Học từ vựng qua gốc từ (Etymology) - gốc từ Scrib

Etymology - nghiên cứu về nguồn gốc và cấu tạo của từ vựng - là một phương pháp học từ vựng rất hữu ích đối với những người học đang có mong muốn mở rộng và nâng cao vốn từ vựng của mình một cách hệ thống. Khi nắm được các thành phần cấu tạo nên từ vựng và ý nghĩa của từng thành tố đó, việc ghi nhớ từ vựng để áp dụng sẽ trở nên đơn giản hơn bao giờ hết. Trong bài viết ngày hôm nay, tác giả tiếp tục series học từ vựng qua gốc từ bằng cách cung cấp thêm cho người học về một gốc từ thông dụng trong trong tiếng Anh: Scrib

Key takeaway

• Gốc từ Scrib bắt nguồn từ động từ scribere trong tiếng Latin, tương đương với động từ “to write” trong tiếng Anh

• Một số từ vựng có chứa gốc từ Scrib bao gồm: Describe, Circumscribe, Inscribe, Scribble, Transcribe

Giới thiệu về gốc từ Scrib

Gốc từ Scrib trong tiếng Anh bắt nguồn từ động từ scribere trong tiếng Latin, có nghĩa tương đương với động từ “to write” trong tiếng Anh, dùng để mô tả hành động viết. Người học có thể thấy rằng trong tiếng Anh cũng tồn tại hai gốc từ khác tương đương với động từ “to write” chính là gốc Graph và Gram đã được đề cập trong một bài viết trước đây, song hai gốc từ đó có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp, còn gốc từ Scrib là từ tiếng Latin. Qua bài viết lần này trong series Học từ vựng qua gốc từ (Etymology), tác giả sẽ giới thiệu đến với người học một số những từ vựng thông dụng với gốc từ trên, cũng như phương pháp giải nghĩa những từ vựng ấy bằng cách phân tích cấu tạo từ.

Cung cấp từ vựng với gốc từ Scrib

Describe (v)

Đây là một động từ rất quen thuộc với những người học cho bài thi IELTS, bởi từ này luôn xuất hiện ít nhất trong câu hỏi của phần Speaking Part 2. Động từ này được cấu tạo từ hai thành phần, bao gồm tiền tố “de-” mang nghĩa tương đương với “down”, và gốc từ Scrib. Ghép ý nghĩa của hai thành phần trên lại với nhau, người học sẽ thấy rằng động từ này tương đương với “write down” - viết ra, ghi ra cái gì. Khi một người ghi lại những thông tin về một sự vật, người đó đang mô tả sự vật ấy, và “mô tả” cũng chính là ý nghĩa của động từ này trong tiếng Anh ngày nay.

E.g. The policeman asked me whether I could describe what I had seen that day.

Dịch: Người cảnh sát hỏi tôi liệu rằng tôi có thể mô tả những gì tôi đã thấy ngày hôm đó.

Circumscribe (v)

Ngoài gốc từ Scrib, người học cũng thấy rằng động từ này còn có chứa gốc từ Circum, mang nghĩa tương đương với “around, round about” trong tiếng Anh hay “vòng quanh” trong tiếng Việt. Thực tế đây chính là nguồn gốc của từ “circle” trong tiếng Anh - “hình tròn”. Khi ghép ý nghĩa của hai gốc từ trên lại, người học có thể đưa ra suy đoán rằng động từ này sẽ mô tả hành động “viết” mà lại liên quan đến yếu tố “ở xung quanh, vòng quanh”. Nói cách khác, đây chính là hành động “khoanh vùng”, đồng nghĩa với “limit” hay “restrict”. Người học cần lưu ý rằng động từ này thường được dùng ở dạng bị động.

E.g. The power of the royal family was circumscribed by the new law.

Dịch: Quyền lực của hoàng gia đã bị giới hạn bởi điều luật mới.

Inscribe (v)

Động này được cấu thành từ tiền tố In-, tương đương với “into” trong tiếng Anh, và gốc từ Scrib. Hành động “viết” điều gì “vào” một thứ khác, thực chất chính là hành động “điêu khắc”. Đối với động từ này, người học cần chú ý rằng nó có thể đi với hai kiểu giới từ khác nhau: Inscribe A on/in B và Inscribe B with A. Người học có thể thấy được sự khác biệt về cách dùng giới từ qua hai ví dụ dưới đây.

E.g. His name was inscribed on the trophy.

Dịch: Tên anh ấy được khắc lên chiếc cúp.

E.g. The trophy was inscribed with his name

Dịch: Chiếc cúp được khắc với tên của anh ấy.

Scribble (v)

Động từ này chỉ có chứa duy nhất một gốc từ mang nội dung, và đó chính là gốc từ Scrib. Bởi vậy, ý nghĩa của động từ này sẽ liên quan trực tiếp đến ý nghĩa của gốc từ. Động từ này được sử dụng để mô tả hành động viết một cách vội vàng và có thể hơi cẩu thả, hay chính là hành động “viết ngoáy”. Ngoài ra, dạng danh từ tương ứng của động từ này cũng chính là “scribble”, dùng để mô tả chữ viết ngoáy và khó đọc, cũng như những tờ giấy có chứa nét chữ như vậy.

E.g. The boy has just scribbled all over my new dictionary!

Dịch: Cậu bé vừa mới viết nguệch ngoạc vào quyển từ điển mới của tôi rồi!

Transcribe (v)

Ngoài gốc từ Scrib, động từ này còn có chứa tiền tố Trans, mang ý nghĩa tương đương với “across, beyond” trong tiếng Anh, hay “ở phía bên kia, vượt ra khỏi" trong tiếng Việt. Kết hợp ý nghĩa của hai thành phần này lại, người học sẽ thấy rằng động từ này chỉ hành động “viết” mà lại chứa yếu tố “vượt qua”. Thực tế, động từ này có ý nghĩa là “ghi lại”, đặc biệt là ghi lại những gì được nói thành dạng văn bản - làm cho thông tin “vượt ra khỏi” dạng ban đầu của nó, từ âm thanh chuyển thành chữ viết.

E.g. Clerks transcribe everything that is said in court.

Dịch: Những người thư ký ghi chép lại tất cả những gì được nói trong phiên toà.

Bài tập

Chọn từ phù hợp để điền vào các chỗ trống sau đây. Thay đổi dạng từ của từ cần điền nếu cần thiết.

Describe / Circumscribe / Inscribe / Scribble / Transcribe

1. He __________ a note to his sister before leaving because he was late for work.

2. The monument was __________ with the names of the soldiers who died in the war.

3. Recordings of conversations are __________ and entered into the database.

4. The spread of the COVID-19 was __________ since the government adopted social distancing measures.

5. The man was __________ as tall, dark, and aged about 20.

Đáp án

1. scribbled

2. inscribed

3. transcribed

4. circumscribed

5. described

Tổng kết

Bài viết cung cấp cách học từ vựng qua gốc từ (Etymology) đối với gốc từ Scrib, cũng như nghĩa của chúng và những từ vựng tiếng Anh có sự xuất hiện của gốc từ trên. Tác giả hy vọng rằng sau bài viết này, người học sẽ có thêm những hiểu biết về gốc từ được giới thiệu, cũng như áp dụng hiệu quả phương pháp Etymology để mở rộng thêm vốn từ của mình.