Ứng dụng phương pháp ESA trong giảng dạy từ vựng IELTS Speaking

Giới thiệu

Trong việc học ngôn ngữ, từ vựng đóng vai trò vô cùng quan trọng, đặc biệt là đối với kỹ năng Speaking. Để có thể giao tiếp tự tin và trôi chảy, người học cần nắm vững không chỉ số lượng từ vựng mà còn biết cách sử dụng chúng một cách linh hoạt trong các ngữ cảnh khác nhau. Tuy nhiên, việc dạy từ vựng trong các lớp học Speaking không đơn giản chỉ là việc cung cấp danh sách từ mới và yêu cầu học viên ghi nhớ. Thay vào đó, giáo viên cần có những phương pháp giảng dạy khoa học để giúp học viên tiếp thu và sử dụng từ vựng một cách hiệu quả.

Bài viết này sẽ khám phá cách phương pháp ESA có thể được áp dụng một cách cụ thể và hiệu quả để cải thiện việc học từ vựng trong các lớp học Speaking, từ đó giúp học viên phát triển kỹ năng giao tiếp một cách toàn diện và tự nhiên hơn.

Tổng quan về Phương pháp ESA

Phương pháp ESA (Engage, Study, Activate) được phát triển bởi Jeremy Harmer [1] và đã trở thành một chiến lược giảng dạy phổ biến trong việc dạy ngôn ngữ. Phương pháp này chia quá trình học tập thành ba giai đoạn chính: Engage (Khơi gợi hứng thú), Study (Học) và Activate (Kích hoạt sử dụng). Mỗi giai đoạn có mục tiêu riêng nhằm hỗ trợ học viên tiếp cận và sử dụng từ vựng một cách tự nhiên, thông qua việc khơi gợi sự quan tâm, nắm bắt các khía cạnh của từ vựng, và cuối cùng là ứng dụng vào thực tế.

Phương pháp ESA đã được trình bày chi tiết hơn trong một bài viết trước trên hệ thống zim.vn, bạn có thể tham khảo để có cái nhìn tổng quát hơn về cách phương pháp này hoạt động và các lợi ích mà nó mang lại trong việc dạy từ vựng.

Xem thêm: Phương pháp ESA - Tối ưu quá trình dạy và học từ vựng

Ứng dụng phương pháp ESA cho các Lớp học Speaking

Trong việc học tiếng Anh, phương pháp ESA có thể được áp dụng linh hoạt nhằm giúp học viên tiếp cận từ vựng một cách hiệu quả và tự nhiên [2] [3]. Bài viết này sẽ xem xét cách ứng dụng vào lớp học Speaking, ba giai đoạn của phương pháp này đều đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một bài học từ vựng hiệu quả cho kỹ năng nói.

Engage (Khơi gợi hứng thú)

Mục tiêu của giai đoạn này là tạo sự hứng thú và kết nối giữa học viên với từ vựng cần học. Trong lớp học Speaking, giáo viên có thể sử dụng các phương tiện trực quan như hình ảnh, video, hoặc các hoạt động tương tác để gợi mở chủ đề. Ví dụ, khi dạy từ vựng về chủ đề “Du lịch,” giáo viên có thể chiếu một đoạn video ngắn về một điểm du lịch nổi tiếng và khuyến khích học viên chia sẻ trải nghiệm cá nhân hoặc suy nghĩ của họ. Điều này không chỉ giúp học viên hứng thú mà còn tạo ra bối cảnh để từ vựng dễ dàng đi vào trí nhớ của họ.

Ví dụ:

Giả sử buổi học tập trung vào chủ đề “Du lịch.” Giáo viên muốn giới thiệu từ vựng liên quan đến các địa điểm du lịch nổi tiếng và các hoạt động du lịch. Giáo viên có thể chiếu một đoạn video ngắn về một điểm du lịch nổi tiếng, chẳng hạn như Vịnh Hạ Long. Sau khi video kết thúc, giáo viên đặt câu hỏi gợi mở như: “Have you ever been to Ha Long Bay? What do you think about this place?”

Học sinh thoải mái chia sẻ những trải nghiệm cá nhân hoặc suy nghĩ của mình về chủ đề du lịch. Họ không cần phải biết từ vựng chuyên sâu, mà chỉ cần tham gia vào cuộc trò chuyện tự nhiên để tạo sự liên kết với từ vựng sẽ học. Thông qua bước này, học sinh bắt đầu cảm thấy hứng thú và tò mò về từ vựng liên quan đến chủ đề du lịch, đồng thời hình thành liên kết giữa từ vựng và trải nghiệm thực tế của mình. Điều này sẽ tạo đà học từ vựng tốt hơn cho họ trong buổi học này.

Study (Học)

Sau khi đã khơi gợi được sự quan tâm, giai đoạn này tập trung vào việc học sâu về từ vựng. Giáo viên cần giải thích chi tiết nghĩa, cách phát âm, cách sử dụng từ trong các ngữ cảnh khác nhau và các cụm từ liên quan. Đối với lớp học Speaking, cần chú trọng đến việc học viên phát âm chính xác và hiểu rõ các ngữ cảnh mà từ vựng có thể được sử dụng trong giao tiếp. Bài tập có thể bao gồm luyện phát âm, nối từ với nghĩa, hoặc thực hành từ trong câu nói mẫu.

Ví dụ:

Sau khi khơi gợi được sự quan tâm của học viên, giáo viên chuyển sang phần học từ vựng cụ thể liên quan đến chủ đề Du lịch. Giáo viên giới thiệu từ vựng mới như “destination” (điểm đến), “sightseeing” (tham quan), “itinerary” (hành trình), và cung cấp cách phát âm chính xác, nghĩa, cùng với các ví dụ thực tế về cách sử dụng từ trong câu. Ví dụ, giáo viên có thể nói: “Our itinerary for the trip includes sightseeing in the city center.”

Học sinh luyện tập phát âm các từ mới, lặp lại chúng nhiều lần. Học viên sau đó tham gia vào một bài tập nối từ với nghĩa, hoặc đặt câu sử dụng từ vựng mới theo hướng dẫn của giáo viên. Học sinh bắt đầu học và thu nạp kiến thức, họ hiểu rõ hơn về nghĩa của từ vựng, cách phát âm và cách sử dụng từ trong ngữ cảnh thực tế. Họ cũng bắt đầu ghi nhớ từ vựng thông qua các bài tập thực hành.

Activate (Kích hoạt sử dụng)

Đây là giai đoạn quan trọng để học viên đưa từ vựng mới vào thực hành. Giáo viên có thể tạo ra các hoạt động như thảo luận nhóm, nhập vai, hoặc trình bày cá nhân, nơi học viên phải sử dụng từ vựng đã học để giao tiếp. Ví dụ, sau khi học từ vựng về chủ đề “Du lịch,” học viên có thể làm việc theo cặp để thảo luận về một chuyến đi họ muốn thực hiện, qua đó sử dụng từ vựng mới một cách tự nhiên. Giai đoạn này giúp học viên tích hợp từ vựng vào khả năng nói một cách linh hoạt và tự tin hơn.

Ví dụ:

Giai đoạn này tập trung vào việc giúp học viên sử dụng từ vựng một cách tự nhiên trong giao tiếp. Chủ đề vẫn xoay quanh “Du lịch.” Giáo viên chia học viên thành các nhóm nhỏ và yêu cầu họ thảo luận về kế hoạch cho một chuyến du lịch đến một điểm đến mà họ chọn. Giáo viên cung cấp hướng dẫn như: “Hãy sử dụng các từ vựng bạn vừa học để miêu tả điểm đến của bạn và lập kế hoạch cho hành trình.”

Học viên làm việc theo nhóm, thảo luận và sử dụng từ vựng mới như “destination,” “sightseeing,” “itinerary” để tạo ra một kế hoạch du lịch hoàn chỉnh. Họ có thể trình bày ý tưởng của nhóm trước lớp hoặc trong một cuộc thảo luận nhóm. Học viên thực hành sử dụng từ vựng trong ngữ cảnh giao tiếp thực tế, giúp củng cố kiến thức và tăng khả năng sử dụng từ vựng một cách tự nhiên trong nói. Họ cũng phát triển sự tự tin khi sử dụng từ mới trong các cuộc hội thoại.

Sequence gợi ý cho lớp học IELTS Speaking

Từ các cách áp dụng nói trên, dưới đây là một sequence chi tiết cho giáo viên áp dụng dễ dàng kỹ thuật ESA vào giảng dạy một buổi học IELTS Speaking, phát triển dựa trên phương pháp ESA có tên gọi là ‘straight arrow ESA’, bài học đơn giản sẽ đi qua ba giai đoạn E-S-A như trên. [4]

1. Getting Started/ Warm-up (Engage Stage) - 15 phút

• Mục tiêu: Khơi gợi hứng thú và kết nối với chủ đề bài học.

• Phân bổ thời gian:

• Giới thiệu chủ đề và đặt câu hỏi gợi mở (5 phút): Giáo viên giới thiệu chủ đề chính của buổi học và đưa ra một vài câu hỏi gợi mở để học viên bắt đầu suy nghĩ về chủ đề (ví dụ: “Bạn có dự định đi du lịch ở đâu vào kỳ nghỉ sắp tới?”).

• Hoạt động thảo luận nhóm nhỏ hoặc xem video ngắn (5 phút): Học viên thảo luận nhanh theo cặp hoặc nhóm nhỏ về những trải nghiệm cá nhân liên quan đến chủ đề hoặc xem một đoạn video ngắn liên quan đến chủ đề (ví dụ: một video về địa điểm du lịch nổi tiếng).

• Phản hồi và chia sẻ kết quả thảo luận (5 phút): Một vài học viên chia sẻ câu chuyện của mình hoặc ý kiến về chủ đề với cả lớp, giáo viên tóm lược những điểm chính và chuẩn bị cho phần học từ vựng.

2. Teaching Core Knowledge (Study Stage) - 45 phút

2a. Topic-specific Vocabulary + Controlled Practice - 25 phút

• Mục tiêu: Học viên học từ vựng mới và thực hành cách sử dụng từ trong các câu đơn giản.

• Phân bổ thời gian:

• Giới thiệu từ vựng mới và giải thích (10 phút): Giáo viên giới thiệu từ vựng chủ đề (ví dụ: “destination,” “sightseeing,” “itinerary”). Mỗi từ sẽ được giải thích về nghĩa, cách phát âm và cách sử dụng trong câu. Giáo viên có thể cung cấp ví dụ trực quan để học viên dễ hiểu hơn.

• Thực hành phát âm và luyện tập cơ bản (5 phút): Học viên luyện phát âm từ vựng mới dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Mỗi từ sẽ được phát âm từ 2-3 lần để đảm bảo học viên ghi nhớ cách phát âm chính xác.

• Bài tập thực hành có kiểm soát (10 phút): Học viên hoàn thành các bài tập như nối từ với nghĩa, điền từ vào chỗ trống, hoặc đặt câu chứa từ vựng mới. Giáo viên hỗ trợ và sửa lỗi khi cần thiết.

2b. Test-taking Strategies + Controlled Practice - 20 phút

• Mục tiêu: Học viên áp dụng từ vựng mới vào các câu hỏi dạng bài thi hoặc các hoạt động giao tiếp trong lớp.

• Phân bổ thời gian:

• Hướng dẫn chiến lược trả lời câu hỏi (5 phút): Giáo viên hướng dẫn học viên cách sử dụng từ vựng mới để trả lời câu hỏi dạng IELTS Speaking (ví dụ: cách mở rộng câu trả lời, thêm chi tiết và ví dụ).

• Thực hành trả lời câu hỏi (10 phút): Học viên làm việc theo cặp hoặc nhóm nhỏ, thực hành trả lời các câu hỏi sử dụng từ vựng mới. Ví dụ: học viên có thể trả lời các câu hỏi về chuyến đi du lịch gần đây hoặc kế hoạch du lịch tương lai. Dạng câu hỏi thường là điền từ vựng vừa học vào chỗ trống và đọc to câu trả lời.

• Phản hồi và sửa lỗi (5 phút): Giáo viên đưa ra phản hồi, sửa lỗi về ngữ pháp, phát âm và cách sử dụng từ vựng nếu có. Học viên có thể ghi chú lại những điểm cần cải thiện.

3. Free Practice (Activate Stage) - 50 phút

• Mục tiêu: Học viên thực hành sử dụng từ vựng và cấu trúc ngôn ngữ đã học trong các tình huống giao tiếp tự nhiên.

• Phân bổ thời gian:

• Hoạt động thảo luận nhóm hoặc nhập vai (25 phút): Giáo viên chia học viên thành các nhóm nhỏ, yêu cầu mỗi nhóm thảo luận về một chủ đề hoặc thực hiện một nhiệm vụ giao tiếp. Ví dụ, mỗi nhóm có thể lập kế hoạch cho một chuyến đi du lịch đến một thành phố nổi tiếng, sử dụng từ vựng đã học để miêu tả điểm đến, lịch trình, và hoạt động tham quan. Trong trường hợp khác, giáo viên có thể yêu cầu học viên nhập vai làm hướng dẫn viên du lịch và khách du lịch để thực hiện cuộc trò chuyện tự nhiên.

• Thuyết trình cá nhân hoặc theo nhóm (15 phút): Một số nhóm hoặc học viên có thể thuyết trình về kế hoạch du lịch đã lập, hoặc thực hiện bài thuyết trình ngắn về một điểm đến du lịch mà họ yêu thích, sử dụng từ vựng mới trong bài thuyết trình.

• Phản hồi và tổng kết (10 phút): Giáo viên đưa ra nhận xét về phần trình bày của học viên, đánh giá mức độ sử dụng từ vựng, sự tự tin và khả năng nói lưu loát. Học viên có thể hỏi thêm hoặc ghi chú lại những điểm cần cải thiện.

Thách thức và Giải pháp

Mặc dù phương pháp ESA (Engage, Study, Activate) mang lại nhiều lợi ích cho việc học từ vựng trong kỹ năng Speaking, giáo viên và học viên có thể gặp một số thách thức khi áp dụng phương pháp này. Tuy nhiên, những thách thức này hoàn toàn có thể được khắc phục nếu có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chiến lược giảng dạy hợp lý. Dưới đây là một số thách thức phổ biến và các giải pháp tương ứng:

Học viên thiếu tự tin khi sử dụng từ vựng mới

Nhiều học viên, đặc biệt là người mới bắt đầu, thường e ngại và thiếu tự tin khi phải sử dụng từ vựng mới trong giao tiếp. Họ sợ mắc lỗi phát âm, sử dụng từ sai ngữ cảnh, hoặc không biết cách diễn đạt ý tưởng của mình.

• Giải pháp: Giáo viên cần tạo một môi trường học tập thoải mái, khuyến khích học viên thử sức mà không lo sợ bị phê bình. Trong giai đoạn Activate, giáo viên nên dành thời gian cho các hoạt động giao tiếp có tính chất hợp tác như làm việc theo cặp hoặc nhóm, giúp học viên dần quen với việc sử dụng từ vựng mới trong bối cảnh ít áp lực. Hơn nữa, giáo viên có thể điều chỉnh mức độ khó của các hoạt động và sử dụng lời khen ngợi khi học viên sử dụng từ mới thành công.

Học viên chỉ học lý thuyết mà không thực hành

Một số học viên tập trung quá nhiều vào việc ghi nhớ từ vựng mà bỏ qua việc sử dụng chúng trong giao tiếp. Điều này dẫn đến việc học từ vựng chỉ dừng lại ở mức lý thuyết và khó áp dụng vào thực tế.

Giải pháp: Giáo viên cần đảm bảo học viên trải qua đủ ba giai đoạn của phương pháp ESA, đặc biệt chú trọng vào giai đoạn Activate. Các bài tập kích hoạt từ vựng như nhập vai, thảo luận nhóm, hoặc trình bày cá nhân cần được triển khai thường xuyên để học viên có cơ hội sử dụng từ vựng trong các tình huống thực tế. Việc lặp lại và khuyến khích sử dụng từ mới trong mỗi buổi học cũng giúp học viên củng cố kiến thức và phát triển khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên hơn.

Khó khăn trong việc duy trì sự hứng thú của học viên

Sau một vài buổi học, học viên có thể mất dần sự hứng thú với việc học từ vựng nếu không có sự đổi mới trong cách giảng dạy hoặc các hoạt động tương tác.

Giải pháp: Trong giai đoạn Engage, giáo viên có thể linh hoạt sử dụng nhiều phương pháp khơi gợi hứng thú khác nhau như trò chơi, xem video, hoặc thảo luận về các chủ đề học viên quan tâm. Việc kết hợp các hoạt động đa dạng và gắn kết với thực tế cuộc sống của học viên sẽ làm cho bài học trở nên sinh động và thú vị hơn, giúp duy trì động lực học tập lâu dài.

Quản lý thời gian hiệu quả trong lớp học

Phương pháp ESA đòi hỏi giáo viên phải cân đối thời gian giữa các giai đoạn Engage, Study, và Activate, đặc biệt là giai đoạn Activate thường cần nhiều thời gian để học viên thực hành.

Giải pháp: Giáo viên cần lập kế hoạch chi tiết trước mỗi buổi học, phân chia thời gian hợp lý cho từng giai đoạn. Đối với những buổi học có nhiều nội dung, có thể giảm thời lượng cho giai đoạn Engage nếu học viên đã quen thuộc với chủ đề, và tập trung hơn vào Study và Activate. Điều này đảm bảo học viên có đủ thời gian thực hành mà không ảnh hưởng đến hiệu quả chung của buổi học.

Đọc thêm:

• Phương pháp giảng dạy học tập cá nhân hoá

• Active learning là gì? Cách ứng dụng các phương pháp học tập tích cực

Tổng kết

Phương pháp ESA (Engage, Study, Activate) mang lại một quy trình giảng dạy từ vựng hiệu quả, đặc biệt trong các lớp học Speaking. Với ba giai đoạn rõ ràng, phương pháp này không chỉ giúp học viên tiếp cận từ vựng một cách có hệ thống mà còn thúc đẩy họ sử dụng từ vựng một cách tự nhiên và tự tin trong giao tiếp. Từ việc khơi gợi sự hứng thú thông qua các hoạt động mở đầu (Engage), giúp học viên học sâu về từ vựng và cách sử dụng trong ngữ cảnh cụ thể (Study), cho đến việc kích hoạt khả năng sử dụng từ ngữ trong tình huống thực tế (Activate), ESA đảm bảo rằng học viên không chỉ học từ vựng mà còn biết cách vận dụng chúng một cách linh hoạt trong cuộc sống hàng ngày và trong các bài thi.

Mặc dù có những thách thức trong quá trình áp dụng, giáo viên có thể linh hoạt điều chỉnh các hoạt động và thời gian để phù hợp với nhu cầu và năng lực của học viên. Qua việc áp dụng phương pháp này một cách hợp lý, học viên sẽ có cơ hội nâng cao kỹ năng nói, cải thiện sự lưu loát, và tự tin hơn khi sử dụng ngôn ngữ. ESA không chỉ là một phương pháp dạy học, mà còn là cầu nối giúp học viên tiến gần hơn đến việc sử dụng tiếng Anh một cách thành thạo và tự nhiên. Ngoài ra người học có thể truy cập ZIM Helper nơi giải đáp mọi thắc mắc liên quan đến việc luyện thi IELTS, TOEIC, và các kỳ thi tiếng Anh khác.