Mở đầu
Trong kỳ thi IELTS, kỹ năng đọc hiểu (reading comprehension) đóng vai trò quan trọng, đặc biệt là ở phần thi Reading, nơi thí sinh phải đọc và hiểu các đoạn văn có nội dung đa dạng và phức tạp. Tuy nhiên, đối với những người học tiếng Anh ở cấp độ sơ cấp (A2) đến tiền trung cấp (B1) – những người vẫn đang xây dựng nền tảng ngôn ngữ cơ bản – việc đạt được điểm số 4.5 trong IELTS là một thách thức. Một trong những yếu tố ảnh hưởng lớn đến khả năng đọc hiểu là ngữ pháp, vì kiến thức ngữ pháp giúp người học hiểu cấu trúc câu, nắm bắt ý nghĩa câu từ, và nhận biết mối liên kết giữa các ý tưởng trong đoạn văn.
Bài viết này ra đời nhằm trả lời câu hỏi: Liệu người học ở cấp độ A2-B1 có cần nắm vững ngữ pháp để cải thiện kỹ năng đọc hiểu và đạt được mức điểm 4.5 trong kỳ thi IELTS hay không? Câu hỏi này có ý nghĩa quan trọng, không chỉ vì nó giúp người học nhận thức được vai trò của ngữ pháp mà còn giúp định hướng phương pháp học tập hiệu quả, đặc biệt đối với những người học đang trong giai đoạn xây dựng nền tảng ngôn ngữ.
Nền tảng lý thuyết về đặc điểm người học cấp độ A2 - B1
Định nghĩa cấp độ A2 và B1
Cấp độ A2 và B1 trong Khung Tham chiếu Ngôn ngữ Chung Châu Âu (CEFR - Common European Framework of Reference for Languages) mô tả khả năng ngôn ngữ của người học dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế, giúp các nhà giáo dục và người học đánh giá năng lực ngôn ngữ một cách chính xác. Cấp độ A2 được xem là mức sơ cấp, trong đó người học có thể hiểu và sử dụng những cụm từ và câu đơn giản liên quan đến các tình huống giao tiếp hàng ngày, chẳng hạn như khi nói chuyện về gia đình, công việc, hay cuộc sống hàng ngày. Những người học ở cấp độ này có thể thực hiện các giao tiếp ngắn, thường chỉ mang tính đối đáp đơn giản và ít có tính phức tạp [[1]. Theo khung CEFR, người học ở cấp độ A2 có thể “hiểu được các đoạn văn ngắn và đơn giản trong các tình huống giao tiếp quen thuộc” [2,tr.105]
Đối với cấp độ B1, hay còn gọi là tiền trung cấp, người học có thể hiểu được các ý chính trong những đoạn văn đơn giản về các chủ đề quen thuộc và thể hiện các yêu cầu ngôn ngữ cơ bản trong giao tiếp hằng ngày. Họ có thể tham gia vào các cuộc hội thoại kéo dài hơn và có tính tương tác, thậm chí có thể giải thích lý do cho các ý kiến hoặc kế hoạch cá nhân một cách đơn giản[3]. Như CEFR định nghĩa, “người học B1 có khả năng duy trì giao tiếp trong những tình huống quen thuộc và có thể đối phó với các tình huống nảy sinh trong môi trường nói tiếng Anh” [4]
Đặc điểm ngôn ngữ của người học A2 - B1
Người học ở cấp độ A2-B1 thường có một nền tảng ngữ pháp và từ vựng giới hạn, điều này ảnh hưởng đáng kể đến khả năng đọc hiểu của họ, nhất là khi đối mặt với các đoạn văn dài hoặc có cấu trúc phức tạp. Các nghiên cứu cho thấy rằng “người học ở cấp độ sơ cấp và tiền trung cấp có xu hướng đọc hiểu các câu ngắn tốt hơn so với các cấu trúc phức” [5].
Khả năng nhận diện từ vựng cơ bản: Ở cấp độ A2, người học có khả năng hiểu và sử dụng những từ vựng phổ biến trong các ngữ cảnh thông thường, như những từ liên quan đến gia đình, công việc đơn giản, hoặc các hoạt động hằng ngày. Tuy nhiên, khi gặp từ vựng trừu tượng hoặc thuật ngữ mang tính học thuật, họ thường gặp khó khăn. Theo nghiên cứu của Nation, "khả năng nhận diện từ vựng liên quan đến ngữ cảnh quen thuộc giúp người học cấp độ thấp dễ tiếp cận các văn bản cơ bản hơn" [6,tr.205] Khi đạt đến cấp độ B1, người học có thể mở rộng vốn từ vựng hơn một chút, giúp họ hiểu được những từ ngữ phức tạp hơn, nhưng vẫn hạn chế trong việc nắm bắt từ đồng nghĩa và các thuật ngữ chuyên ngành.
Khả năng hiểu các cấu trúc câu đơn giản và câu phức ngắn: Người học cấp độ A2 có thể hiểu các câu đơn giản, tức là những câu chỉ chứa một mệnh đề chính, và một số câu phức ngắn với cấu trúc tương đối đơn giản. Tuy nhiên, họ gặp khó khăn khi đối diện với các câu phức dài có chứa nhiều mệnh đề phụ, thường thấy trong các văn bản học thuật hoặc bài kiểm tra. Cụ thể, như Alderson và cộng sự đã chỉ ra, "người học có năng lực ngôn ngữ thấp sẽ gặp khó khăn trong việc hiểu các câu có cấu trúc phức tạp, điều này khiến họ dễ hiểu sai ý chính của đoạn văn" [7]. Khi đạt đến cấp độ B1, khả năng này được cải thiện đôi chút, người học có thể nắm bắt được các câu phức có cấu trúc tương đối phức tạp hơn. Tuy nhiên, họ vẫn gặp thách thức khi phải hiểu các mối liên hệ phức tạp giữa các ý tưởng trong câu.
Thói quen đọc và hạn chế về mặt ngữ pháp trong việc hiểu các văn bản phức tạp: Người học A2-B1 thường có thói quen đọc từ từ và chú trọng từng từ thay vì tập trung vào ý nghĩa toàn diện của đoạn văn, điều này có thể khiến họ gặp khó khăn khi đọc các đoạn văn dài hoặc có cấu trúc học thuật. Theo nghiên cứu của Grabe và Stoller, người học ở cấp độ này "thường thiếu kỹ năng đọc lướt, điều này khiến họ không nhận ra các ý chính và mất nhiều thời gian hơn khi đọc các đoạn văn dài" [8,tr.346]. Việc thiếu nền tảng ngữ pháp cũng là một trở ngại lớn, vì họ khó nhận biết các mối liên kết trong câu và các cấu trúc phức hợp, dẫn đến việc hiểu sai ý chính và không nắm bắt được toàn bộ nội dung của đoạn văn.
Như vậy, đặc điểm ngôn ngữ của người học cấp độ A2-B1, từ vốn từ vựng giới hạn đến khả năng nắm bắt cấu trúc câu, đều ảnh hưởng trực tiếp đến kỹ năng đọc hiểu của họ. Những hạn chế này khiến người học gặp nhiều trở ngại khi phải tiếp cận với các văn bản học thuật hoặc các đoạn văn có ngữ nghĩa phức tạp, dẫn đến khó khăn trong việc phát triển kỹ năng đọc hiểu hiệu quả.
Mối liên hệ giữa trình độ ngữ pháp và khả năng đọc hiểu
Nền tảng ngữ pháp của người học ở cấp độ A2-B1 đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện khả năng đọc hiểu của họ. Với kiến thức ngữ pháp cơ bản, người học có thể hiểu cách các từ trong câu liên kết với nhau, từ đó nắm bắt được ý nghĩa của câu và đoạn văn dễ dàng hơn.
Ngữ pháp cơ bản giúp nắm bắt cấu trúc câu: Hiểu về các thì trong tiếng Anh (hiện tại, quá khứ, tương lai), câu đơn và câu phức, giúp người học dễ dàng xác định thời gian của các sự kiện trong đoạn văn. Điều này quan trọng đối với các câu hỏi IELTS yêu cầu người đọc xác định ý chính và chi tiết cụ thể trong đoạn văn.
Giúp hiểu mối liên hệ ngữ nghĩa giữa các câu: Kiến thức về từ nối và liên từ như "because", "although", "however" giúp người học nhận biết sự liên kết giữa các câu và mạch logic của đoạn văn. Người học cấp độ A2-B1 thường gặp khó khăn trong việc hiểu các đoạn văn chứa các câu phức và câu ghép, và việc thiếu nền tảng ngữ pháp này là một trở ngại lớn đối với họ.
Tầm quan trọng của ngữ pháp đối với việc đọc hiểu
Ngữ pháp như là công cụ giúp người học đọc hiểu tốt hơn
Ngữ pháp đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ người học hiểu rõ ý nghĩa của đoạn văn. Bằng cách nắm bắt cấu trúc ngữ pháp, người học có thể xác định vai trò của từng phần trong câu, từ đó hiểu rõ hơn nội dung toàn đoạn. Đối với người học A2-B1, ngữ pháp là công cụ giúp họ không chỉ hiểu được ý nghĩa từng câu mà còn có thể liên kết các ý tưởng trong đoạn văn, từ đó nắm bắt được bức tranh toàn cảnh của bài đọc. Ví dụ, khi hiểu về các cấu trúc câu ghép, người học có thể dễ dàng nhận ra mối liên hệ giữa các ý tưởng trong câu, như nguyên nhân - kết quả, sự đối lập, hay sự bổ sung.
Các yếu tố ngữ pháp cơ bản trong kỹ năng đọc hiểu
Các thì: Hiểu và phân biệt được các thì như hiện tại, quá khứ, và tương lai giúp người học nắm bắt thời gian và trình tự các sự kiện trong đoạn văn. Ví dụ, trong một đoạn văn mô tả một sự kiện xảy ra trong quá khứ nhưng lại đưa ra kết luận cho tương lai, việc hiểu các thì sẽ giúp người học không nhầm lẫn giữa sự kiện đã xảy ra và dự đoán trong tương lai. Điều này rất quan trọng đối với kỹ năng đọc hiểu, đặc biệt khi trả lời các câu hỏi liên quan đến trình tự thời gian hoặc yêu cầu tóm tắt ý chính của đoạn văn.
Câu điều kiện và giả định: Câu điều kiện và câu giả định giúp người học hiểu được các ý nghĩa tiềm ẩn trong đoạn văn, đặc biệt là các tình huống giả định hoặc các kết quả có thể xảy ra dựa trên điều kiện nhất định. Ví dụ, nếu trong đoạn văn xuất hiện câu như “If global warming continues, sea levels will rise,” việc hiểu câu điều kiện giúp người học nhận biết được mối quan hệ giữa hiện tại và tương lai, từ đó hiểu được thông điệp cảnh báo của đoạn văn.
Cấu trúc câu phức: Để hiểu được các đoạn văn có tính học thuật và ý tưởng phức tạp, người học cần nắm vững các cấu trúc câu phức. Các câu phức thường chứa nhiều mệnh đề, và mỗi mệnh đề có thể chứa các thông tin phụ trợ hoặc giải thích cho ý chính. Người học A2-B1 thường gặp khó khăn khi phải đọc và hiểu những câu phức này, do chưa quen với việc phân tích các mối liên kết giữa các mệnh đề trong câu. Hiểu rõ cấu trúc câu phức sẽ giúp người học dễ dàng xác định đâu là ý chính và đâu là thông tin bổ trợ trong đoạn văn, từ đó trả lời chính xác hơn các câu hỏi trong phần Reading của IELTS.
Các từ nối và liên từ: Từ nối và liên từ như "and", "but", "because", "therefore", "however" giúp kết nối các ý tưởng trong đoạn văn. Người học có nền tảng ngữ pháp tốt sẽ dễ dàng hiểu được cách các ý tưởng trong đoạn văn liên kết với nhau, chẳng hạn như sự bổ sung, mâu thuẫn, hay nguyên nhân - kết quả. Việc nhận diện từ nối giúp người học theo dõi dòng chảy ý tưởng của đoạn văn và xác định cấu trúc luận điểm một cách chính xác, điều này rất quan trọng khi đọc các văn bản dài và phức tạp trong IELTS.
Vai trò của ngữ pháp trong việc dự đoán nghĩa của từ và cụm từ
Khi gặp từ vựng mới, người học có nền tảng ngữ pháp tốt sẽ có khả năng dự đoán nghĩa của từ dựa trên ngữ cảnh và cấu trúc câu. Chẳng hạn, trong câu “The government is planning to mitigate the impact of climate change,” nếu người học không biết nghĩa của từ “mitigate”, họ vẫn có thể hiểu rằng động từ này mang ý nghĩa liên quan đến việc “giảm nhẹ” hoặc “giảm bớt” tác động, nhờ vào kiến thức về cấu trúc câu và ngữ cảnh của từ.
Trong một đoạn văn chứa nhiều từ mới, khả năng đoán nghĩa từ dựa trên ngữ pháp sẽ giúp người học tiết kiệm thời gian tra cứu từ điển, đồng thời cải thiện khả năng hiểu toàn diện của đoạn văn. Đặc biệt trong bài thi IELTS, việc có thể đoán nghĩa từ theo ngữ cảnh là kỹ năng quan trọng, giúp người học không bị mắc kẹt khi gặp từ vựng khó.
Liệu người học A2 - B1 có cần nắm vững ngữ pháp để đạt được mức điểm IELTS 4.5?
Điểm IELTS 4.5 yêu cầu những gì?
Trong thang điểm IELTS, mức điểm 4.5 thường được coi là "Limited User" (người sử dụng ngôn ngữ ở mức độ hạn chế). Điều này có nghĩa là người học ở mức điểm này có thể hiểu và sử dụng ngôn ngữ một cách cơ bản nhưng gặp nhiều khó khăn khi đối mặt với các tình huống ngôn ngữ phức tạp. Đối với phần thi Reading, điểm 4.5 đòi hỏi người học phải có khả năng:
Hiểu các đoạn văn đơn giản với chủ đề quen thuộc: Người học cần có khả năng đọc và hiểu các đoạn văn ngắn, nội dung rõ ràng và có chủ đề không quá học thuật hoặc trừu tượng.
Xác định ý chính và một số chi tiết trong bài đọc: Mặc dù người học không nhất thiết phải hiểu từng chi tiết nhỏ, họ vẫn cần nắm bắt được ý chính và một số thông tin quan trọng để có thể trả lời các câu hỏi trong bài.
Nhận diện các câu hỏi trực tiếp: Những câu hỏi yêu cầu người học tìm kiếm thông tin cụ thể trong đoạn văn là một phần quan trọng ở mức điểm này. Điều này đòi hỏi người học phải có khả năng đọc hiểu các câu đơn giản và trung cấp.
Mối liên hệ giữa kiến thức ngữ pháp và điểm số trong Reading
Kiến thức ngữ pháp cơ bản có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đạt được mức điểm 4.5 trong phần Reading của IELTS. Dưới đây là những điểm nhấn chính về mối liên hệ này:
Hiểu các cấu trúc câu đơn giản: Ở mức điểm 4.5, bài thi Reading của IELTS thường chứa các câu đơn giản và câu phức có cấu trúc không quá phức tạp. Người học cần có kiến thức ngữ pháp cơ bản để hiểu ý nghĩa của các câu và nắm bắt được các mối liên kết giữa chúng. Khả năng nhận diện và hiểu đúng câu đơn, câu ghép, và câu phức ngắn là một lợi thế lớn, giúp người học dễ dàng trả lời các câu hỏi mà không phải suy đoán nhiều.
Xác định ý chính và các chi tiết trong đoạn văn: Để xác định được ý chính trong một đoạn văn, người học cần phải hiểu cách ngữ pháp thể hiện mối liên hệ giữa các ý tưởng. Ví dụ, khi đoạn văn sử dụng liên từ “however” hay “although”, người học cần hiểu rằng đây là những dấu hiệu của sự đối lập, từ đó xác định đúng ý chính của đoạn văn. Nếu thiếu kiến thức ngữ pháp về các từ nối và liên từ, người học sẽ gặp khó khăn trong việc theo dõi mạch ý tưởng, dẫn đến việc hiểu sai ý chính và các chi tiết quan trọng.
Nhận diện câu hỏi trực tiếp và suy luận từ câu trả lời: Ở mức điểm này, bài thi thường có các câu hỏi yêu cầu người học tìm thông tin cụ thể. Điều này đòi hỏi khả năng đọc hiểu nhanh và chính xác, đặc biệt là khi gặp các từ đồng nghĩa hoặc cấu trúc câu đảo ngữ. Kiến thức ngữ pháp tốt giúp người học có thể nhận diện nhanh các câu chứa thông tin cần tìm, từ đó dễ dàng trả lời câu hỏi một cách chính xác và tiết kiệm thời gian.
Trường hợp người học không có nền tảng ngữ pháp tốt
Khi người học không có nền tảng ngữ pháp tốt, họ sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc đạt được điểm IELTS 4.5 ở phần thi Reading:
Hiểu sai ý nghĩa của câu phức: Người học có kiến thức ngữ pháp hạn chế thường gặp khó khăn trong việc hiểu các câu phức hoặc câu điều kiện, dẫn đến việc hiểu sai ý nghĩa của đoạn văn. Khi gặp các cấu trúc phức tạp, họ có thể hiểu nhầm các mối liên hệ giữa các ý tưởng, gây ảnh hưởng đến việc xác định ý chính và trả lời đúng câu hỏi.
Bỏ sót các chi tiết quan trọng do không hiểu rõ từ nối và liên từ: Những từ nối và liên từ như “since”, “although”, “therefore” đóng vai trò quan trọng trong việc liên kết ý tưởng trong đoạn văn. Người học thiếu kiến thức ngữ pháp sẽ dễ dàng bỏ sót các chi tiết quan trọng hoặc hiểu sai mối liên hệ giữa các câu, dẫn đến việc trả lời sai câu hỏi hoặc không nhận ra những chi tiết chính.
Không thể suy đoán nghĩa của từ mới dựa trên ngữ cảnh: Ngữ pháp là công cụ giúp người học đoán nghĩa của các từ chưa biết dựa trên ngữ cảnh. Nếu người học không có kiến thức ngữ pháp đủ tốt, họ sẽ gặp khó khăn trong việc suy đoán nghĩa của từ và cụm từ mới, dẫn đến việc phải tra cứu từ điển nhiều lần và làm chậm quá trình đọc hiểu.
Lợi ích của việc nắm vững ngữ pháp cơ bản
Việc nắm vững ngữ pháp cơ bản mang lại nhiều lợi ích cụ thể cho người học ở cấp độ A2-B1 trong việc đạt được mức điểm IELTS 4.5:
Cải thiện khả năng đọc hiểu tổng thể: Ngữ pháp là nền tảng giúp người học hiểu được ý nghĩa của câu, nắm bắt mối liên hệ giữa các câu trong đoạn văn, từ đó dễ dàng tìm ra ý chính và trả lời câu hỏi một cách chính xác.
Tăng khả năng dự đoán nghĩa từ mới và tiết kiệm thời gian: Kiến thức ngữ pháp giúp người học dễ dàng suy đoán nghĩa của từ mới trong ngữ cảnh, giảm thiểu thời gian tra cứu từ điển và tăng hiệu quả đọc hiểu.
Tăng sự tự tin khi đọc và trả lời câu hỏi: Khi có nền tảng ngữ pháp vững chắc, người học sẽ cảm thấy tự tin hơn trong việc đọc và trả lời các câu hỏi trong bài thi IELTS. Điều này giúp họ duy trì sự tập trung và hoàn thành bài thi với kết quả tốt hơn.
Như vậy, có thể thấy rằng đối với người học cấp độ A2-B1, việc nắm vững ngữ pháp cơ bản là điều cần thiết để đạt được mức điểm IELTS 4.5. Ngữ pháp không chỉ giúp họ hiểu đoạn văn mà còn giúp họ tự tin hơn trong quá trình đọc hiểu và trả lời câu hỏi. Do đó, đầu tư vào việc học ngữ pháp sẽ là bước đi đúng đắn cho người học trong hành trình chinh phục kỳ thi IELTS.
Tham khảo thêm:
Kết luận
Đối với người học cấp độ A2-B1, ngữ pháp không chỉ là công cụ giúp hiểu ngôn ngữ một cách chính xác mà còn là yếu tố quan trọng quyết định sự thành công trong kỳ thi IELTS, đặc biệt là phần thi Reading. Nắm vững ngữ pháp giúp người học tự tin hơn trong quá trình đọc hiểu, dễ dàng nhận ra ý chính và các chi tiết quan trọng, cũng như tiết kiệm thời gian khi gặp từ mới. Qua các phần phân tích trong bài viết, có thể kết luận rằng để đạt điểm IELTS 4.5, việc nắm vững ngữ pháp cơ bản là điều cần thiết và là nền tảng không thể thiếu.
Vì vậy, người học nên ưu tiên xây dựng một nền tảng ngữ pháp vững chắc, không chỉ để đạt mục tiêu điểm số mà còn để phát triển kỹ năng ngôn ngữ toàn diện. Đầu tư thời gian và công sức vào việc học ngữ pháp sẽ là bước đệm quan trọng trong hành trình chinh phục kỳ thi IELTS và nâng cao năng lực ngôn ngữ của người học.