Làm sao có thể cải thiện độ trôi chảy khi nói thông qua phương pháp JAM?

Sự trôi chảy khi nói về một chủ đề nhất định hoặc sự lưu loát trong giao tiếp là một trong những yếu tố quan trọng nhất khi sử dụng bất kì ngôn ngữ nào cho mục đích nói. Giống như khả năng ăn nói lưu loát, việc đảm bảo được sự trôi chảy khi nói giúp cho người sử dụng ngôn ngữ có thể dễ dàng truyền đạt thông tin đến đối phương cũng như trở nên thu hút hơn trong giao tiếp. Tiếng Anh cũng không phải là một ngoại lệ. Để có thể trở thành một người nói tiếng Anh hay, trước tiên độc giả cần phải đảm bảo được yếu tố trôi chảy cũng như sự lưu loát khi sử dụng tiếng Anh giao tiếp (speaking english). Để có thể đạt được điều này, tất nhiên việc luyện tập thường xuyên là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, luyện tập có phương pháp và mục tiêu rõ ràng sẽ giúp cho độc giả có thể tiết kiệm thời gian và đạt được sự tiến bộ nhanh hơn. Trong bài viết lần này, tác giả sẽ giới thiệu đến người đọc một phương pháp giúp luyện tập và cải thiện độ trôi chảy chỉ trong thời gian ngắn: phương pháp JAM.

Bài viết sẽ đưa độc giả đi qua những nền tảng kiến thức quan trọng nhất của phương pháp JAM bao gồm các nguyên tắc cần tuân thủ cũng như các giai đoạn cần có. Hơn thế nữa, ở mỗi giai đoạn, tác giả sẽ hướng dẫn chi tiết cũng như đưa ra ví dụ cụ thể để người đọc có thể hiểu sâu hơn cũng như tự áp dụng được phương pháp cho quá trình luyện tập tại nhà.

Key takeaways (những điểm mấu chốt trong bài)

Mục này bao gồm những bài học và kết luận rút ra từ bài viết, được tóm tắt ngắn gọn nhất có thể. Chúng sẽ giúp độc giả có được cái nhìn tổng quan và chi tiết hơn về bài viết:

• “JAM” viết tắt cho “Just a minute”, là một phương pháp luyện tập giúp cải thiện độ trôi chảy khi nói dành cho những người gặp khó khăn hoặc không thể nói liên tục trong vòng 1 phút.

• Phương pháp “JAM” bao gồm 3 giai đoạn với những cách thức luyện tập khác nhau. Nó có 3 nguyên tắc chính mà cần tuân thủ chặt chẽ trong quá trình luyện tập: No deviation,

  No repetition,

  No hesitation

• Còn có một nguyên tác nữa là “No writing” nhưng nguyên tắc này chỉ tồn tại duy nhất ở giai đoạn đầu tiên

Phương pháp JAM gì?

JAM là cụm từ viết tắt của “just a minute”. Đây là một phương pháp giúp cải thiện độ trôi chảy khi nói dành cho những người gặp khó khăn hoặc không thể nói liên tục trong vòng 1 phút.

JAM thường được sử dụng trong những lớp học “tiếng Anh như là ngôn ngữ thứ 2” (English as a second language) và được sử dụng để giúp người học có thể nói đa dạng được các chủ đề mà không gặp phải bất kì sự lưỡng lự hoặc bối rối nào.

Phương pháp JAM bao gồm 3 giai đoạn với những cách thức luyện tập khác nhau. Nó có 3 nguyên tắc chính mà cần tuân thủ chặt chẽ trong quá trình luyện tập:

1) No deviation: nội dung bài nói không được vượt quá phạm vi chủ đề (lạc đề). Người nói sẽ cần phải nói sát với chủ đề được cho đến khi hết 1 phút.

Quy tắc này giúp cho người nói tránh được việc phát triển những ý tưởng không liên quan mà có thể tập trung tối đa công suất của bộ não vào việc triển khai ý tưởng của một chủ đề cụ thể.

2) No repetition: người nói không được lặp đi lặp lại một ý tưởng. Ngoài ra, việc sử dụng đa dạng từ vựng và cấu trúc ngữ pháp cũng là cần thiết – nhưng không bắt buộc (có thể lặp lại những đặc điểm ngữ pháp thông dụng như giới từ, từ nối, liên từ, …).

Yếu tố này sẽ giúp cho bài nói đa dạng hơn về mặt ý tưởng cũng như là từ vựng hoặc ngữ pháp. Tuy nhiên, vì mục đích chính của phương pháp là nhắm đến việc cải thiện độ trôi chảy, nên nếu việc sử dụng đa dạng từ vựng và ngữ pháp khiến cho người nói mất đi sự trôi chảy, người nói có thể loại bỏ đi yếu tố này ở giai đoạn đầu của quá trình luyện tập, nhưng vẫn cần phải tuân thủ chặt chẽ yếu tố quan trọng nhất, đó là không được lặp đi lặp lại 1 ý tưởng.

3) No hesitation: người nói bắt buộc phải nói liên tục trong vòng 1 phút mà không được dừng lại. Trong quá trình nói, có thể nghỉ những khoảng ngắn để lấy hơi, nhưng không được quá 3 giây

Quy tắc này giúp tăng khả năng giữ mạch nói của người sử dụng, khuyến khích việc nói tiếng Anh được diễn ra một cách táo bạo hơn và giúp khắc phục dần sự lưỡng lự khi nói

Ngoài ra, việc lựa chọn chủ đề nói cũng đóng vai trò quan trọng không kém trong quá trình luyện tập cải thiện độ trôi chảy của người học.

Những chủ đề được lựa chọn luyện tập nên phù hợp với nhu cầu và sở thích của người học. Các chủ đề này thường là những chủ đề trong giao tiếp đời sống thường ngày như “sở thích”, “thể thao”, “âm nhạc”, “phim ảnh”,…

(Parupalli Srinivas Rao – 2)

Các giai đoạn của phương pháp JAM

Giai đoạn 1

Ở giai đoạn đầu tiên, người đọc sẽ cần phải nói về một chủ đề cụ thể trong vòng 1 phút. Cụ thể hơn là một câu hỏi của chủ đề đó.

Việc lựa chọn chủ đề sẽ phụ thuộc vào nhu cầu cũng như sở thích của người học. Tuy nhiên, phần lớn những chủ đề được chọn thường nằm trong những tình huống giao tiếp tiếng Anh thường ngày như “thể thao”, “sở thích”, “phim ảnh”, …

Sau khi chọn được câu hỏi thuộc vào chủ đề mong muốn, độc giả sẽ cần một chiếc đồng hồ bấm giờ (có thể sử dụng trên smartphone hoặc trên web).

Độc giả sẽ bắt đầu giai đoạn luyện tập đầu tiên bằng cách bắt đầu bấm giờ và nói đến khi hết 1 phút

Lưu ý, khi luyện tập ở giai đoạn đầu tiên hay bất kì giai đoạn nào khác, độc giả cần tuân thủ chặt chẽ 3 quy tắc:

1. No hesitation: không được lưỡng lự. Điều này đồng nghĩa với việc độc giả sẽ phải nói liên tục trong vòng 1 phút. Có thể dừng lại để nghỉ lấy hơi, nhưng không được nghỉ lâu hơn 3 giây.

2. No repetition: không được lặp lại cùng một ý tưởng khi nói. Điều này nghĩa rằng độc giả không được nói lặp đi lặp lại một ý đã nêu ra trước đó vì đây không phải là luyện tập phát âm, mà là luyện tập sự trôi chảy. Thay vào đó, độc giả cần phải liên tục đưa ra các ý bổ sung thông tin hoặc ý tưởng mới cho bài nói

3. No deviation: không được nói lạc đề. Bất kì ý tưởng nào không liên quan đến câu hỏi đã đề ra ban đầu sẽ chỉ tính là nói luyên thuyên mà không phải là luyện tập độ trôi chảy. Vì vậy độc giả cần lưu ý đi sát với câu hỏi và chủ đề đã đề ra ban đầu

4. No writing (chỉ dành riêng cho giai đoạn 1): không được ghi chú bất kỳ thứ gì trước hoặc trong lúc nói. Độc giả cần tập trung 100% vào quá trình nói

Trong bài viết lần này, tác giả sẽ làm mẫu với câu hỏi “What is your favourite mode of transport”

Bài mẫu

I would have to say that it’s the train. That because um…, actually, you get to see a lot of nice scenery, beautiful lanscapes and things like that. But only for those which don’t run underground because obviously, you won’t be um… able to see anything if the trains are going through a tunnel most of the time. And um… you know, train journeys um… generally tend to be longer than other types of, or rather, other modes of transport. And because they’re longer, train journeys are more relaxing. And one last thing I want to mention is that I’ve had the opportunity um… to meet interesting people and um… make friends on many train journeys. As a kid, I used to ride the train a lot with my family. Um… we used to um… go to a lot of places by train and it’s actually something that I um… I really enjoyed.

Ở giai đoạn đầu tiên, như độc giả có thể thấy, bài nói luyện tập có thể sẽ bị vấp khá nhiều và không đảm bảo được độ trôi chảy. Tuy nhiên, đây là điều hoàn toàn bình thường. Vì mục đích của giai đoạn 1 là giúp cho độc giả quen với câu hỏi và hình thành được những ý tưởng sơ khai ban đầu. Ở những giai đoạn tiếp, phương pháp “JAM” sẽ giúp giải quyết vấn đề về độ trôi chảy dựa trên những ý tưởng nguyên bản này.

Giai đoạn 2

Giai đoạn 2 sẽ đánh dấu cho sự bắt đầu của quá trình cải thiện độ trôi chảy.

Phần đầu tiên của giai đoạn này chính là ghi chú. Độc giả sẽ cần một tờ giấy và cây bút. Sau đó thực hiện hồi tưởng lại và ghi chú xuống những ý tưởng mà độc giả đã nêu lên ở giai đoạn 1.

Bài nói đầu tiên của tác giả sẽ có những ý tưởng chính sau:

Sau khi đã ghi lại được các ý tưởng, người đọc sẽ bắt đầu luyện nói lại trong 1 phút với cùng một câu hỏi, nhưng giờ đây sẽ có sự trợ giúp của giấy ghi chú.

Ở giai đoạn luyện tập 2 này, độc giả sẽ cảm nhận được bản thân đã nói trôi chảy hơn vì có sự trợ giúp của những ý tưởng trên giấy. Hơn thế nữa, ở lần nói này, độc giả còn có thể mở rộng những ý tưởng trước đó và đưa ra nhiều thông tin hơn.

Sau khi đã nói đủ 1 phút, độc giả dừng bấm giờ và chuyển sang giai đoạn 3.

Giai đoạn 3

Ở giai đoạn này, độc giả cũng sẽ cần bút và giấy ghi chú. Tuy nhiên, độc giả sẽ chỉ phát triển thêm những ý tưởng mang tính chất bổ sung thông tin cho những ý tưởng lớn ban đầu đã được đề ra.

Ví dụ, tác giả sẽ thêm những ý tưởng bổ sung sau vào bài nói.

Sau khi đã bổ sung thêm những thông tin chi tiết. Độc giả sẽ bắt đầu luyện tập thêm một lần nữa. Đây sẽ là lần luyện nói cuối cùng.

Độc giả sẽ nói liên tiếp trong vòng 1 phút với sự trợ giúp của giấy ghi chú cùng những ý tưởng đã được phát triển trên đó.

Sau đây sẽ là bài mẫu của tác giả.

My favourite mode of transport is actually the train. I love train travel for two or three reasons. The first is that the journey is usually longer than when you fly on a plane, or even when you travel by car or bus. So, as a result, it’s very relaxing. Another big advantage is that you get to see a lot of scenery when you ride a train. Now if you’re riding a subway and your train is going through a tunnel the whole the whole time, then obviously you won’t see any natural beauty but if you’re lucky enough to ride a train through the countryside, I’ll tell you, that’s an incredible experience. But for me, personally, the best part about train is that you get to meet people and make friends, especially on some of the longer journeys. Even if you don’t take each other’s phone numbers and becomes best buddies, you still get to have great conversations and meet some really interesting people. So those are the three reasons why I enjoy train travel so much.

Như độc giả có thể thấy, bài nói đã có sự tiến bộ rõ ràng về mặt ý tưởng cũng như độ trôi chảy so với lần luyện tập đầu tiên.

Tuy nhiên có một lưu ý nhỏ. Nếu độc giả đang trong đà nói, hãy cứ tiếp tục mà không cần phải dừng đúng 1 phút

Sau khi độ trôi chảy của độc giả đã dần được cải thiện, độc giả có thể tiếp tục thử thách bản thân với độ khó cao hơn bằng cách đặt thời gian nói lên 2, 3 phút hoặc thậm chí là 5 phút.

Giai đoạn nâng cao (không bắt buộc)

Ngoài ra, đối với những độc giả thật sự muốn cải thiện độ trôi chảy của mình thông qua một chế độ luyện tập hà khắc hơn. Phương pháp JAM còn một giai đoạn nâng cao, nhưng giai đoạn này là không bắt buộc. Đó là sau khi đã luyện tập nói xong lần thứ 3, hãy tiếp tục luyện tập thêm một lần nói thứ 4. Nhưng ở lần nói này, hãy ghi âm lại bằng điện thoại hoặc thiết bị ghi âm.

Việc ghi âm này có 2 lợi ích:

1. Độc giả có thể nghe lại bản ghi âm để xác định những phần hoặc khu vực cần cải thiện (chủ yếu là về mặt ngữ điệu, phát âm và độ trôi chảy)

2. Sau đó, độc giả hãy giữ lại bản ghi âm và nghe lại sau một tuần hoặc một tháng để có thể nhận thấy sự tiến bộ rõ rệt của bản thân

Tuy nhiên hãy ghi nhớ rằng, đây là một giai đoạn không bắt buộc. Nếu độc giả không thích, chỉ cần thực hiện luyện tập đủ 3 giai đoạn đầu và phương pháp vẫn sẽ có tác dụng tối đa trong việc giúp độc giả cải thiện độ trôi chảy.

Độc giả hãy cố gắng luyện tập phương pháp này mỗi ngày (ít nhất 1 lần một ngày). Ngoài ra, có thể kết hợp luyện tập với đa dạng chủ đề để cùng lúc cải thiện hơn khả năng phản xạ tiếng anh của bản thân mình.

Đọc thêm: Vague expressions là gì và ứng dụng trong IELTS Speaking

Tổng kết

Qua bài viết, tác giả đã giới thiệu đến người đọc những nền tảng cơ bản của phương pháp JAM cũng như đưa ra hướng dẫn chi tiết giúp người đọc có thể hiểu rõ hơn cũng như áp dụng được phương pháp cho việc luyện tập tại nhà. Tất cả với mục đích giúp cho người đọc có thể cải thiện độ trôi chảy khi nói tiếng Anh chỉ trong thời gian ngắn thông qua việc luyện tập có phương pháp.