Những lỗi sai trong cách sử dụng liên từ phụ thuộc (Subordinating Conjuctions) và cách khắc phục

Liên từ là một trong những đơn vị câu phổ biến và hữu hiệu nhất được sử dụng để liên kết, liệt kê và bổ sung các ý tưởng, thông tin trong tiếng Anh, giúp lời nói, bài viết của người thể hiện được đa dạng, đầy đủ và chi tiết hơn. Trong khi các liên từ kết hợp giúp người học bổ sung thông tin dưới dạng câu ghép nhiều mệnh đề, liên từ phụ thuộc lại giúp họ trình bày thông tin có tính phụ thuộc, bổ sung cho nhau. Mặc dù tưởng chừng như đây là những liên từ đơn giản và dễ sử dụng, rất nhiều học sinh, đặc biệt là học sinh ở trình độ cơ bản (4.5-5.5), lại có thể dễ mắc phải những lỗi sai ngữ pháp khi thực hành viết trong câu, ảnh hưởng đến phong độ và kết quả bài làm của bản thân. Bài viết với mục đích liệt kê những lỗi sai cơ bản hay gặp khi sử dụng các liên từ phụ thuộc ở trình độ cơ bản cũng như hướng dẫn phân biệt và đề xuất cách khắc phục.

Key takeaways:

• Các liên từ phụ thuộc là những từ sử dụng để nối hai mệnh đề bao gồm mệnh đề độc lập và mệnh đề phụ thuộc, giúp người đọc liên kết thông tin và thuận tiện truyền đạt nhóm thông tin hoàn chỉnh.

• Có một số những liên từ phụ thuộc được sử dụng thường xuyên và phổ biên như: while, before, after, whereas, once, although, because,…

• Một số lỗi sai người học trình độ 4.5-5.5 có thể mắc phải khi sử dụng các liên từ như sau:

  • Sử dụng because kèm với các từ nối chỉ kết quả

  • Sử dụng although kèm but

  • Thiếu thành phần câu khi dùng when

Tổng quan về liên từ phụ thuộc (Subordinating Conjuctions)

Liên từ phụ thuộc là từ xuất hiện tại mệnh đề phụ thuộc với chức năng nối mệnh đề phụ thuộc với mệnh đề chính trong câu phức. Những mệnh đề phụ thuộc (mệnh đề đi kèm với liên từ phụ thuộc) thường không đầy đủ và hoàn thiện về nghĩa do đó cần đi kèm với mệnh đề chính để tạo thành câu phức với ngữ nghĩa hoàn chỉnh.

Một số liên từ phụ thuộc phổ biến trong tiếng Anh (theo từ điển ngữ pháp Cambridge):

• After – sau – diễn tả mỗi quan hệ theo thứ tự

• Before – trước – diễn tả mối quan hệ theo thứ tự

• Although/ Though – mặc dù – diễn tả mối quan hệ nhượng bộ

• As/ Because/ Since – bởi vì – diễn tả mối quan hệ nguyên nhân, kết quả

• Until – cho đến khi – diễn tả hành động đến một thời điểm nào đó

• When – khi – thêm thông tin chỉ thời gian

• Whereas/While – trong khi – diễn tả những hành động xảy ra đồng thời

• Once – Một khi, sau khi – diễn tả hành động xảy ra theo thứ tự trước sau

• As soon as – Ngay khi – diễn tả sự việc xảy ra sau sự việc khác

• Provided that – Miễn là – dùng với nghĩa nếu như (if hoặc only if)

Một số lỗi sai khi sử dụng liên từ phụ thuộc (Subordinating Conjunctions) của người học IELTS trình độ 4.5-5.5 và cách khắc phục

Lỗi sai số 1: Dùng ‘Because’

Xét các ví dụ sau:

Ví dụ 1: Because people have used plastic bags and disposable cups daily. As a result, the amount of waste has increased alarmingly. (Bởi vì mọi người đã sử dụng túi nhựa và cốc dùng một lần mỗi ngày. Hậu quả là, lượng rác thải tăng lên một cách báo động).

Ví dụ 2:

People tend to buy clothes from luxurious brands, because these items make them look more stylish. (Mọi người có xu hướng mua quần áo từ những thương hiệu xa xỉ, bởi vì những bộ đồ này khiến họ trông trở nên phong cách hơn).

Đây là một trong số những lỗi sai phổ biến trong khi sử dụng câu phức, khi ‘because’ – liên từ diễn tả nguyên nhân, được sử dụng kèm với những từ nối khác chỉ kết quả, hậu quả. Nguyên nhân chính có thể là do thói quen dịch sát từng từ từ tiếng Việt sang tiếng Anh (bởi vì – do đó, bởi vì – hậu quả là) khiến cho người viết vô tình phá vỡ quy tắc sử dụng ‘because’ đúng.

Để khắc phục lỗi sai này, người học cần nhớ công thức sử dụng của ‘because’, cụ thể như sau:

Because S + V, S + V.

S + V because S + V

Hay nói cách khác: ‘because’ đã khiến mệnh đề đi kèm trở thành mệnh đề phụ thuộc, do vậy cần có mệnh đề chính để bổ sung nghĩa cho mệnh đề đó, và dấu phẩy đóng vai trò ngăn cách mệnh đề nguyên nhân và mệnh đề kết quả.

Ví dụ có thể được sửa lại như sau

Ví dụ 1: Because people have used plastic bags and disposable cups daily, the amount of waste has increased alarmingly. (người học cần đảm bảo có một mệnh đề chính chỉ hệ quả của ‘because’ ở vế câu đi kèm)

Ví dụ 2: People tend to buy clothes from luxurious brands because these items make them look more stylish. (người học lưu ý không sử dụng dấu phẩy khi because đứng ở giữa câu)

Lỗi sai số 2: Dùng ‘Although’

Đây là một trong số những lỗi sai phổ biến, đặc biệt là trong kĩ năng Nói (Speaking) trong bài thi:

Ví dụ: Although I was tired, but I had to complete my homework on time. (Mặc dù bản thân rất mệt mỏi, nhưng tôi vẫn phải hoàn thành bài tập về nhà của mình đúng giờ).

Nguyên nhân chính dẫn đến lỗi này vẫn là tư duy dịch từ tiếng Việt sang tiếng Anh (mặc dù – nhưng) trong khi nói. Ngoài ra, người học vẫn có thể mắc phải lỗi này nếu trong quá trình nói có xu hướng sử dụng mệnh đề ‘Although’ quá phức tạp với nhiều vế câu khiến bản thân quên cấu trúc chính, dẫn đến việc thêm ‘but’ theo thói quen. Tuy nhiên, dấu phẩy ngăn cách 2 vế câu trong trường này đã được dùng thay cho ‘but’, và việc thêm ‘but’ sẽ khiến câu trở nên thừa về nghĩa và ngữ pháp.

Do vậy, để khắc phục lỗi sai này, người học nên luyện tập để tránh tư duy dịch từng từ sang tiếng Anh khi nói. Ngoài ra, người học có thể đơn giản hóa câu khi sử dụng ‘although’ để tránh nhầm lẫn theo thói quen.

Sửa lại ví dụ:

Although I was tired, I had to complete my homework on time (Mặc dù tôi mệt, nhưng tôi vẫn phải hoàn thành bài tập đúng giờ).

Lỗi sai số 3: Dùng ‘when’

Đây là một lỗi sai khó nhận ra hơn, đặc biệt là trong những mệnh đề dài, chứa nhiều nội dung phức tạp, tuy nhiên lỗi sai này có thể gây ra lỗi hệ thống câu rất rõ ràng khiến câu mất chủ thể chính, cụ thể như sau:

Ví dụ: When studying at home can help me concentrate better on my tasks. (Khi học ở nhà có thể giúp tôi tập trung vào bài tập tốt hơn).

Thoạt nhìn câu có vẻ có đầy đủ về ngữ pháp với chủ ngữ là ‘studying at home’ và động từ chính ‘can help’, tuy nhiên, việc thêm ‘when’ đã đưa chủ ngữ trở thành cụm trạng ngữ chỉ thời gian (thời điểm học bài ở nhà) và theo sau bởi động từ khiến câu đang thiếu chủ ngữ chính – một trong những lỗi sai khá nghiêm trọng ảnh hưởng đến hình thức và nội dung câu.

Để khắc phục lỗi sai này, người học nên tập thói quen tách các cụm trạng ngữ đứng riêng (có thể ngăn cách bằng dấu phẩy nếu cụm trạng ngữ đứng đầu câu) khi trình bày bài nói hoặc viết.

Cụ thể hơn, việc tách cụm trạng ngữ có thể được áp dụng để sửa lại ví dụ trên như sau:

Ví dụ: When studying at home, I can concentrate better on my tasks. (hành động tách ‘when’ thành một cụm trạng ngữ riêng và thêm chủ ngữ cho câu sẽ làm câu trở nên rõ ràng về nghĩa và đúng ngữ pháp hơn)

Hoặc: Studying at home can help me concentrate better on my tasks (lược bỏ trạng từ ‘when’ và chuyển chủ ngữ câu thành danh động từ cũng là một giải pháp khiến câu rõ ràng mà vẫn đảm bảo về mặt ngữ nghĩa).

Bài tập vận dụng

Chọn các liên từ phù hợp điền vào các câu sau

(Because/Although) I have turned 18, I still have to live with my parents.

(When/ không có) being with friends makes me feel happy.

(Because/Although) I stayed up late until midnight yesterday, I feel groggy and tired today.

Đáp án

Although I have turned 18, I still have to live with my parents. (Mặc dù tôi đã 18 tuổi nhưng tôi vẫn phải sống với bố mẹ).

Being with friends makes me feel happy. (Ở cạnh bạn bè khiến tôi cảm thấy hạnh phúc)

Because I stayed up late until midnight yesterday, I feel groggy and tired today. (Bởi vì tôi thức muộn đến nửa đêm ngày hôm qua, tôi cảm thấy chậm chạp và mệt mỏi vào hôm nay).

Tổng kết

Các liên từ phụ thuộc (Subordinating Conjunction) là một trong số những công cụ hiệu quả được sử dụng trong việc trình bày và liên kết thông tin trong câu văn với mệnh đề mang nghĩa phụ thuộc và mệnh đề độc lập, khiến người sử dụng ngôn ngữ cảm thấy dễ dàng và thuận tiện hơn trong việc sắp xếp và truyền đạt ý tưởng. Tuy nhiên, một số lỗi sai xuất phát từ thói quen sử dụng và tư duy dịch từng từ trong tiếng Việt tưởng chừng như nhỏ nhưng có thể làm ảnh hưởng đến hệ thống ngữ pháp của câu, hình thức cũng như tính chính xác của văn bản. Mong rằng với những lỗi sai được chỉ rõ và phân biệt trên đây, người học sẽ có thể hiểu đúng về những liên từ này cũng như vận dụng để giảm thiểu sai sót trong quá trình sử dụng.