Cách phân tích đề IELTS Writing Task 2 – Một số lỗi thường gặp và giải pháp

Phần thi IELTS Writing Task 2 là một dạng nghị luận xã hội, đòi hỏi người viết phải đưa ra quan điểm cá nhân trước một sự vật, sự việc. Vì vậy, trước khi viết một bài IELTS Writing Task 2 hoàn chỉnh, người viết cần có bước phân tích, đánh giá đề bài, tránh hiểu sai hay bỏ sót những thông tin, yêu cầu trong đề bài.

Nếu người viết chỉ tập trung vào trau chuốt từ vựng và ngữ pháp, nhưng trả lời sai yêu cầu của đề bài, thì bài làm của thí sinh cũng sẽ không thể đạt được điểm số cao. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu về các dạng đề IELTS Writing Task 2, đồng thời chỉ ra một số lỗi sai trong khi phân tích đề và đưa ra hướng phân tích đề bài hiệu quả.

Giới thiệu về bài thi IELTS Writing Task 2

Như đã giới thiệu ở trên, Writing Task 2 là một dạng nghị luận xã hội, yêu cầu người viết đưa ra ý kiến, quan điểm về các vấn đề trong cuộc sống. Những vấn đề này có thể là vấn đề lớn như tình trạng ô nhiễm môi trường, bảo tồn văn hóa quốc gia, bảo tồn động vật hoang dã,… hoặc những vấn đề xoay quanh cuộc sống hàng ngày như việc người trẻ đang tiêu thụ quá nhiều thức ăn nhanh hay ích lợi của việc đọc sách,…

Ví dụ về một đề thi IELTS Writing Task 2: Advertisements are becoming more and more common in everyday life. Is it a positive or negative development? (Quảng cáo đang ngày càng trở nên phổ biến trong cuộc sống hàng ngày. Đây là sự phát triển tích cực hay tiêu cực?)

Người viết sẽ được yêu cầu dành khoảng 40 phút trong tổng số 60 phút của bài thi Writing để hoàn thành một bài viết với độ dài lý tưởng khoảng 250 từ.

Bài viết IELTS Writing Task 2  sẽ được chấm dựa trên 4 yếu tố:

• Task response (25%): đáp ứng đề bài

• Coherence and Cohesion (25%): sự mạch lạc và tính liên kết

• Lexical resource (25%): từ vựng

• Grammatical range and accuracy (25%): sự đa dạng và chính xác của ngữ pháp

Tuy chủ đề trong IELTS Writing task 2 rất đa dạng, nhưng có thể xếp loại đề bài theo một số dạng câu hỏi, mỗi dạng sẽ đòi hỏi một cách phân tích và tiếp cận vấn đề khác nhau:

Dạng 1: Agree or Disagree Essay

Ở dạng này, đề bài sẽ đưa ra một ý kiến cá nhân về các chủ đề quen thuộc, yêu cầu người viết phải bày tỏ quan điểm của mình: agree (đồng ý), disagree (không đồng ý) hay partly agree (đồng ý một phần), và thuyết phục người đọc tại sao mình lại đứng về phía đó bằng cách đưa ra những luận điểm, dẫn chứng cụ thể. Dạng này thường có các câu hỏi như:

• Do you agree or disagree?

• To what extent do you agree or disagree?

• What is your opinion?

Ví dụ: “Spoken communication is more powerful than written communication. To what extent do you agree or disagree?”

Dạng 2: Discussion Essay

Có hai quan điểm trái chiều về một vấn đề sẽ xuất hiện trong dạng này, yêu cầu người viết bàn luận về cả hai vấn đề và đưa ra quan điểm cá nhân. Câu hỏi gặp phải trong dạng bài này thường là: “Discuss both views and give your opinion”

Ví dụ: “Some people think that physical strength is important for success in sport, while other people think that mental strength is more important. Discuss both views and give your own opinion.”

Dạng 3: Advantages and Disadvantages Essay

Trong dạng 3, người viết sẽ phải nêu lên ưu điểm và nhược điểm của một vấn đề nào đó. Dạng bài này khá đơn giản để có thể nhận diện và phân chia bố cục bài. Các câu hỏi của dạng này thường rất rõ ràng:

• Discuss the advantages and disadvantages and give your own opinion

• Do you think the advantages outweigh the disadvantages?

Ví dụ: “In today’s world, private companies rather than government pay for and conduct most scientific research. Do you think the advantages outweigh the disadvantages?”

Dạng 4: Causes and Effects/Solutions Essay

Dạng này yêu cầu người viết xác định nguyên nhân của một vấn đề, từ đó nêu lên tác động hoặc hướng giải quyết vấn đề đó. Người viết có thể gặp những câu hỏi như:

• What are the causes of this and suggest possible solutions to this problem.

• What are the reasons for this and how can people …?

Ví dụ: “Some businesses find that their new employees lack basic interpersonal skills such as cooperative skill. What are the causes of this and suggest possible solutions to this problem?”

Dạng 5: Two-Part Question Essay

Đề bài sẽ bao gồm hai câu hỏi và yêu cầu người viết lần lượt trả lời những câu hỏi đó trong mỗi đoạn thân bài. Thông thường, dạng này sẽ đưa ra vấn đề trước và kèm theo sau đó là hai câu hỏi.

Ví dụ: “Today parents spend little free time with their children. Why is it the case ? Who are more affected: parents or children?”

Một số lỗi người viết thường gặp khi phân tích đề bài IELTS Writing Task 2

Như đã giới thiệu ở trên, có 4 tiêu chí để chấm bài Writing task 2, người viết thường có xu hướng chỉ học từ vựng và trau chuốt ngữ pháp mà quên đi rằng khi viết một bài văn, cần phải đúng trọng tâm trước khi hay. Bởi vậy, yếu tố Task Response (đáp ứng yêu cầu đề bài) thường bị xem nhẹ, hậu quả là dù có từ vựng “cao cấp” hay ngữ pháp đa dạng và chính xác nhưng bài làm vẫn không đạt được điểm cao. Nguyên nhân của điểm Task Response thấp trước hết đến từ bước phân tích đề bài: việc không hiểu, hiểu sai hay trả lời thiếu các yêu cầu trong đề bài sẽ khiến bài viết đi lệch trọng tâm. Dưới đây là một số lỗi người viết có thể gặp phải trong quá trình phân tích đề bài:

Không đọc kĩ đề bài dẫn đến hiểu sai đề bài

Trong quá trình làm bài, người viết có thể gặp những chủ đề khá quen thuộc, dẫn đến tư tưởng chủ quan khi phân tích đề. Nhiều người viết thường bắt tay vào viết ngay mà không dành đủ thời gian đề xem xét đề bài, khiến bài viết bị “lạc đề”.

Ví dụ khi gặp một đề bài: “Some people think that children should begin their formal education at a very early age. Some think that they should begin at least 7 years old. Discuss both view and give your opinion.” Một người viết học sinh đã bày tỏ quan điểm như sau trong phần mở bài:

“People have different views with regards to a social issue, that is whether children should attend academic subjects when they are very young, such as at 7 years old. From my personal perspective, I believe they should enroll in primary school with formal education when they are 10 years old.”

Không bàn đến các yếu tố từ vựng và ngữ pháp, ta dễ dàng nhận ra người viết đã không đọc kĩ và hiểu sai yêu cầu của đề bài. Cụ thể hơn, đề bài đưa ra hai quan điểm trái chiều: một bên nghĩ rằng trẻ con nên đi học khi đạt ít nhất là 7 tuổi và một bên cho rằng nên cho trẻ con tiếp cận giáo dục khi còn rất nhỏ ( dưới 7 tuổi).  Nhưng ở trên, người viết học sinh đã bày tỏ quan điểm của mình cho hai ý kiến: trẻ con nên đi học khi đạt 7 tuổi hay 10 tuổi, và tiếp tục bàn luận về hai ý kiến này cho phần thân bài và kết bài.

Như vậy, trong quá trình đọc đề bài ta cần phân tích cẩn thận, tránh trường hợp chủ quan khi gặp những chủ đề quen thuộc.

Không phân biệt được dạng câu hỏi của đề bài

Đề bài sẽ thường được chia thành 5 dạng như đã giới thiệu ở trên. Người viết nên làm quen và luyện tập cả 5 dạng bài để có thể nhận biết được các dấu hiệu của từng dạng bài và đưa ra những cách triển khai phù hợp.

Discuss both views và Agree or Disagree là hai dạng bài dễ bị nhầm với nhau vì cùng đòi hỏi người viết phải đưa ra ý kiến cá nhân sau khi đã phân tích các mặt của vấn đề. Tuy nhiên, trong khi ở dạng Agree or Disagree, người viết có thể đồng ý hoặc không đồng ý với quan điểm trong đề bài, và chỉ cần đưa ra những luận điểm chứng minh cho ý kiến của mình, thì dạng Discuss both views đòi hỏi người viết phải phân tích cả hai quan điểm rồi mới đưa ra ý kiến.

Ví dụ đề bài như sau: “Some people believe that studying at university or college is the best route to a successful career, while others believe that it is better to get a job straight after school. Discuss both views and give your opinion.” Người viết có thể mắc lỗi xác định nhầm dạng bài, chỉ đồng tình với một ý kiến, ví dụ như “mọi người nên học đại học để có thể thành công” mà không phân tích ý kiến còn lại. Hoặc người viết có thể hiểu nhầm và viết sang dạng Advantages và Disadvantages, phân tích mặt lợi và hại của việc học đại học.

Không trả lời được đầy đủ các yêu cầu của đề bài

Đối với dạng Two – part question, người viết được yêu cầu phải trả lời hai câu hỏi xoay quanh một vấn đề. Ví dụ đề bài: “Today parents spend little free time with their children. Why is it the case ? Who are more affected: parents or children?” Đề bài yêu cầu nêu lý do tại sao cha mẹ giành ít thời gian cho con cái và trả lời câu hỏi điều này sẽ ảnh hưởng đến ai nhiều hơn. Ở đây, người viết có thể đi vào phân tích hiện tượng này có tác động thế nào đến cả cha mẹ và con cái mà quên đi câu hỏi cốt lõi mà đề bài nêu ra “Ảnh hưởng tới ai nhiều hơn?”. Chúng ta cần phân tích và xác định đúng trọng tâm của câu hỏi trước khi bắt tay vào trả lời bất kì câu hỏi nào.

Không xác định được những keywords quan trọng trong đề bài hoặc xác định thiếu keyword quan trọng

Cho đề bài như sau: “Many people say that universities should only offer places to young students with the highest marks, while others say they should accept people of all ages, even if they did not do well at school. Discuss both views and give your opinion.”

Trong trường hợp sau, một người viết học sinh đã xác định những keywords mà người viết sẽ tập trung phân tích trong bài là “universities”, “ offer places”, “highest marks”, “accept people”, “did not do well at school”. Và bài writing của người viết đi theo hướng phân tích tại sao các trường đại học chỉ nên tuyển những học sinh điểm số cao và tại sao họ nên chấp nhận cả những người không có kết quả học tập tốt.

Như vậy, người viết đã bỏ quên những keywords cũng rất quan trọng: “young students”, “all ages”. Đề bài không chỉ tập trung vào kết quả học tập của học sinh trong việc tuyển sinh vào đại học, mà còn đề cập đến độ tuổi. Như vậy, người viết đã thiếu mất một trọng tâm của đề bài.

Phân tích đề IELTS Writing Task 2

Đề bài IELTS Writing Task 2 cũng giống như một dạng thông tin, khi gặp bất kì thông tin nào, thí sinh cũng cần tránh tư tưởng chủ quan, giải quyết vấn đề một cách vội vã trước khi có đủ thời gian  phân tích vấn đề kĩ càng. Thật vậy, trong khi làm bài Writing task 2, việc đánh giá và phân tích đề bài là rất quan trọng, giúp cho người viết có thể hiểu rõ yêu cầu của đề bài và đưa ra những hướng tiếp cận phù hợp. Ở bước này, người viết có thể sử dụng những câu hỏi để kiểm tra mức độ hiểu đề bài của mình:

1. Đề bài thuộc topic nào?

2. Những keywords quan trọng là gì? Phân tích những keywords này như thế nào?

3. Còn keywords nào nói lên khía cạnh nhỏ cần bàn trong topic mà mình đã bỏ sót hay không?

4. Đề bài thuộc dạng bài nào?

Người viết có thể thực hành phân một số ví dụ đưới đây để dùng các câu hỏi khai thác đề bài IELTS Writing Task 2 một cách hiệu quả:

Đề 1: “Some people think that strict punishments for driving offenses are the key to reducing traffic accidents. Others, however, believe that other measures would be more effective in improving road safety. Discuss both these views and give your own opinion.”

• Đề bài thuộc topic nào? Với đề thứ nhất, topic chính sẽ là “improving road safety”

• Những keywords quan trọng là gì? Đề bài đưa ra hai quan điểm: dùng “strict punishments” để hạn chế “traffic accidents” hoặc dùng “other measures” sẽ hiệu quả hơn trong việc cải thiện “road safety”. Với “other measures” người viết cần tự nghĩ ra một số phương pháp để cải thiện an toàn giao thông. Nhìn chung, đối với đề này, hai quan điểm được đưa ra khá rõ ràng, người viết có thể xác định được ngay các keywords trọng tâm của bài.

Đề bài thuộc dạng nào? Discuss both views – đòi hỏi người viết phải bàn luận về cả hai quan điểm:

• Why are strict punishments the key to reducing traffic accidents?

• What measures could be more effective in improving road safety?

Sau khi đã làm rõ được hai quan điểm này ở hai đoạn thân bài, người viết mới đưa ra ý kiến riêng của mình.

Cách ứng dụng khai thác Đề 1: IELTS Writing Task 2

Đề 2: “Some people think the main purpose of schools is to turn children into good citizens and workers, rather than to benefit them as individuals. To what extent do you agree or disagree?”

• Đề bài thuộc topic nào? Đề thứ hai đòi hỏi người viết phải tiếp cận topic “main purpose of schools”.

• Những keywords quan trọng là gì? Đề bài nêu lên hai mục tiêu của trường học đó là: biến trẻ em thành những “good citizens and workers” hay “benefit them as individuals”. Tuy nhiên, cần đọc kĩ đề, vì quan điểm trong bài ủng hộ ý kiến trường học sẽ giúp trẻ em lớn lên trở thành những người công dân có ích cho xã hội, hơn là chỉ có tác dụng đối với mỗi cá nhân.

• Đề bài thuộc dạng nào? “Agree or Disagree” – người viết phải nêu rõ quan điểm của mình: đồng tình, không đồng tình, hay chỉ đồng tình một phần với ý kiến trên rồi mới đi làm rõ quan điểm.

Đề 3: “Nowadays the way many people interact with each other has changed because of technology. In what ways has technology affected the types of personal relationships? Has this become a positive or negative development?”

• Đề bài thuộc topic nào: Ở đề bài này, topic chính không còn rõ ràng và dễ nhận biết như topic trước, người viết có thể dễ nhầm lẫn sang topic “technology”, và nêu tác hại và lợi ích của công nghệ nói chung. Vậy sau khi đọc kĩ lại đề bài, topic ở đây sẽ đi vào cụ thể hơn một khía cạnh của công nghệ – đó là ảnh hưởng của công nghệ đến các mối quan hệ.

• Ta cần phân tích kĩ các keywords trong bài: “ the way .. interact”, “changed”, “technology”, “personal relationships”. Như vậy, đề bài yêu cầu tập trung vào trọng điểm là ảnh hưởng của “technology” đến các mối quan hệ cá nhân của con người và đưa ra quan điểm của mình xem đây là sự thay đổi tích cực hay tiêu cực.

Đề bài thuộc dạng nào: Two-part question – người viết phải đi vào trả lời đầy đủ những khía cạnh của đề bài là hai câu hỏi:

• In what ways has technology affected the types of personal relationships?

• Has this become a positive or negative development?

Như vậy, việc đi vào trả lời những câu hỏi sẽ giúp người viết hiểu rõ yêu cầu của đề bài hơn – đây là tiền đề cho việc xây dựng dàn bài và viết bài sau này. Khi luyện tập và ứng dụng thành thục việc phân tích đề bài bằng những câu hỏi, người viết sẽ hình thành được phản xạ, phân tích đề nhanh chóng và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.

Phương Anh Hoàng