả. Giáo viên có thể giới thiệu các kỹ thuật như skimming (đọc lướt) để nắm bắt ý chính của văn bản hoặc scanning (đọc quét) để tìm kiếm thông tin cụ thể.

• Khuyến khích chọn tài liệu phù hợp: Giáo viên cần khuyến khích học sinh chọn tài liệu có từ vựng quen thuộc (khoảng 90-95%) để đảm bảo rằng họ không bị quá tải khi đọc. Việc này giúp người học duy trì hứng thú mà không cảm thấy bối rối với lượng từ mới quá lớn.

d. Xây dựng môi trường học tập hỗ trợ:

• Tạo không gian đọc thoải mái: Giáo viên có thể tạo ra một môi trường học tập hỗ trợ bằng cách thiết lập không gian đọc trong lớp học, nơi học sinh có thể thư giãn và đọc những tài liệu mình yêu thích.

• Tổ chức câu lạc bộ sách hoặc các buổi thảo luận: Giáo viên có thể tổ chức các hoạt động như câu lạc bộ đọc sách hoặc các buổi thảo luận nhóm về các cuốn sách mà học sinh đã đọc. Điều này không chỉ giúp học sinh chia sẻ suy nghĩ và cảm nhận mà còn khuyến khích họ đọc nhiều hơn.

Các phương pháp giáo viên có thể áp dụng để hỗ trợ Extensive Reading

Để khuyến khích và giúp người học tận dụng tối đa lợi ích của phương pháp Extensive Reading, giáo viên cần áp dụng những phương pháp và chiến lược phù hợp. Dưới đây là một số phương pháp hiệu quả mà giáo viên có thể sử dụng để hỗ trợ quá trình đọc rộng rãi của người học:

1. Phương pháp dự án

• Giao bài tập tóm tắt và nhận xét: Một trong những cách giúp người học duy trì hứng thú với việc đọc là yêu cầu họ tóm tắt hoặc viết nhận xét về các cuốn sách đã đọc. Điều này không chỉ giúp học sinh củng cố lại những gì đã đọc mà còn khuyến khích họ suy nghĩ và phản hồi về nội dung, nhân vật, thông điệp của cuốn sách. Giáo viên có thể tạo ra một hệ thống đánh giá không chính thức cho các bài tóm tắt này, qua đó khích lệ học sinh tham gia một cách nhiệt tình.

• Tổ chức các buổi thuyết trình hoặc chia sẻ sách: Sau khi hoàn thành một cuốn sách, giáo viên có thể tổ chức các buổi thuyết trình nhỏ trong lớp, nơi mỗi học sinh chia sẻ về cuốn sách mà họ đã đọc. Điều này không chỉ giúp học sinh rèn luyện kỹ năng giao tiếp mà còn tạo cơ hội để họ học hỏi từ những người bạn cùng lớp về các cuốn sách khác nhau, từ đó mở rộng lựa chọn đọc của mình.

2. Ứng dụng công nghệ

• Sử dụng ứng dụng và nền tảng đọc sách trực tuyến: Với sự phát triển của công nghệ, giáo viên có thể khuyến khích học sinh sử dụng các nền tảng đọc sách trực tuyến như Kindle, Google Books, hay các trang web đọc sách miễn phí như Project Gutenberg. Những nền tảng này không chỉ cung cấp kho tàng sách phong phú mà còn giúp học sinh tiếp cận với các công cụ như từ điển trực tuyến, ghi chú, và đánh dấu văn bản, giúp việc đọc trở nên thuận tiện và hiệu quả hơn.

• Tích hợp vào hệ thống quản lý học tập (LMS): Giáo viên có thể tích hợp các tài liệu đọc vào hệ thống quản lý học tập như Moodle, Edmodo, hay Google Classroom, nơi học sinh có thể dễ dàng truy cập và theo dõi tiến độ đọc của mình. Việc này cũng giúp giáo viên theo dõi quá trình học tập của học sinh, đồng thời cung cấp những đánh giá, nhận xét, hoặc khuyến khích kịp thời để học sinh duy trì động lực.

• Ứng dụng đọc sách gamification: Một số ứng dụng đọc sách trực tuyến hiện nay tích hợp yếu tố gamification (hóa học trò chơi), như Epic! hoặc Reading Rockets, nơi học sinh có thể tham gia vào các thử thách, tích điểm hoặc mở khóa các phần thưởng khi hoàn thành một lượng sách nhất định. Đây là một cách thú vị để khuyến khích học sinh đọc thêm và cảm thấy hào hứng khi tiếp cận với các tài liệu mới.

3. Kết nối đọc với thực tiễn

• Tạo bài tập liên quan đến nội dung đọc: Giáo viên có thể tạo ra các bài tập liên quan đến nội dung người học đã đọc để kiểm tra mức độ hiểu bài và giúp người học suy nghĩ sâu hơn về câu chuyện. Ví dụ, sau khi đọc một cuốn sách hoặc bài báo, giáo viên có thể yêu cầu học sinh viết một bài luận về các vấn đề hoặc chủ đề trong bài đọc, hoặc thậm chí đóng vai nhân vật trong câu chuyện để thảo luận về các tình huống trong lớp.

• Tổ chức các buổi tham quan thư viện hoặc nhà sách: Một phương pháp hay ho khác để kết nối việc đọc với thực tiễn là tổ chức các chuyến đi tham quan thư viện hoặc nhà sách. Đây là cơ hội để học sinh tiếp xúc trực tiếp với nguồn tài liệu phong phú và khám phá các thể loại sách mới. Giáo viên có thể tổ chức các hoạt động tìm kiếm sách yêu thích, hoặc thảo luận về các tác phẩm nổi bật trong thư viện, qua đó khuyến khích học sinh tìm đọc những cuốn sách ngoài chương trình học.

• Khuyến khích việc tham gia các hoạt động ngoài lớp học: Giáo viên có thể khuyến khích học sinh tham gia các sự kiện đọc sách hoặc hội thảo văn học, nơi họ có thể giao lưu, trao đổi về sách và tác giả yêu thích. Việc này không chỉ tạo cơ hội cho học sinh học hỏi và mở rộng kiến thức mà còn giúp họ cảm thấy việc đọc là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày.

4. Tạo môi trường học tập tích cực và hỗ trợ

• Tạo không gian đọc trong lớp học: Giáo viên có thể thiết kế một khu vực đọc sách trong lớp học, nơi học sinh có thể thư giãn và đọc bất cứ lúc nào. Khu vực này có thể có những chiếc ghế thoải mái, các kệ sách với các đầu sách phong phú và đa dạng thể loại. Môi trường này sẽ tạo điều kiện để học sinh thư giãn và tìm thấy niềm vui trong việc đọc mà không bị áp lực.

• Tổ chức câu lạc bộ sách: Giáo viên có thể tạo ra một câu lạc bộ sách trong lớp học, nơi các học sinh cùng thảo luận về những cuốn sách họ đã đọc, chia sẻ nhận xét và đề xuất sách cho nhau. Câu lạc bộ sách không chỉ giúp học sinh nâng cao kỹ năng đọc hiểu mà còn tạo ra một cộng đồng học tập hỗ trợ, nơi họ có thể học hỏi lẫn nhau và thúc đẩy nhau trong việc đọc.

• Khuyến khích việc đọc theo nhóm: Giáo viên có thể tổ chức các buổi đọc nhóm, nơi học sinh sẽ cùng nhau đọc một cuốn sách và thảo luận về nội dung sau khi hoàn thành. Điều này tạo ra cơ hội để học sinh chia sẻ suy nghĩ, cảm nhận và cải thiện khả năng giao tiếp, cũng như giúp họ học hỏi từ những quan điểm khác nhau.

Xem thêm:

• Vai trò của giáo viên trong việc khuyến khích Intensive Reading cho người học

• Vai trò của ngữ pháp trong khả năng đọc hiểu của người học

Kết luận

Trong quá trình học ngôn ngữ, phương pháp Extensive Reading đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người học phát triển kỹ năng ngôn ngữ một cách tự nhiên và hiệu quả. Để phương pháp này đạt được hiệu quả tối ưu, vai trò của giáo viên là không thể thiếu. Giáo viên không chỉ là người lựa chọn tài liệu phù hợp, mà còn là nguồn động lực và người hướng dẫn quan trọng trong việc xây dựng thói quen đọc lâu dài cho người học.

Bằng cách tạo môi trường học tập thuận lợi, khuyến khích động lực đọc và hướng dẫn các chiến lược đọc hiệu quả, giáo viên giúp người học không chỉ cải thiện kỹ năng ngôn ngữ mà còn tìm thấy niềm vui và sự tự tin trong việc học. Nhờ sự hỗ trợ đúng đắn từ giáo viên, việc đọc rộng rãi có thể trở thành một thói quen tích cực, mang lại những lợi ích lâu dài trong việc học ngôn ngữ và mở rộng hiểu biết văn hóa, xã hội.