Cách làm đúng tối đa dạng bài map trong IELTS listening

Map là một trong những dạng bài thường xuất hiện trong phần 2 của bài thi nghe IELTS. Trong dạng bài này, thí sinh sẽ được cho một bản đồ trong đó bao gồm nhiều địa điểm các địa điểm sẽ được đánh dấu theo bảng chữ cái và thí sinh phải nghe để xác định những địa điểm trong câu hỏi tương ứng với chữ cái nào trên bản đồ:

(IELTS TRAINER 2, trang 126)

Khi nghe, thí sinh dễ rơi vào tình trạng mất phương hướng không biết người nói đang nói đến đối tượng nào dẫn đến việc không tìm được câu trả lời cho các câu còn lại. Vì vậy, nhiều thí sinh cho biết họ vẫn rất sợ khi gặp phải dạng bài bản đồ khi đi thi thật.  Hiểu được khó khăn đó, trong bài viết này, tác giả sẽ chỉ ra một số khó khăn khi làm bài từ đó xây dựng chiến thuật làm bài để chinh phục tối đa dạng bài này.

Khó khăn khi làm dạng bài map

Có nhiều vấn đề khiến thí sinh không tự tin với dạng bài map. Đầu tiên, để làm tốt dạng bài này, thí sinh phải nghe hiểu thành thục những cụm từ chỉ dẫn, miêu tả vị trí, phương hướng của đối tượng. Tuy nhiên, với người mới học, họ thường cần nhiều thời gian xử lí thông tin, do phải dịch từ tiếng Anh sang tiếng Việt trước khi có thể xác định được ví trí trên bản đồ. Tuy nhiên, bài nghe thường diễn ra khá nhanh nên thí sinh không có thời gian để thực hiện quá trình dịch trong đầu. Vì vậy, thí sinh phải thực hành đủ nhiều để loại bỏ đi bước dịch này. Sau đây là phẩn tổng hợp những từ vựng thí sinh cần phải nắm để làm tốt dạng bài map:

Giới từ chỉ vị trí

Nguồn: Brickfield

Từ vựng chỉ phương hướng

Nguồn: freeAptitudeCamp

Các ngôn ngữ chỉ đường phổ biến

Một số cụm từ chỉ địa điểm thường gặp

Bài tập lý thuyết: Dựa vào bản đồ, chọn từ vựng trong khung để điền vào chỗ trống cho phù hợp

(IELTS TRAINER 2, trang 14)

Thí sinh xem đáp án ở phần đáp án cuối bài.

Ngoài ra, vì băng nghe khá nhanh, nên thí sinh dễ rơi vào tình trạng mất phương hướng không biết người nói đang nói đến đâu, vị trí và đối tượng nào. Từ đó, họ không nghe được các câu còn lại. Vì vậy, thí sinh cần nắm được chiến thuật làm bài, cách tận dụng thời gian trước khi nghe và làm thế nào để có thể tiếp tục nghe các đối tượng còn lại nếu như họ bỏ lỡ một đối tượng. Hãy cùng tác giả tìm hiểu chi tiết trong phần tiếp theo.

Chiến thuật làm bài chi tiết

Trước khi nghe

Bước 1: Đọc kĩ phần hướng dẫn, tiêu đề, các câu hỏi để nắm được tên của các đối tượng mà thí sinh cần nắm thông tin.

Thí sinh cần đọc tiêu đề để biết được bài nghe sẽ nói về đối tượng nào, giúp thí sinh hình dung và nắm bắt thông tin dễ dàng hơn. Phần câu hỏi 16 đến 20 thí sinh chỉ cần nhìn nhanh qua để nắm được tên của từng đối tượng, các đối tượng sẽ được người nói đề cập theo thứ tự, tuy nhiên chúng có thể nằm ở bất kì vị trí nào trong bản đồ, vì vậy thí sinh cần phải tập trung cao độ. Bước này có thể được thực hiện nhanh trong vòng khoảng 5 giây.

Bước 2: Tìm hiểu về bản đồ

Đây là bước quan trọng nhất quyết định kết quả làm bài của thí sinh và cũng là bước mà thí sinh nên dành nhiều thời gian nhất. Trong phần này thí sinh cần phải xác định những đặc điểm sau của bản đồ:

• Điểm bắt đầu là ở đâu? Thông thường điểm bắt đầu sẽ là cổng vào (entrance), từ đó thí sinh có thể nhìn nhanh các hướng đi có thể có bản đồ này, ví dụ trong bản đồ trên từ cổng chính, họ có thể đi thẳng sau đó có thể rẽ trái để đến điểm D E hoặc rẻ phải theo con đường cong gặp vườn cây ăn trái (orchard) và đến các điểm A, B. Việc hình dung như thế này sẽ giúp thí sinh theo kịp được tốc độ của bài nói dễ dành hơn.

• Các cột mốc quan trọng trên bản đồ: là những địa điểm có tên trên bản đồ (car park, club house, gardens, orchard, v.v), những địa điểm này là những cột mốc vô cùng hữu ích giúp xác định hướng chỉ đường của người nói, ví dụ, trong bài nghe có thông tin là đi thẳng gặp car park thì quẹo trái tiếp tục đi qua car park đến cuối đường để đến được điểm G, vì vậy, người nghe cần xác định nhanh Car Park xuất hiện ở đâu trên bản đồ.

• Phương hướng: nếu trên bản đồ không cho trước phương hướng thí sinh nên vẽ nhanh bốn phương hướng kế bên bản đồ để việc nghe phương hướng dễ dàng hơn.

Lưu ý, thường thí sinh chỉ có khoảng 30 giây để làm các bước phân tích trên, nhiều thí sinh cho rằng việc thực hiện chi tiết như vậy là không thể thực hiện được. Tuy nhiên, nếu trong quá trình làm bài, thí sinh luyện tập huấn luyện bộ não tư duy theo cách này, nó sẽ dần trở thành thói quen của thí sinh và giúp họ thực hiện nhanh khi thi thật và nắm bắt được đáp án dễ dàng hơn.

Trong khi nghe

Khi bắt đầu nghe thí sinh bắt đầu nhìn nhanh lại câu hỏi đầu tiên để nắm được tên của đối tượng đầu tiên cần xác định trên bản đồ. Trong quá trình làm bài, thí sinh dùng bút hoặc chuột di chuyển theo lời thoại của người nói. Bằng cách này, thí sinh có thể theo dõi dễ dàng và chính xác hơn, tránh bị mất phương hướng khi làm bài nghe. Nếu thí sinh vô tình không kịp nghe được một câu nào đó, họ cần hết sức bình tĩnh và chuyển ngay sang câu tiếp theo ngay lập tức để không bị ảnh hưởng đến các câu còn lại. Việc ngồi suy nghĩ đắn đo và cố nhớ lại thông tin bài nghe sẽ không giúp thí sinh tìm ra được câu trả lời chính xác mà chỉ làm thí sinh mất tập trung mà bỏ lỡ các câu còn lại. Thông thường, khi chuyển sang đối tượng tiếp theo, người nói thường quay lại cách đi từ điểm xuất phát và từ đó hướng dẫn cách đi đến đối tượng đó.

Trong quá trình làm bài, đặc biệt là khoảng thời gian gần đến kì thi thật, sẽ rất hữu ích nếu như thí sinh mô phỏng chính xác điều kiện làm bài khi thi thật. Vì trong phòng thi, thí sinh phải đối mặt với áp lực phòng thi cũng như một số tác nhân ngoại cảnh khác nên thí sinh có thể tìm hiểu trên mạng cách bài thi thật được diễn ra như thế nào nếu chưa có kinh nghiệm đi thi và từ đó cố gắng tạo môi trường làm bài tương tự tại nhà (yên tĩnh, không bị chi phối sự tập trung từ người khác, và tuân thủ nghiêm ngặt thời gian làm bài, v.v). Bên cạnh đó, nếu thí sinh chọn thi hình thức nào, thí sinh cũng cần phải làm quen với hình thức thi ấy để có thể rút kinh nghiệm cho kì thi thật. Cuối cùng, con người thường có khả năng tập trung khác nhau ở những thời điểm khác nhau, nên nếu thí sinh đăng kí thi thật vào một thời gian cụ thể nào đó, họ cũng nên luyện nghe vào cũng khùng giờ đó trong quá trình tự luyện ở nhà để rèn luyện sự tập trung vào khung giờ đó.

Sau khi nghe

Thông thường, thí sinh thường chỉ coi trọng quá trình làm bài và sau đó chỉ đếm số câu đúng. Tuy nhiên, sau khi hoàn thành bài nghe cũng là một giai đoạn quan trọng vì đây là cơ hội để thí sinh tìm hiểu nguyên nhân tại sao làm sai và tìm cách khắc phục. Vì vậy, sau khi làm bài thí sinh cần thực hiện các bước sau đây để học hỏi tối đa và rút kinh nghiệm sau mỗi lần làm bài:

• Tìm hiểu và phân tích nguyên nhân làm sai: những nguyên nhân này có thể là một trong những khó khăn mà tác giả đã đề cập ở trên hoặc do thí sinh chưa có chiến thuật làm bài hợp lí. Thí sinh cần xác định nguyên nhân cho từng câu hỏi và có các hoạt động luyện tập phù hợp để khắc phục điểm yếu đó.

• Tra từ mới: thí sinh có thể vừa nghe vừa đọc lời thoại sau đó gạch chân những từ vựng/ cụm từ mà họ chưa hiểu được sau đó tra cứu và ghi chú lại.

• Nghe lại nhiều lần: Thí sinh cần nghe đi nghe lại nhiều lần để đảm bảo rằng mình hiểu được toàn bộ nội dung trong bài nói. Nếu được thí sinh có thể lại làm bài thi một lần nữa để kiểm tra xem họ đã có tiến bộ hay chưa, nếu chưa thì họ phải luyện nghe thêm.

Ngoài ra, các bài nghe trong đề thi IELTS còn là một nguồn tài liệu luyện nói cực kĩ hữu ích cho thí sinh. Thí sinh có thể dùng các bài nghe này làm tài liệu để luyện phát âm, độ trôi chảy khi nói, cũng như học cách nói và bắt kịp được tốc độ nói của người bản xứ bằng cách nghe, nhìn lời thoại và cố gắng đọc theo cùng lúc với người nói. Quá trình này có thể khá thách thức lúc ban đầu, nhưng nếu thí sinh kiên trì và không từ bỏ, kĩ năng nói của họ, đặc biệt là độ trôi chảy khi nói (fluency) sẽ được cải thiện đáng kể. Việc học tiếng Anh cũng giống như chơi thể thao, thí sinh cần luyện tập cùng một động tác nhiều lần đến khi họ làm chủ được mọi tình hình và thực sự thành thạo động tác ấy. Luyện nghe cũng vậy, việc luyện tập càng sâu sẽ giúp thí sinh ghi nhớ lâu hơn và học hỏi tối đa từ mỗi lần luyện tập.

 Áp dụng các bước trên vào bài nghe IELTS Listening dạng map

Trong phần này, tác giả sẽ minh họa chi tiết cách làm dạng bài map dựa trên chiến thuật đã trình bày ở trên.

Trước khi nghe

Bước 1: Đọc phần hướng dẫn, tiêu đề, và các câu hỏi để nắm được tên của các đối tượng mà thí sinh cần nắm thông tin.

Đầu tiên thí sinh đọc nhanh phần chỉ dẫn WRITE THE CORRECT LETTER A-H, NEXT TO QUESTIONS 16-20 để nắm được yêu cầu đề bài, nghĩa là thí sinh sẽ nghe và xác định ví trí của các đối tượng Old bakery, Doctor’s Surgery, Cooper’s cottage, Stables, Old School trên bản đồ. Sau đó thí sinh nhìn tiêu đề Willford Living Museum thì sẽ đoán được nội dung mà họ sắp nghe chính là hướng dẫn cách đi đến từng khu vực trong viện bảo tàng.

Phần này thí sinh có thể thực hiện rất nhanh chỉ trong vài giây.

Bước 2: Tìm hiểu về bản đồ

Thí sinh quan sát bản đồ và dự đoán điểm bắt đầu, đây là cột mốc mà người nói sẽ hướng dẫn đi đến các địa điểm khác và trong đề bài này, điểm bắt đầu có thể là Ticket office. Từ điểm bắt đầu này, thí sinh nhìn nhanh các con đường đi có thể: đi thẳng xuống Stanford street, rẽ trái ở ngã rẽ đầu tiên (take the first left) để đi vào Jack’s hill/ rẽ trái vào Rigby road/ đi thẳng cho đến khi gặp Dock khi đó thí sinh có thể tiếp tục rẽ trái gặp café hay rẽ phải để đi vào canal.

Trong quá trình này, thí sinh cố gắng nhìn qua và nhớ vị trí của các cột mốc có tên trên bản đồ (tên các con đường, Jack’s hill, Dock, Café, Canal) để khi nghe thí sinh định vị nhanh được chúng trên bản đồ.

Bước này là cực kì quan trọng, trong quá trình luyện đề, thí sinh có thể bấm pause và cho bản thân thêm một ít thời gian để thực hiện quá trình tìm hiểu này, khi đã quen với nó, thí sinh tiến hành luyện tập chính xác dưới áp lực phòng thi.

Trong khi nghe

Khi băng nghe bắt đầu, thí sinh nhìn lại câu hỏi đầu tiên (câu 16) và xác định đối tượng đầu tiên họ cần định vị trong bản đồ là Old Bakery. Trong quá trình nghe, thí sinh NÊN dùng chuột hoặc bút chì di chuyển theo chỉ dẫn của người nói trên bản đồ, làm như vậy sẽ giúp thí sinh tập trung theo dõi tốt hơn và không bị mất phương hướng.

Nếu thí sinh mất tập trung hoặc do băng nghe quá nhanh nên bị lỡ mất một đáp án, thí sinh cần bình tĩnh và di chuyển nhanh sang câu tiếp theo. Việc cố nhớ lại không những không giúp thí sinh tìm được đáp án đúng mà còn làm thí sinh dễ bị mất phương hướng không biết bài nghe đang nói tới đâu và bị mất điểm các câu còn lại.

Thí sinh click vào link để nghe và làm thử:

Đáp án:

16. Old Bakery

Thông tin chứa đáp án trong bài nghe: So one place I recommend is the old bakery. This is a typical bakery from this area from about 100 years ago. To get there from the ticket office, walk up Stafford Street and then turn into Rigby Road. Walk down Ribby Road. There are a few interesting places along the way and the old bakery is right next to the canal.

Giải thích đáp án:

Xác định vị trí của old bakery như sau: xuất phát từ ticket office, đi thẳng đường Statford rồi rẽ vào đường Rigby sau đó đi thẳng thì thấy Old Bakery nằm ngay cạnh Canal.

-> đáp án C

17, Doctor’s Surgery

Thông tin chứa đáp án trong bài nghe: Another interesting place is the Doctor’s surgery. This was moved here brick by brick and rebuilt on the museum site. Walk up Stafford Street until you reach the dock. You see the cafe. Walk past that and the doctor's surgery is just there.

Giải thích đáp án:

Xác định vị trí Doctor's surgery như sau: Đi thẳng Stafford Street cho đến khi gặp Dock, rẽ ở lối có quán Café,  Doctor's surgery ở đó

-> đáp án F

18, Copper’s Cottage

Thông tin chứa đáp án trong bài nghe : Cooper's Cottage is also fascinating. A worker's cottage from the 19th century. Walk up Stafford Street and take the first turning on the left. The road curves around to the west, then south. As it climbs Jack's Hill, you'll pass a few little houses on the way up and Cooper's Cottage is right on the summit of Jack's Hill.

Giải thích đáp án:

Xác định vị trí Cooper's Cottage như sau: Đị vào Stafford Street,  rẽ trái ở lối đầu tiên, đi về phía tây sau đó về phía nam (tức đi vòng quanh theo lối rẽ đó), đến Jack's Hill,  Cooper's Cottage nằm ngay trên đỉnh Jack's Hill

-> đáp án A 

19, Stables

Thông tin chứa đáp án trong bài nghe : The stables are also great. This is where they kept all the horses. Again, walk up Stafford Street to the dock and turn right. Walk round the dark till you get to the canal.Then cross the bridge over the canal to reach the stables

Giải thích đáp án:

Xác định vị trí Stables như sau:

Đi bộ đến Stafford Street cho tới vị trí Dock, rẽ phải ở đó, đi tiếp cho tới canal, đi qua cầu ở chỗ canal là đến vị trí của stables.

-> đáp án H

20, Old School

Thông tin chứa đáp án trong bài nghe : Also, be sure to visit the old school. So walk northeast up through the museum and it's not too far. The old school is right on the corner of Stafford Street and Rigby Road.

Giải thích đáp án:

Xác định vị trí Old school như sau: Đi về phía đông bắc qua bảo tàng (tức đi ở Stafforf Street), Old school nằm ở vị trí góc đường giữa Rogby Road và Stafford Street

-> đáp án E

4.3, Sau khi làm bài

Tùy theo năng lực của thí sinh, thí sinh tiến hành phân tích lỗi sai, tìm ra nguyên nhân và cách khắc phù phù hợp, tra từ mới và nghe đi nghe lại để hiểu rõ bài nghe hơn.

Bài tập áp dụng

Dựa vào chiến thuật làm bài của tác giả, nghe và trả lời câu hỏi 16 đến 20

Click vào link này để nghe

Đáp án

Bài tập lí thuyết: Thí sinh click vào link để nghe và check đáp án

Bài tập áp dụng

16, F

17, C

18, G

19, E

20, A

Lời thoại:

Okay, now I'll just point out a few places of interest around the gardens. So can you all look at your maps, please? Okay.

So we're now standing at the main entrance to the gardens outside the club house. So you might be interested in our worm farms. This is where we make fertilizer to get there from the main entrance. Head north. You'll pass gardens on either side of the past. Just before the past curves round to the right. There's a turning on the left. Go down there and the worm farms are inside the first building you come to (16). It's also worth visiting our seat store. Again, head north and follow the path as it curves round to the right through the gardens. You'll come to the Orchard, follow the path around the edge of the Orchard. But don't go too far. The seat store is actually located inside the Orchard (17). A very pretty spot. Now the machinery shed might interest some of you. From the main entrance, just go into the car park and walk right to the end. You'll see a little path heading out to the west. It's down there (18). Our compass heaps are also pretty impressive. So head north from the main entrance, go past the first gardens and take the first turning on the left. Go to the end of that path. The compass heaps are built in the shape of a letter U (19). The drying room is also interesting. That is where we dry fruit to preserve it. To see how it's done, walk up through the gardens till you come to the Orchard. Keep heading north and the drying room is right at the very end of that path. As far as you can go now (20), one other thing I'll mention are the outside toilet facilities.

Tổng kết

Bài viết hướng dẫn thí sinh chi tiết từng bước một cách chinh phục dạng bài nghe bản đồ, trong đề thi IELTS để thí sinh có thể tự tin hơn và không còn cảm thấy sợ khi gặp phải dạng bài này trong phòng thi. Tuy nhiên, thí sinh vẫn nên chủ động tìm toàn bộ dạng bài này trong các sách Cambridge (ưu tiên quyển 10 đến quyển 16 vì được cập nhật xác với đề thi thật hơn) và áp dụng đúng và đầy đủ chiến thuật làm bài mà tác giả đã chia sẻ để luyện tập đến khi làm đúng tối đa toàn bộ các câu hỏi. Khi đó, thí sinh đã có thể tự tin và chuyển sang luyện thêm các dạng khác. Hy vọng bài viết mang đến những bí quyết hữu ích giúp thí sinh làm bài tốt hơn và chinh phục được điểm số mong muốn.