Khắc phục các lỗi ngụy biện logic (logical fallacies) để cải thiện tiêu chí Coherence and Cohesion trong IELTS Writing Task 2

Logic là một trong những yếu tố cần có của khi viết bài. Trong IELTS Writing task 2, yếu tố logic được xét qua tiêu chí Coherence and Cohesion (độ mạch lạc và kết nối), yêu cầu người học cần đảm bảo yếu tố logic cả về hình thức (chia đoạn, ý và dùng từ nối) và nội dung (logic trong phát triển ý). Bài viết dưới đây sẽ giúp người học hiểu rõ hơn logic là gì, các lỗi ngụy biện logic trong writing và dựa vào đó tự xây dựng chiến thuật viết đoạn văn logic. 

Key takeaways

1. Logic là một cách suy luận hợp lý hoặc được xây dựng trên những phán đoán có cơ sở.

2. Logical fallacies là các lỗi ngụy biện, xảy ra trong quá trình lập luận khiến cho một luận điểm không đủ sức thuyết phục.

3. Slippery Slope (ngụy biện trượt dốc): lỗi suy luận tiểu tiết thành tổng thể

4. Hasty Generalization (ngụy biện khái quát hóa vội vàng) : lỗi kết luận mà không có minh chứng

5. Post hoc ergo propter hoc (ngụy biện hoc) : lỗi suy luận sai nhân quả

6. Genetic Fallacy (ngụy biện di truyền): lỗi mặc định tính chất của sự vật, sự việc

7. Circular Argument (ngụy biện lòng vòng): lỗi lập luận vòng

8. Either/or (ngụy biện song đề sai): lỗi giới hạn ý thành lựa chọn

9. Ad hominem (ngụy biện tấn công cá nhân): lỗi phản bác chủ quan

10. Ad populum/Bandwagon Appeal (ngụy biện kêu gọi đám đông): lỗi sử dụng ý kiến chủ quan của một nhóm khán giả nhất định

11. Red Herring (ngụy biện cá trích đỏ): lỗi đánh lạc hướng trọng tâm của quan điểm

Logical fallacies

Logic là gì?

Trong từ điển Cambridge, logic được hiểu là “ một cách suy luận hợp lý hoặc được xây dựng trên những phán đoán có cơ sở”.  

Suy ra, khi tìm hiểu yếu tố logic trong writing, chúng ta cần xét đến tính hợp lý của những lập luận trong bài. 

Logical fallacies 

Theo Leili (2020), trong văn bản lập luận, ngụy biện logic (logical fallacy) có thể được định nghĩa đơn giản là các lỗi trong quá trình lập luận khiến cho một luận điểm không đủ sức thuyết phục.

El Khoiri (2017) cho rằng “Lỗi ngụy biện trong các lập luận của học sinh thường gắn liền với các vấn đề trong tư duy phản biện. Khi đánh giá lập luận, Stapleton (2001) đề xuất một số tiêu chí để đánh giá bao gồm (1) luận điểm (argument), có thể được định nghĩa là 'một quan điểm cần được chứng minh', (2) minh chứng (evidence) để chứng minh quan điểm, (3) kết luận (conclusion) thuyết phục người đọc,...”

Vì vậy, những lỗi ngụy biện logic có thể liên quan đến một trong 3 yếu tố trên hoặc mối quan hệ giữa chúng, ảnh hưởng đến tổng thể sức thuyết phục của luận điểm. 

Ứng dụng xây dựng đoạn văn logic

Chiến thuật loại bỏ lỗi ngụy biện logic 

Dưới đây, người viết sẽ xây dựng chiến thuật phát triển lập luận một cách logic cho một đoạn văn (một luận điểm), người học có thể tham khảo cũng như kết hợp hiểu biết về lỗi ngụy biện logic để tự xây dựng chiến lược cho mình. 

Cụ thể, người viết xây dựng một checklist câu hỏi dựa trên 9 lỗi ngụy biện logic trên và đối chiếu với phần lập luận của mình. 

1. Slippery Slope: Lập luận không mặc định một tiểu tiết thành tổng thể

2. Hasty Generalization: Lập luận đã có minh chứng cụ thể và rõ ràng

3. Post hoc ergo propter hoc: Lập luận không suy luận hành động trước sau thành quan hệ nhân quả

4. Genetic Fallacy: Lập luận không mặc định tính chất của vật và người dựa vào nguồn gốc 

5. Circular Argument: Các lập luận có khác nhau và có sự phát triển về ý

6. Either/or: Lập luận không bị giới hạn thành hai lựa chọn 

7. Ad hominem: Lập luận có phát triển dựa vào quan điểm của người viết

8. Ad populum/Bandwagon Appeal: Lập luận đã đảm bảo yếu tố khách quan

9. Red Herring: Lập luận không mang các chi tiết không liên quan

Để hiểu rõ về các lỗi ngụy biện trên, người đọc có thể tham khảo tại các bài viết về các lỗi ngụy biện sau:

1. Phần 1: Ngụy biện công kích cá nhân, Ngụy biện “Anh cũng thế”, Ngụy biện hai sai thành một đúng

2. Phần 2: Ngụy biện lạm dụng quyền lực, Ngụy biện lợi dụng lòng thương hại, Ngụy biện gây cảm giác tội lỗi

3. Phần 3: Ngụy biện tấn công người rơm

4. Phần 4: Ngụy biện cá trích đỏ

5. Phần 5: Ngụy biện lập lờ

Ứng dụng IELTS Writing task 2

Ví dụ:

Đề bài IELTS Writing task 2:

Nowadays, sports is a big business with high earnings for professional sports people and companies involved both financially and other ways. Is this a positive or negative development for sports?

Luận điểm (argument) 

Luận điểm (argument) cho đoạn văn thứ nhất: 

High salaries can motivate athletes to strive for excellence. (Lương cao sẽ là động lực để những vận động viên cố gắng trở nên xuất sắc.)

Minh chứng (evidence)

Sau đây, người viết sẽ phải có những minh chứng (evidence) để làm rõ luận điểm trên. Để đảm bảo tính logic, người viết cần tránh một số lỗi ngụy biện logic hay gặp ở phần phát triển ý bao gồm: 

1. Slippery rope: ví dụ quá cụ thể, không cân bằng với luận điểm

2. Hasty Generalization: giải thích chung chung

3. Genetic Fallacy: dùng tính chất để chứng minh nhưng không xét đến hoàn cảnh

4. Circular Argument: ý sau giống ý trước

5. Ad populum: đưa ra giải thích hoặc ví dụ chủ quan

6. Red Herring: có những ý không liên quan không làm rõ luận điểm

Vì vậy, người viết nên bám sát vào những key words ở luận điểm và giải thích hoặc đưa ví dụ làm rõ những key words đó ở phần đưa minh chứng. 

Những key words được gạch chân: 

High salaries can motivate athletes to strive for excellence.

Luận điểm trên có ba từ khóa: lương cao, tạo động lực và nỗ lực trở nên xuất sắc. Trong đó, từ khóa lương cao có thể không cần giải thích mà chỉ cần đưa ví dụ cho thấy một mức lương (cao) đã khiến cho những vận động viên nỗ lực hơn. Từ khóa tạo động lực và nỗ lực trở nên xuất sắc có thể gộp chung thành một chi tiết cần giải thích: tạo động lực cho những việc cụ thể nào? Những việc này giúp vận động viên trở nên xuất sắc hay không? 

Từ đó, ta sẽ có những câu văn minh chứng sau:

High salaries can motivate athletes to strive for excellence. That is to say, when sports people find their payment rewarding, they can be motivated to devote both their strength and time for training; therefore, accomplish more in competition. Messi, one of the most popular football stars in the world can be a good example of this since he used to claim his endeavour in football partly attributed to his outsized salaries. 

Kết bài (conclusion)

Sau khi đưa minh chứng, người viết cần có một kết luận (conclusion) thể hiện được mối quan hệ chặt chẽ giữa minh chứng và luận điểm. Tuy nhiên, khi viết kết luận, người viết nên tránh lỗi lập luận vòng hoặc nhắc lại luận điểm. Để tránh những lỗi này, người viết không nên chỉ nhắc lại luận điểm mà nên có cả minh chứng và luận điểm trong kết luận.

High salaries can motivate athletes to strive for excellence. That is to say, when sports people find their payment rewarding, they can be motivated to devote both their strength and time for training; therefore, accomplish more in competition. Messi, one of the most popular football stars over the world can be a good example of this since he used to claim his endeavour in football partly attributed to his outsized salary. Thus, paying more money for athletes can lead to more achievements in sports. 

Tham khảo thêm bài viết Logical flow là gì? Cách tạo logic ở cấp độ câu, liên câu, đoạn, bài trong IELTS Writing Task 2

Qua bài viết trên, người viết đã chỉ ra các lỗi ngụy biện logic thường gặp, biểu hiện và cách sửa lỗi, qua đó cung cấp cho người học một danh sách những tiêu chí để đối chiếu tính logic trong bài viết của người học. Người viết hi vọng người học có được cái nhìn tổng quan về yếu tố logic trong writing nói chung và IELTS writing task 2 nói riêng.