Ứng dụng trí tuệ nhân tạo giúp ghi nhớ từ vựng hiệu quả hơn

Từ vựng đóng vai trò quan trọng trong việc học tiếng Anh, vì nó giúp người học hiểu và diễn đạt ý tưởng một cách rõ ràng. Dù có nắm vững ngữ pháp, nếu thiếu từ vựng, người học vẫn gặp khó khăn khi giao tiếp hoặc hiểu nội dung trong sách, báo hay hội thoại hàng ngày. Bên cạnh đó, vốn từ phong phú giúp người học tự tin hơn khi nói và viết, đồng thời cải thiện kỹ năng đọc và nghe. Tuy nhiên, người học tiếng Anh thường gặp khó khăn trong việc ghi nhớ và sử dụng các từ mới, một phần làm giảm hiệu quả học tập.

Bài viết này sẽ giới thiệu phương pháp tiếp cận trong việc học từ vựng, xoay quanh việc lặp lại liên tục từ vựng mới học, và hướng dẫn người học ứng dụng trí tuệ nhân tạo để làm điều này.

Làm thế nào để nhớ tự vựng lâu hơn?

Người học cần ý thức được rằng, để ghi nhớ một từ mới vừa học, ta cần tiếp xúc với từ đó nhiều lần. Việc chỉ tiếp xúc với từ vựng mới một lần duy nhất (ví dụ như người học gặp một từ mới, tra nghĩa của từ và ghi chú lại, sau đó kết thúc quá trình học) sẽ không giúp người học ghi nhớ từ vựng hiệu quả. Việc này đã được đề cập trong một số nghiên cứu.

Nếu người học bắt gặp một từ trong ngữ cảnh khoảng mười lần, họ có thể ghi nhớ và hiểu ý nghĩa của từ đó khá tốt. Tuy nhiên, để thực sự làm chủ từ vựng – bao gồm hiểu rõ ý nghĩa, cách sử dụng, sắc thái ngữ nghĩa và khả năng vận dụng linh hoạt – có thể cần nhiều hơn mười lần tiếp xúc [1].

Các nghiên cứu về tác động của việc đọc đối với quá trình tiếp thu từ vựng đã chỉ ra rằng cả người học tiếng mẹ đẻ (L1) và người học ngôn ngữ thứ hai (L2) đều có thể mở rộng vốn từ một cách tình cờ (incidental learning) thông qua việc đọc. Nagy và cộng sự đã đề xuất một lý thuyết được công nhận rộng rãi trong lĩnh vực tiếp thu ngôn ngữ thứ nhất và thứ hai, nhấn mạnh rằng việc học từ vựng tình cờ diễn ra theo một quá trình dần dần, được trích từ [1]. Theo đó, người học không nắm bắt hoàn toàn ý nghĩa của từ ngay lập tức mà tiến bộ từng bước nhỏ (small increments) và cần gặp lại từ nhiều lần để có thể hiểu và sử dụng thành thạo.

Trí tuệ nhân tạo

Các công cụ ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) mang lại những cải thiện đáng kể trong việc học ngôn ngữ nhờ khả năng tăng cường sự tương tác, cung cấp phản hồi tức thì và tạo ra trải nghiệm học tập cá nhân hóa [2]. 

Bên cạnh đó, trí tuệ nhân tạo thế hệ mới (GenAI) còn giúp người học chủ động hơn trong quá trình học tập bằng cách hỗ trợ việc tự quản lý học tập. Công nghệ này không chỉ khuyến khích người học phát triển tư duy phản biện mà còn giúp họ thiết lập mục tiêu cụ thể, và sử dụng hiệu quả các công cụ hỗ trợ như phản hồi tự động hay hệ thống theo dõi tiến độ. Nhờ đó, người học có thể nâng cao hiệu suất học tập và đạt được kết quả tối ưu [3].

Đọc thêm: Hướng dẫn sử dụng Chat GPT để tự học IELTS Writing Task 2

Vận dụng trí tuệ nhân tạo vào việc học từ vựng

Vận dụng AI vào việc học ngôn ngữ là điều được khuyến khích vì mang lại nhiều lợi ích như: cá nhân hóa học tập, cung cấp học tập tương tác, giám sát học tập, độ linh hoạt, phát triển môi trường học tập phong phú [4]. Do đó, người học có thể vận dụng AI vào việc học từ vựng của mình. Toàn bộ quá trình từ việc học từ vựng đến vận dùng trí tuệ nhân tạo diễn ra ở các bước sau: Học từ vựng mới - Ghi chú từ vựng - Tổng hợp từ vựng và tạo các câu truyện.

Học từ vựng mới

Đây là bước mà người học sẽ học các từ mới thông qua việc đọc hoặc nghe hoặc một hoạt động học tập nào khác. Khi nhận thấy một từ mới, người học nên tra từ điển từ vựng này để nắm rõ ý nghĩa, các phát âm, và các thông tin khác có liên quan. Tác giả khuyến khích người học học từ mới thông qua các hoạt động đọc hoặc nghe. Điều này là bởi vì các hoạt động này cung cấp cho người học các ngữ cảnh xung quanh từ mới, từ đó có thể giúp ghi nhớ tốt hơn. 

Ghi chú từ vựng

Sau khi nắm được ý nghĩa và các thông tin liên quan khác của từ, người học nên ghi chú từ vựng lại. Tại đây, người học có thể ghi chú các từ vựng mới học vào sổ hoặc sử dụng các công cụ online như Quizlet. 

Tổng hợp từ vựng và tạo các câu truyện

Khi danh sách từ mới đã đạt đến một số lượng nhất định ( ví dụ như 10 từ), người học tổng hợp 10 từ này để tiến hành tạo các mẫu truyện được viết từ 10 từ vựng mới. Mục đích của việc này là tạo ra một mẫu truyện mà trong đó các từ vựng mới học xuất hiện nhiều lần trong mạch truyện. Đây cũng sẽ là cơ sở để giúp người học gặp được các từ mới nhiều lần trong các ngữ cảnh khác nhau, qua đó giúp ghi nhớ từ vựng tốt hơn, dựa vào lý thuyết đã được trình bày phía trên.

Tuy nhiên, việc tạo các mẫu truyện có thể khó khăn nếu người học tự làm. Thay vào đó, người học có thể sử dụng ChatGPT để thực hiện công việc này một cách hiệu quả và nhanh chóng. Người học có thể sử dụng câu lệnh như sau:

“Bạn là một nhà viết truyện. Dựa trên danh sách từ vựng mà tôi liệt kê, hãy tạo một bộ truyện ngắn về chủ đề [tên chủ đề]. Cần phải lưu ý rằng tất cả các từ vựng trong danh sách này để phải xuất hiện trong câu truyện ít nhất [số] lần.” 

ChatGPT lúc này sẽ tạo các mẫu truyện mà trong đó từ vựng mới sẽ được lặp lại theo số lần người học mong muốn. Đọc các mẫu truyện này có thể giúp người học tiếp xúc với từ vựng mới nhiều lần, qua đó ghi nhớ từ vựng tốt hơn. Ngoài ra, người học không nhất thiết phải đọc toàn bộ mẫu truyện trong 01 ngày. Thay vào đó, người học có thể đọc trong nhiều ngày với các lần đọc cách nhau một khoảng thời gian nhất định.

Sau khi hoàn thành việc đọc, người học có thể tiến hành quay lại bước 1 - học từ vựng mới. Tiếp tục, các từ vựng mới sẽ được ghi chú và tổng hợp vào danh sách từ vựng hiện có. Từ đó, người học tiếp tục dùng ChatGPT để tạo thêm các phần/ chương mới cho mẫu truyện.

Ví dụ

Ví dụ như người học học một danh sách các từ/ cụm từ mới như sau:

• fall flat (idiom) - if a joke, a story, or an event falls flat, it completely fails to make people laugh or to have the effect that was intended

• belated /bɪˈleɪtɪd/ (adj) - coming or happening late

• expeditiously /ˌekspəˈdɪʃəsli/ - in a way that works well without wasting time, money, etc.

• emulation /ˌemjuˈleɪʃn/ - the act of trying to do something as well as somebody else because you admire them

• theatrical /θiˈætrɪkl/ - connected with the theatre

Người học lúc này sẽ dùng câu lệnh như sau để yêu cầu ChatGPT tạo các mẫu truyện:

“Bạn là một người viết truyện xuất sắc. Dựa trên danh sách từ vựng mà tôi liệt kê, hãy tạo một bộ truyện ngắn bằng tiếng Anh về chủ đề thể thao. Cần phải lưu ý rằng tất cả các từ vựng trong danh sách này để phải xuất hiện trong câu truyện ít nhất 3 lần.

Danh sách các từ vựng như sau:

fall flat (idiom) - if a joke, a story, or an event falls flat, it completely fails to make people laugh or to have the effect that was intended

belated /bɪˈleɪtɪd/ (adj) - coming or happening late

expeditiously /ˌekspəˈdɪʃəsli/ - in a way that works well without wasting time, money, etc.

emulation /ˌemjuˈleɪʃn/ - the act of trying to do something as well as somebody else because you admire them

theatrical /θiˈætrɪkl/ - connected with the theatre”

Kết quả trả về của ChatGPT":

Title: The Final Sprint

Lucas had always dreamed of winning the National Track Championship, but each year, his efforts seemed to fall flat. A false start, a misstep—something always went wrong. But this time, he was determined. He trained in emulation of world-class sprinters, ensuring every movement was expeditiously executed.

On race day, his rival Adrian delivered his usual theatrical pre-race gestures, soaking up the crowd’s attention. Lucas ignored the spectacle and focused on the track. At the gunshot, he sprinted forward, but a slight stumble made his heart sink. Would his efforts fall flat once more?

He recovered expeditiously, channeling months of preparation. He had studied every detail in emulation of the greats, and now, he pushed harder. The finish line was near, Adrian slightly ahead. With one last effort, Lucas lunged forward, diving past the line.

A tense silence followed. Then, the results flashed—Lucas had won! Adrian’s theatrical confidence faded. Lucas, breathless but victorious, knew success wasn’t just about talent but about adapting, recovering expeditiously, and refusing to let failure define him. This time, his story hadn’t fallen flat—it had soared.

Trong đoạn văn trên, người học có thể thấy các từ mục tiêu đã được lặp lại 3 lần - số lần yêu cầu. Người học có thể yêu cầu ChatGPT chia mẫu truyện thành nhiều phần khác nhau. 

Quá trình này diễn ra tiếp tục khi người học học được các từ mới. Lúc này, người học thêm các từ mới đã học vào danh sách các từ vựng trước đó, và có thể yêu cầu ChatGPT viết tiếp các phần tiếp theo của mẫu truyện, trong đó nội dung có chứa tất cả các từ trong danh sách. Người học sau đó làm tương tự với quy trình trên cho các từ vựng mới sau này.

Lưu ý

Ngoài ChatGPT, người học cũng có thể sử dụng công cụ tương tự khác như Gemini, một công cụ có thể xử lý nhiều loại dữ liệu khác nhau [5]. Các công cụ tương đương vẫn có thể cho phép người học tạo các mẫu truyện theo mục đích của mình.

Các câu lệnh cần phải rõ ràng. Người học cần mô tả ý định của mình qua các câu lệnh càng chi tiết càng tốt. Tránh việc viết các câu lệnh mơ hồ. Các câu lệnh mơ hồ có thể dẫn đến các kết quả trả về không được như mong muốn.

Người học có thể yêu cầu ChatGPT sử dụng ngôn ngữ với độ khó theo trình độ hiện tại. Việc này giúp quá trình đọc hiệu quả hơn. 

Đọc tiếp: Cách dùng ChatGPT để luyện viết tiếng Anh học thuật

Tổng kết

Hãy lưu ý rằng việc tiếp xúc nhiều lần với từ vựng mới là yếu tố quan trọng trong quá trình học. Do đó, người học nên chủ động tìm cách lặp lại và áp dụng từ mới thường xuyên. Nhờ sự phát triển của AI, việc này trở nên dễ dàng hơn, đặc biệt đối với những người đang tự học.

Tuy nhiên, cần thận trọng vì các mô hình AI có thể đưa ra kết quả không chính xác. Người học nên kiểm tra lại thông tin nếu có nghi ngờ. Đặc biệt, chatbot GenAI đôi khi cung cấp câu trả lời sai lệch, gây ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình học tập (được trích từ [6]).

Nếu người học mong muốn nâng cao kỹ năng tiếng Anh với chương trình học được thiết kế riêng, ZIM Academy là lựa chọn phù hợp. Với phương pháp cá nhân hóa, ZIM giúp học viên tối ưu thời gian học và chi phí, đồng thời cung cấp tài nguyên học tập phong phú và bài giảng trọng tâm, dễ hiểu. Liên hệ ngay hotline 1900-2833 nhánh số 1 để được tư vấn chi tiết.