Luyện viết tiếng Anh như thế nào để bài viết trở nên mạch lạc và thú vị hơn?

Writing là một kỹ năng quan trọng và cần thiết không chỉ trong các ngữ cảnh học thuật mà còn trong những trường hợp khác trong cuộc sống như viết email, viết báo cáo hay thậm chí là viết sách. Để nội dung được truyền tải đến người đọc một cách rõ ràng và thú vị nhất, văn phong của một bài viết cần phải đảm bảo được tính chặt chẽ, thống nhất, cũng như không bị đơn điệu trong cách viết. Vậy bài văn thế nào được gọi là “đơn điệu”, không thu hút được người đọc? Bài viết hôm nay sẽ trả lời câu hỏi trên thông qua việc bàn luận về nhận định của tác giả Joseph M. Williams trích từ sách Style: Toward Clarity and Grace đồng thời đưa ra giải pháp để luyện viết tiếng Anh bằng cách tránh sự “đơn điệu” trong văn viết.

Giới thiệu chung

Cải thiện kỹ năng viết tiếng Anh thông qua Sách Style: Toward Clarity and Grace

“Style: Clarity and Grace” được biên soạn bởi một Giáo sư Khoa Ngôn ngữ và Văn học Anh tại Đại học Chicago, Hoa Kỳ - Joseph M. Williams - với mục đích giúp người đọc trau chuốt hơn kỹ năng viết sao cho mạch lạc và rõ ràng. Không những cung cấp các ví dụ thực tế về cách viết chưa tốt và những phiên bản chỉnh sửa cho hoàn thiện hơn, Style còn giúp bạn đọc biết được làm thế nào để luyện viết tiếng Anh bằng cách diễn đạt câu văn một cách chỉn chu, mạch lạc, có tập trung và có cấu trúc. Với những yếu tố nêu trên, “Style: Toward Clarity and Grace” thích hợp cho các độc giả đang muốn đạt được hiệu quả cao của sự diễn đạt trong văn viết của mình.  

Nhận định của tác giả

Trong chương 3 về Cohesion (Sự liên kết trong đoạn văn), Joseph đã đưa ra nhận định về việc luyện viết tiếng Anh bằng cách giữ cho chủ đề của đoạn văn được rõ ràng. Nhận định cụ thể như sau:

“Your prose will become monotonous for reasons more serious than repeated topics or subjects. It will be monotonous if you write one short sentence after another, or one long sentence after another. Your prose will seem monotonous if you stuff it with nominalizations and passives. You avoid monotony by saying what you have to say as clearly as you can, by so thoroughly engaging your readers in your ideas that they lose touch with the surface of your prose.” 

(Tạm dịch: Bài văn của bạn sẽ trở nên đơn điệu vì những lý do nghiêm trọng hơn là việc lặp lại chủ đề hoặc chủ từ. Nó sẽ đơn điệu nếu bạn viết các câu ngắn liên tiếp nhau hoặc các câu dài liên tiếp nhau. Bài văn sẽ đơn điệu nếu bạn sử dụng quá nhiều các định danh (còn gọi là danh từ hóa) và câu bị động. Bạn tránh sự đơn điệu bằng cách diễn đạt một cách rõ ràng nhất có thể, bằng cách lôi cuốn người đọc vào bài viết một cách thật kỹ lưỡng đến mức họ quên đi cách hành văn của bạn.)

Các phần sau đây sẽ đi sâu vào phân tích nhận định này của tác giả giúp người đọc cải thiện kỹ năng viết tiếng Anh, đồng thời nêu lên quan điểm của người viết.

Cải thiện kỹ năng viết tiếng Anh thông quan nhận định của tác giả

Trong nhận định của Joseph, có những lỗi dẫn đến sự đơn điệu của bài viết như sau:

• Lặp lại chủ đề hoặc chủ từ:

• Các câu có cùng độ dài liền kề nhau

• Sử dụng nhiều định danh

• Sử dụng nhiều phép bị động 

Xét ví dụ 1: Peter is my best friend. He is 15 years old. He is good at Math. He always gets high marks. 

(Peter là bạn thân của tôi. Cậu ấy 15 tuổi. Cậu ấy học giỏi toán. Cậu ấy luôn đạt điểm cao)

Có thể thấy, đoạn văn trên được cấu tạo từ những câu văn gồm 5 từ và đại từ nhân xưng “he” được lặp lại nhiều lần. Thông thường, điều này sẽ gây ra sự đơn điệu hoặc nhàm chán trong văn viết, dẫn đến việc bài văn không thu hút được người đọc.

Xét ví dụ 2: Moving through a paragraph from a cumulatively coherent point of view is made possible by a sequence of topics that seem to constitute this coherent sequence of topicalized ideas. A seeming absence of context for each sentence is one consequence of making random shifts in topics. Feelings of dislocation, disorientation, and lack of focus will occur when that happens.

Ở đoạn văn này, các chủ ngữ ở mỗi câu văn đề được thay đổi nhưng đoạn văn trên làm người đọc khó hiểu và khó theo sát được nội dung là do người viết đã gặp những vấn đề sau: 

• Lạm dụng việc danh từ hóa, tạo ra các chủ ngữ khá dài và khó hiểu

• Các chủ ngữ này mang tính trừu tượng, làm cho người đọc không thể xác định được đâu là chủ đề chính của đoạn

• Các động từ như “move”, “seem” hay “feel” đã bị danh từ hóa thành “moving”, “seeming” và “feeling” nên khi người viết thêm những động từ khác như “make” hay “occur” sẽ không thể làm rõ được hành động cụ thể của chủ từ. 

Từ những yếu tố trên, đoạn văn trở nên khô khan và không thu hút người đọc.

Đoạn văn trên được Joseph viết lại như sau:

If a sequence of topics seems coherent, that consistent sequence will move the reader through a paragraph from a cumulatively coherent point of view. But if through that paragraph topics shift randomly, then the reader has to begin each sentence out of context, from no coherent point of view. When that happens, the readerwill feel dislocated, disoriented, out of focus.

Ở đoạn này, tuy tác giả lặp lại các từ “sequence”, “topics” và “the reader” khá nhiều lần nhưng tất cả các chủ ngữ trong đoạn văn này đều tập trung vào “topics” và “reader” khiến người đọc dễ theo dõi hơn nhiều so với đoạn trước đó. Việc thống nhất các chủ từ trong câu làm cho các động từ theo kèm như “seem”, “move” và “feel” cụ thể hơn, chỉ ra hành động một cách rõ ràng hơn.

Tóm lại, Joseph cho rằng người viết không nên tập trung vào việc tránh sự đơn điệu trong câu văn bằng cách đa dạng hóa các từ trong câu. Thay vào đó, người viết cần tạo ra một chuỗi các chủ ngữ thống nhất với nhau, làm cho các động từ trong câu không còn mơ hồ mà thể hiện rõ được hành động của chủ từ. Khi ấy, cho dù người viết có lặp lại các chủ ngữ, người đọc cũng sẽ không để ý đến do bài viết đã đạt hiệu quả trong sự diễn đạt và lôi cuốn người đọc.

Quan điểm của người viết

Bài viết đồng ý với nhận định của tác giả Joseph, rằng việc thu hút người đọc vào một đoạn văn không hoàn toàn nằm ở cách hành văn mà còn phụ thuộc vào sự rõ ràng, mạch lạc. Đoạn văn chỉ trở nên đơn điệu và nhàm chán khi nó không làm rõ được đối tượng chính cũng như các hành động của đối tượng đó. 

Để ứng dụng nhận định này của Joseph, ta xét hai đoạn văn ngắn cho một đề bài sau đây:

“Cycling is more environmentally friendly than other forms of transport. Why is it not popular in many places?”

Ví dụ 1: Cycling is more physically demanding than riding motorbikes or driving cars. The feeling of exhaust may occur when one cycles over a long distance to work. Therefore, motorbikes or cars are preferred by many commuters, as their productivity at work is paid more attention to.  

Ví dụ 2: Cycling is more exhausting than riding motorbikes or driving cars, especially when commuters have to ride a bike over a long distance to work. Therefore, they prefer other means of transportation, as they pay more attention to their productivity at work.

Có thể thấy ở ví dụ 1, đoạn văn không nêu bật được chủ đề, đồng thời lạm dụng việc danh từ hóa cũng như câu bị động, làm cho câu văn trở nên khô khan hơn và không thu hút được người đọc.

Mặt khác, trong ví dụ 2, có thể thấy được nhân vật chính của đoạn văn là “Cycling” (việc đạp xe) và “Commuters” (Những người đi làm). Do chủ từ được làm rõ, các động từ như “have to ride a bike”, “prefer” hay “pay more attention” cũng khiến cho hành động được cụ thể hơn và câu văn rõ nghĩa hơn. Vì vậy, cho dù có lặp từ “they”, người đọc vẫn không để ý đến. 

Như vậy, để tránh sự đơn điệu trong văn viết, bạn đọc cần lưu ý:

• Khi viết, cần làm nổi bật đối tượng chính của đoạn văn/bài văn

• Thể hiện rõ sự liên hệ giữa chủ ngữ và hành động

• Dùng sự mạch lạc, rõ ràng để tránh sự đơn điệu và tăng hiệu quả diễn đạt, thay vì tập trung vào việc thay đổi cách bắt đầu câu 

• Có thể dùng paraphrase để tránh lặp từ, nhưng vẫn phải đảm bảo thống nhất các chủ đề trong đoạn văn/bài văn

Tổng kết

Phần đông các thí sinh IELTS thường cố gắng sử dụng các từ vựng hay điểm ngữ pháp khó để đa dạng bài viết của mình, vô tình làm cho “nhân vật chính” của đoạn văn bị mơ hồ. Vì thế, việc hiểu được vai trò của chủ đề trong đoạn văn sẽ giúp các thí sinh khắc phục vấn đề này. 

Qua việc đồng tình với nhận định trên của Joseph, bài viết hôm nay đã chỉ ra cách luyện viết tiếng Anh để tránh sự đơn điệu trong một đoạn văn. Với các phân tích và nhận định trong bài, người viết hy vọng người học IELTS nói riêng và người học tiếng Anh nói chung có thể áp dụng vào việc cải thiện văn phong của mình ở các bài văn trong tương lai.

Trương Nguyễn Hà Giang