Làm sao để thiết lập kế hoạch học tập mang lại động lực cao?

Học có thể là một quá trình tích lũy kiến thức. Việc học có thể giúp người học đạt được các thành tựu khác nhau trong cuộc sống. Điều này cũng tường tự với việc học ngoại ngữ, thành thạo một ngoại ngữ có thể mở ra nhiều cơ hội khác nhau trong công việc và cuộc sống.

Tuy nhiên, việc học không phải lúc nào cũng dễ dàng. Đôi khi người học sẽ gặp phải nhiều khó khăn khi học, và việc học trở nên quá sức.

Thiết lập mục tiêu học tập phù hợp sẽ giúp người học có thể động lực học tập, sắp xếp việc học hiệu quả hơn, qua đó có thể làm cho quá trình học tập thú vị và có động lực hơn. Bài viết này sẽ gợi ý cho người học cách thiết lập mục tiêu học tập.

Thiết lập mục tiêu học tập

Mục tiêu học tập có thể giúp người học có định hướng hơn trong khi học. Vì vậy, nó đóng vai trò khá quan trọng trong quá trình học. Người học hãy tiến hành thiết lập mục tiêu học tập theo mô mình SMART với các tiêu chí sau [1]:

• Specific - Cụ thể

• Measurable - Đo lường được

• Achievable - Có thể đạt được

• Relevant - Liên quan

• Timely - Có thời gian

Người học hãy đọc bài viết này để hiểu hơn về SMART: Áp dụng phương pháp S.M.A.R.T vào IELTS để thiết lập mục tiêu học hiệu quả

Sau khi đã đề ra được mục tiêu học tập quan trọng nhất mang tính cụ thể, có thể đo lường và đạt được, liên quan, và có yếu tố thời gian, người học tiến tiếp tục tạo ra các mục tiêu nhỏ hơn (sub-goals) từ mục tiêu chính của mình. 

Các mục tiêu phụ (subgoals) được định nghĩa là một mục đích là một phần của mục đích lớn hơn [2]. Các mục tiêu phụ này cần mang tính chất chi tiết hơn, giải quyết vấn đề nhỏ hơn, và đạt được trong thời gian ngắn hơn.

Hay nói cách khác, các mục tiêu này có thể được xem là các nấc thang mà người học cần bước qua để đến được mục tiêu cuối cùng đã đề ra từ lúc đầu. 

Ví dụ như người học đặt mục tiêu đạt được 6.0 IELTS Speaking ở tiêu chí Fluency and Coherence thì mục tiêu phụ (subgoals) của mục tiêu này có thể là (1) người học phải nói được trôi chảy và thể hiện được cho giám khảo là mình có thể nói dài được, và (2) sự dụng từ nối đa dạng trong bài nói.

Một ví dụ khác là nếu mục tiêu chính của người học mới bắt đầu học tiếng anh là phát âm chuẩn xác thì mục tiêu phụ (subgoals) có thể là (1) phát âm tốt các nguyên âm, và (2) phát âm tốt các phụ âm.

Xem thêm: Ứng dụng công nghệ để lên mục tiêu học tập phù hợp và theo dõi

Vì sao phải đặt các mục tiêu phụ?

Người học khi thiết lập các mục tiêu phụ có thể sẽ có nhiều động lực và sự kiên trì hơn. Ngoài ra, người học sẽ nhận thấy được sự tiến bộ lớn hơn.

Tăng cường động lực và sự kiên trì

Việc đặt ra các mục tiêu phụ mang lại nhiều lợi ích cho người học hơn, đặc biệt là liên quan đến động lực học tập. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi phân tách một mục tiêu lớn thành các mục tiêu phụ có thể giảm đi sự khó khăn và cung cấp nhiều sự củng cố tích cực, từ đó dẫn đến động lực và sự kiên trì lớn hơn [3] [4] [5].

Lấy ví dụ về việc một học sinh học sinh đặt mục tiêu học 100 từ vựng theo chủ đề nhà ở, học sinh sẽ có thể cảm thấy có nhiều động lực hơn khi phân tách mục tiêu này thành nhiều mục tiêu nhỏ hơn như việc học lần lượt và tuy lích 10 từ vựng một lần.

Nhận thấy được sự tiến bộ

Hoàn thành các mục tiêu phụ sẽ giúp người học tiến gần hơn đến mục tiêu chính. Do đó, việc hoàn thành các mục tiêu nhỏ này sẽ giúp người học nhận thấy rõ sự tiến bộ của mình.

Điều này đặc biệt hữu ích trong trường hợp sự tiến triển không quá chắc chắn trong toàn bộ quá trình [6].

Điều này có thể dễ hiểu khi người học có thể hoàn thành được các mục tiêu phụ dễ hơn và nhanh hơn, mang lại cảm giác tiến triển lớn hơn [3] [4] [5] [7] [8].

Áp dụng kỹ năng thiết lập mục tiêu vào việc học IELTS

Kỹ năng thiết lập mục tiêu này có thể được áp dụng vào nhiều tình huống khác nhau từ công việc đến học tập. Bài viết này sẽ trình bày gợi ý về việc áp dụng kỹ năng này vào việc học IELTS.

Cụ thể, bài viết sẽ gợi ý cách thiết lập mục tiêu chính và mục tiêu phụ vào việc cải thiện điểm IELTS Writing Task 1 từ 5.0 lên 6.0 cho dạng bài Maps.

Nhân vật giả định là người học đã đạt được 5.0 IELTS Writing và muốn cải thiện lên 6.0 IELTS Writing. Người học muốn đặc biệt cải thiện dạng bài Maps trong Task 1.

Lưu ý, vì đây là một ví dụ thực tế nên bài viết này sẽ chỉ gợi ý các mục tiêu phụ được cho là quan trọng và không thể thay thế cho một khóa học đầy đủ. Mục tiêu chính của bài viết là giúp người học hình dung rõ hơn về cách thiết lập mục tiêu trong một hoàn cảnh cụ thể.

Người học cần tham gia các khóa học được thiết đầy đủ hơn, bao quát phạm vi kiến thức rộng hơn so với bài viết này.

Quay trở lại với mục tiêu chính, quy trình thiết lập mục tiêu chính và phụ có thể bao gồm các bước sau:

1. Xác định mục tiêu chính: Người học thiết lập mục tiêu chính, sử dụng phương pháp SMART.

2. Xác định các mục tiêu phụ: Từ mục tiêu chính, người học tư duy để xác định các mục tiêu phụ liên quan. Người học tách thành các bước nhỏ dễ thực hiện và có thể hoàn thành nhanh hơn.

3. Thiết lập kế hoạch hành động: Người học tiến hành thiết lập các khoảng thời gian cần hoàn thành cho các mục tiêu phụ cũng như xếp hạn mức độ ưu tiên.

4. Theo dõi và điều chỉnh: Liên tục theo dõi tiến độ và đưa ra điều chỉnh khi cần thiết. Cần đảm bảo các mục tiêu cần được hoàn thành đúng thời hạn.

Trong thực thế, tuy vào hoàn cảnh, người học có thể thêm, bớt, hoặc điều chỉnh các bước sao cho phù hợp với bản thân nhất có thể.

Bước 1: Xác định mục tiêu chính

Bước 2: Xác định mục tiêu phụ

Mục tiêu chính: Đạt được điểm số IELTS Writing Task 1 6.0 cho dạng bài Maps từ 5.0 trong vòng 2 tháng.

Mục tiêu phụ:

• Cải thiện điểm TA từ 5.0 lên 6.0 (1.1)

• Cải thiện điểm CC từ 5.0 lên 6.0 (1.1)

• Cải thiện điểm LR từ 5.0 lên 6.0 (1.1)

• Cải thiện điểm GRA từ 5.0 lên 6.0 (1.1)

Từ các mục tiêu phụ (1.1) này, người học có thể phân tách tiếp thành các mục tiêu phụ (1.2) nhỏ hơn, cụ thể hơn, để đạt được hơn, và đạt được nhanh chóng hơn.

Mục tiêu phụ:

Cải thiện điểm TA từ 5.0 lên 6.0 (1.1)

• Viết được phần overview thể hiện sự thay đổi lớn trong bản đồ (1.2)

• Báo cáo được các điểm nội bật trong bản đồ (1.2)

Cải thiện điểm CC từ 5.0 lên 6.0

• Sử dụng tốt được các từ và cụm nối thông dụng và chính xác (1.2)

• Sắp xếp các đoạn hợp lý (1.2)

• Sử dụng được cơ bản phép thay thế và tham chiếu (1.2)

Cải thiện điểm LR từ 5.0 lên 6.0

• Nắm và vận dụng được đa dạng hơn các từ vựng (1.2)

• Hạn chế các lỗi sai nghiêm trọng về chính tả hoặc loại từ làm ảnh hưởng khả năng đọc hiểu (1.2)

Cải thiện điểm GRA từ 5.0 lên 6.0

• Sử dụng linh hoạt hơn các câu phức trong bài viết (1.2)

• Hạn chế các lỗi sai ngữ pháp trầm trọng làm ảnh hưởng khả năng đọc hiểu (1.2)

• Hạn chế các lỗi sai dấu câu trầm trọng làm ảnh hưởng khả năng đọc hiểu (1.2)

Đến đây, người học vẫn có thể phân tách tiếp các mục tiêu phụ (1.2) thành các mục tiêu phụ nhỏ hơn (1.3).

Mục tiêu phụ:

Cải thiện điểm TA từ 5.0 lên 6.0 (1.1)

• Viết được phần overview thể hiện sự thay đổi lớn trong bản đồ (1.2)

  • Nhận biết được đối tượng hoặc khu vực có sự thay đổi đáng chú ý. (1.3)

  • Phân biệt được sự thay đổi mang tính tổng quan và sự thay đổi nhỏ chi tiết. (1.3)

• Báo cáo được các điểm nội bật trong bản đồ (1.2)

  • Nhận biết được điểm nổi bật trong bản đồ (1.3)

  • Nắm và vận dụng được cách làm nổi bật các chi tiết quan trọng trong biểu đồ (1.3)

Cải thiện điểm CC từ 5.0 lên 6.0

• Sử dụng tốt được các từ và cụm nối thông dụng và chính xác (1.2)

  • Nắm và vận dụng được các từ nối thể hiện tính liệt kê (1.3)

  • Nắm và vận dụng được các từ nối thể hiện sự tương phản (1.3)

  • Nắm và vận dụng được các từ nối thể hiện sự tương tự (1.3)

• Sắp xếp các đoạn hợp lý (1.2)

  • Nắm và vận dụng được cách chia đoạn theo thời gian (1.3)

  • Nắm và vận dụng được cách chia đoạn theo khu vực (1.3)

  • Nắm và vận dụng được cách chia đoạn theo đặc điểm (1.3)

• Sử dụng được cơ bản phép thay thế và tham chiếu (1.2)

  • Nắm và vận dụng được các từ dùng trong phép thay thế và tham chiếu (1.3)

  • Nắm và vận dụng được quy tắc dùng phép thay thế và tham chiếu (1.3)

Cải thiện điểm LR từ 5.0 lên 6.0

• Vận dụng được đa dạng hơn các từ vựng (1.2)

  • Bổ sung từ vựng miêu tả vị trí (1.3)

  • Bổ sung từ vựng miêu tả sự thay đổi (1.3)

• Hạn chế các lỗi sai nghiêm trọng về chính tả hoặc loại từ làm ảnh hưởng khả năng đọc hiểu (1.2)

  • Phân biệt chính xác các cặp từ dễ gây nhầm lẫn (1.3)

  • Nắm được kiến thức thành phần của từ trong câu (1.3)

  • Nắm được kiến thức cấu tạo từ của các loại từ (1.3)

Cải thiện điểm GRA từ 5.0 lên 6.0

• Sử dụng linh hoạt hơn các câu phức trong bài viết (1.2)

  • Nắm và vận dụng được một cách cơ bản các mệnh đề trạng ngữ (1.3)

  • Nắm và vận dụng được một cách cơ bản các mệnh đề quan hệ (1.3)

  • Nắm và vận dụng được một cách cơ bản các mệnh đề danh từ (1.3)

• Hạn chế các lỗi sai ngữ pháp trầm trọng làm ảnh hưởng khả năng đọc hiểu (1.2)

  • Xác định các lỗi sai ngữ pháp nghiêm trọng thường mắc phải (1.3)

• Hạn chế các lỗi sai dấu câu trầm trọng làm ảnh hưởng khả năng đọc hiểu (1.2)

  • Nắm và vận dụng được các quy tắc dấu (1.3)

Bước 3: Thiết lập kế hoạch hành động

Ở bước này, kế hoạch hành động nền được cá nhân hóa tùy vào mỗi người học. Nhìn chung, kế hoạch hành động nên được thiết kế để tạo điều kiện luyện tập thuận lợi và hữu ích nhất dựa vào mong muốn, trình độ, và các đặc tính khác của người học.

Sẽ có nhưng nhóm mục tiêu phụ được thực hiện nhanh và ngược lại, sẽ có nhóm mục tiêu phụ mất nhiều thời gian hơn để thực hiện.

Ví dụ như người học có năng lực sử dụng ngôn ngữ tốt như tư duy phân tích bài còn hạn chế thì sẽ ưu trên thực hiện các mục tiêu liên quan đến nhóm mục tiêu Task Achievement cũng như dành nhiều thời gian cho nhóm mục tiêu này. 

Bước 4: Theo dõi và điều chỉnh

Người học tích cực theo dõi quá trình luyện tập của mình cập nhật tiến độ. Nếu hoàn thành một mục tiêu phụ nhỏ, người học đánh dấu X bên cạnh mục tiêu này để xác định đã hoàn thành.

Việc này cũng có thể báo hiệu cho người học nhận thấy được việc học đã có sự tiến triển và mình đã học được thêm kiến thức mới, đến gần hơn với mục tiêu chính. Việc này đã được chứng minh đem lại lợi ích cho quá trình học như đã đề cập ở trên.

Tuy nhiên, mọi việc không phải lúc nào cũng như kế hoạch, và điều này cũng có thể xảy ra trong quá trình học tập. Việc này đòi hỏi người học cần linh hoạt trong cách sắp xếp kế hoạch (thứ tự ưu tiên/ thời gian cần hoàn thành/ v.v.)

Từ một mục tiêu lớn là đạt được điểm 6.0 khi viết bài IELTS Writing dạng Maps trông có vẻ khá khó để biết nên bắt đầu từ đâu, thiết lập các mục tiêu phụ đã cho phép người học bốc tách mục tiêu lớn này thành các mục tiêu nhỏ hơn, dễ thực hiện hơn, và tốn ít thời gian hơn.

Điều đặc biệt là cách thiết lập này giúp người học nhận thấy được nên bắt đầu từ đâu và theo dõi được mình đã tiến bộ qua từng ngày. Việc này cải thiện được động lực học tập của mình. Cần lưu ý rằng, trong thực tế thì các bước 1.3 còn có thể được bốc tách thành 1.4 - 1.5 - 1.6 - v.v.

Xem thêm: Phương pháp ôn tập một tháng cuối với mục tiêu 6.0 Writing

Một số lưu ý

Để thiết lập mục tiêu học tập thật hiệu quả, người học cần lưu ý kỹ về các yếu tố như người hướng dẫn, nhược điểm của cách thức, và các yếu tố ảnh hưởng.

Người hướng dẫn

Nhìn chung, người học có thể thiết kế mục tiêu học tập trên một cách độc lập. Người học cần nghiên cứu thật kỹ các thông tin liên quan đến mục tiêu mong muốn như tính chất, các yêu cầu liên quan, hoặc các hình thức khác.

Tuy nhiên, với các mục tiêu đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ càng chẳng hạn như thi IELTS, người học tốt nhất nên tham vấn với các thầy cô, hoặc người có hiểu biết sâu về kì thi này để đưa ra lời khuyên về mục tiêu phụ và kế hoạch học tập.

Điều này đảm bảo rằng các mục tiêu phụ và kế hoạch học tập sẽ được thiết lập đúng định hướng và tránh lãng phí thời gian.

Nhược điểm

Mặc dù có một số lợi ích đã được chứng minh, các mục tiêu phụ cũng được chứng minh là có các nhược điểm.

Một trong số đó là sự tự mãn. Hoàn thành các mục tiêu phụ có thể hoàn toàn làm cho người học có cảm giác tự mãn, và việc này có thể làm giảm đi động lực [9].

Do đó, người học cần chuẩn bị một tâm lý và hướng tiếp cận thật sự phù hợp để tránh điểm bất lợi này.

Các yếu tố ảnh hưởng

Các mục tiêu phụ có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Tác động của các mục tiêu phụ có thể bị ảnh hưởng bởi sự trì hoãn, tính liên kết của các mục tiêu phụ, hoặc chuyên môn của người học, v.v [9]. 

Tổng kết

Trên là toàn bộ gợi ý về cách thiết lập mục tiêu trong học tập. Người học lưu ý cần thiết lập mục tiêu chính, sử dụng mô hình SMART, và từ đó xác định các mục tiêu phụ cần hoàn thành. Các mục tiêu phụ có thể được bốc tách theo nhiều lớp khác nhau.

Mặc dụ hoàn toàn có thể thực hiện các mục tiêu phụ trong học tập một cách độc lập, người học nên tham vấn người có chuyên môn cao khi chuẩn bị cho các mục tiêu khó khăn. Bên cạnh đó, cần lưu ý tránh tự mãn hoặc hạn chế tối đa sự trì hoãn trong quá trình thực hiện kế hoạch học tập.

Thiết lập mục tiêu theo cách này không chỉ giới hạn ở ngữ cảnh học ngôn ngữ mà còn có thể được áp dụng vào việc học các loại kiến thức khác hay cả những vấn đề khác trong cuộc sống như sức khỏe, công việc, và các vấn đề liên quan khác.

Thường xuyên truy cập zim.vn để khám phá thêm các bài viết và tài liệu hỗ trợ học tập hiệu quả, cùng các chiến thuật hữu ích để đạt điểm số mong muốn trong các bài thi tiếng Anh.

Đọc thêm: Áp dụng phương pháp S.M.A.R.T. trong cải thiện việc học tiếng Anh