Cách phát âm /r/ và /j/ chuẩn bản xứ - Có ví dụ kèm Audio

Bài viết này, thí sinh sẽ được giới thiệu về âm sau lợi cuối cùng (/r/) và âm vòm miệng duy nhất (/j/) trong bảng.

Xem thêm:

• Cách phát âm /k/ và /g/ chuẩn

• Cách phát âm /s/ và /z/ - Các dấu hiệu & Bài tập vận dụng kèm Audio

Cách phát âm /r/

Phụ âm này còn được gọi là phụ âm tiếp cận sau lợi hữu thanh (voiced alveo-palatal approximant), các bước phát âm /r/ chuẩn quốc tế.

• Bước 1: Để đầu lưỡi tiếp xúc với vùng vòm miệng phía sau chân răng trên

• Bước 2: Sau đó lưỡi sẽ được uốn và luồng hơi được đưa ra khỏi vòm miệng.

Âm này được tạo ra mà không có sự bật hơi đáng kể nào, chỉ đơn giản là các bộ phận trong khoang miệng tiếp xúc nhẹ với nhau không đủ để tạo thành sự bật hơi.

Thí sinh có thể thấy âm này có nhiêu nét tương đương với âm của chữ “r” trong tiếng Việt, nên việc có thể phát âm chính xác âm này cũng không phải là một thử thách.

***Lưu ý: Phụ âm /r/ là âm hữu thanh (Voiced sounds) là âm mà khi phát ra sẽ có sự rung động của các dây thanh quản ở cuống họng. Khi chạm tay vào và phát âm, sẽ có thể cảm nhận được sự rung động.

→ Thí sinh cố gắng luyện tập câu tongue twister “Rory's lawn rake rarely rakes really right. Lucky rabbits like to cause a ruckus. I looked right at Larry's rally and left in a hurry.”

(Cái cào vườn của Rory hiếm khi cào đúng chỗ. Những chú thỏ may mắn cứ thích gây xào xáo. Tôi nhìn ngay vào dàn tập hợp của Larry rồi bỏ đi vội vã.)

Hình bên miêu tả các bộ phận khoang miệng khi phát âm âm “r”

Video hướng dẫn phát âm /r/ chuẩn:

Tham khảo ngay: Bảng phiên âm IPA đầy đủ kèm video hướng dẫn chi tiết

Các vị trí xuất hiện âm /r/ trong 1 từ

Âm /r/ có thể đứng ở đầu một từ:

Âm /r/ xuất hiện ở giữa một từ:

Âm /r/ xuất hiện ở cuối một từ:

Dấu hiệu nhận biết của âm /r/

Lúc này chữ “w” sẽ không được phát âm và “write” cũng phát âm giống như “right”.

***Chú ý: Với trường hợp của âm /r/ ở cuối một từ, có sự khác biệt về cách phát âm của âm này giữa các giọng tiếng Anh khác nhau ở các quốc gia.

Trong trường hợp này, âm /r/ sẽ luôn đi theo sau một âm nguyên âm như trong “here” (tại đây), “pour” (rót).

• Trường hợp của giọng Anh và giọng Úc, âm /r/ sẽ không được phát âm mà chỉ có nguyên âm được kéo dài. Vì thế, “here” chỉ đơn thuần được phát âm là /hiə/ và không có sự cong lưỡi nào.

• Trường hợp của giọng Mỹ, Scotland, Ireland thì âm /r/ sẽ được phát âm và người nghe sẽ cảm nhận được sự cong lưỡi trong những từ “here” (được phát âm là /hiər/) và pour (/poːr/).

Cách phát âm /j/

Âm này còn được gọi là một âm tiếp cận vòm miệng hữu thanh (voiced palatal approximant), mang tính chất của một âm vòm miệng, đồng nghĩa với việc để phát âm được chính xác âm /j/, thân sau của lưỡi sẽ tiếp xúc với vùng vòm miệng phía trên, sau đó luồng hơi được đưa ra.

Khi xét theo phương thức mà âm được tạo ra, âm /j/ còn là một âm tiếp cận (approximant), nghĩa là các bộ phận trong khoang miệng (lưỡi và vòm miệng) tiếp xúc với nhau nhưng không đủ mạnh để tạo ra một sự bật hơi như các âm như /t/ hay /s/, mà luồng hơi chỉ đi ra nhẹ nhàng.

***Lưu ý: Sau cùng, /j/ cũng là một âm hữu thanh, khi phát âm, thí sinh cũng sẽ cảm nhận được sự rung động của các dây thanh quản trong cuống họng.

Ký hiệu của âm này có thể gây nhầm lẫn bởi âm không được phát âm giống ký tự “J” trong tiếng Anh mà giống ký tự “Y” (như trong “Yes”).

Khi so sánh với tiếng Việt, âm này cũng tương đồng với âm của ký tự “D” (như trong “do dự”).

→ Thí sinh có thể luyện tập phát âm câu “Young, gentle John was envious of jolly Yally, the mayor, for his giant yacht.”

(John trẻ trung và dịu dàng rất ghen tức với thị trưởng Yally vui vẻ vì chiếc thuyền khổng lồ của ông) để luyện tập phát âm âm /j/ và /dʒ/.

Hình ảnh miêu tả vị trí các bộ phận khoang miệng khi phát âm âm /j/:

Các vị trí xuất hiện âm /j/ trong 1 từ

Âm /j/ có thể đứng ở đầu một từ

Âm /j/ xuất hiện ở giữa một từ

Lý do vì sao âm /j/ được ký hiệu thành /ɪ/ sẽ được giải thích ở phần bên dưới.

Dấu hiệu nhận biết của âm /j/

Trong một từ trong tiếng Anh, âm /j/ có nhiều hình thức biểu hiện khác nhau, trong đó bao gồm:

***Chú ý: Trong tiếng Anh những từ có vần /u:/ như “new” hoặc “student” sẽ được phát âm kèm âm /j/ ở trước nguyên âm.

• Theo giọng Anh: Từ đó, “new” sẽ được phát âm là /njuː/, còn “student” sẽ là /ˈstjuːdənt/.

• Theo giọng Mỹ: âm /j/ sẽ không được phát âm, vì vậy “new” sẽ được phát âm là /nu:/.

Hiện tượng chêm âm (Intrusion) với âm /r/, /j/ và /w/

Một điều cần lưu ý trong phát âm tiếng Anh đó là khi một số tổ hợp âm ở giữa hai từ đi với nhau, sẽ làm biến đổi hoặc xuất hiện một số âm khác. Với trường hợp thứ hai, đây còn được hiểu là hiện tượng chêm âm (intrusion).

Cụ thể hơn, khi một từ kết thúc bằng một nguyên âm nhất định, và từ tiếp theo bắt đầu bằng một nguyên âm khác, giữa hai nguyên âm này sẽ xuất hiện âm /w/, /r/ hoặc /j/ để làm cho việc phát âm trong giao tiếp thuận tiện và dễ dàng hơn.

Chêm âm /r/

Khi một từ tận cùng bằng một trong bốn nguyên âm:

• /ə/ (trong “the”),

• /ɪə/ (trong “year”),

• /ɑː/ (trong “car”),

• /ɔː/ (trong “more”)

→ Theo sau là một nguyên âm bất kỳ, âm /r/ sẽ được chêm vào giữa hai nguyên âm này.

Ví dụ:

Cụm từ “law and order”, có từ “law” được phát âm là /lɔː/, còn “and” sẽ được phát âm là /ənd/, việc chuyển tiếp từ /ɔː/ sang /ə/ đơn thuần sẽ rất khó khăn.

→ Vì thế âm /r/ sẽ được chêm vào giữa để cụm từ được phát âm là /lɔː rənd ˈɔː.dər/

Chêm âm /j/

Khi một từ tận cùng bằng một trong ba nguyên âm:

• /i:/ (trong “he”),

• /eɪ/ (trong “they”),

• /aɪ/ (trong “I”)

→ Theo sau là một nguyên âm bất kỳ, âm /j/ sẽ được chêm vào giữa hai nguyên âm này.

Ví dụ:

Cụm từ “I am not”, có từ “I” được phát âm là /aɪ/, còn “am” sẽ được phát âm là /æm/, việc chuyển tiếp từ /aɪ/ sang /æ/ đơn thuần sẽ rất khó khăn
→ Vì thế âm /j/ sẽ được chêm vào giữa để cụm từ được phát âm là /ˈaɪ jæm nɒt/.

Chêm âm /w/

Khi một từ tận cùng bằng một trong ba nguyên âm:

• /uː/ (trong “you”),

• /oʊ/ (trong “go”),

• /aʊ/ (trong “now”),

→ Theo sau là một nguyên âm bất kỳ, âm /w/ sẽ được chêm vào giữa hai nguyên âm này.

Ví dụ:

Cụm từ “go out”, có từ “go” được phát âm là /gəʊ/, còn “out” được phát âm là /aʊt/

→ Âm /w/ sẽ được chêm vào giữa hai nguyên âm /əʊ/ và /aʊ/ để thuận tiện cho việc giao tiếp. Từ đó, cụm từ sẽ được phát âm là /gəʊ waʊt/.

Bài tập vận dụng

Với các cụm từ bên dưới, hãy cho biết giữa các từ in đậm sẽ xảy ra hiện tượng chêm âm /r/, /w/ hay /j/?

1. four eyes: _____

2. stay up (all night): ______

3. now or never: ______

4. no information: ______

5. lie in the bed: ______

6. raw apple: _____

7. ray of sunshine: _____

Đáp án phần thực hành:

1. Chêm âm /r/

2. Chêm âm /j/

3. Chêm âm /w/

4. Chêm âm /w/

5. Chêm âm /j/

6. Chêm âm /r/

7. Chêm âm /j/

Tổng kết

Phát âm phụ âm /r/ và /j/ là hai phụ âm tương đối dễ phát âm do có nhiều nét tương đồng với trong tiếng Việt. Tuy vậy, vẫn có nhiều điểm khác biệt trong cách phát âm của những từ chứa hai âm này trong các giọng tiếng Anh giữa các quốc gia. Qua đây, thí sinh cũng lưu ý đến hiện tượng chêm âm có thể xảy ra với 3 âm tiếp cận /r/, /j/ và /w/.