Phonetics là gì? Ứng dụng Phonetics vào việc học phát âm tiếng Anh

Những nhà ngôn ngữ học thông thường sẽ phải học một bộ môn gọi là Phonetics, và với sự phổ biến của mạng xã hội hiện nay, nhiều người học tiếng Anh cũng dần được tiếp cận với một phần của bộ môn này. Bài viết này sẽ giúp người đọc hiểu được Phonetics là gì, ứng dụng của bộ môn Phonetics vào trong việc học phát âm tiếng Anh cũng như điểm mạnh và hạn chế của bộ môn Phonetics.

Phonetics là gì?

Phonetics (tiếng Việt: ngữ âm học) là môn học nghiên cứu về cách phát âm của các chữ trong tiếng Anh cũng như cách các âm thanh được tạo nên.

Sự khác biệt giữa việc học phát âm cơ bản và bộ môn Phonetics nằm ở chỗ khi học phát âm, người học chỉ cần học cách phát âm các từ vựng hay câu nói dựa theo những gì mà giáo viên hướng dẫn và lặp lại. Trong khi đó, bộ môn Phonetics đòi hỏi người học phải học phát âm từng âm tiết một cách chính xác nhất, sau đó ứng dụng việc đọc các âm tiết để cấu tạo thành một từ hoàn chỉnh.

Từ đó, có thể thấy việc học bộ môn Phonetics sẽ khó hơn so với việc học tiếng Anh giao tiếp cơ bản – nhưng bên cạnh đó, người học được cung cấp một nền tảng phát âm cực kì vững chắc để có thể tiếp cận với những từ khó hơn trong tiếng Anh.

International Phonetics Alphabet là gì?

International Phonetics Alphabet (viết tắt: IPA) là một tiêu chuẩn học thuật được tạo ra bởi International Phonetics Association.

Hệ thống IPA là một hệ thống các kí tự được dùng để đại diện cho các âm có thể được phát âm bởi con người ở mọi quốc gia trên thế giới. IPA được ra đời vào năm 1886, và lần cuối hệ thống IPA được cập nhật là vào năm 2005, bao gồm 107 kí tự, 52 thanh sắc và 4 kí hiệu trọng âm.

Xem thêm: IPA - Bảng phiên âm tiếng Anh | Cách phát âm chuẩn quốc tế

Vai trò của bộ môn Phonetics

Đối với những nhà ngôn ngữ học, việc học và hiểu một hay nhiều ngôn ngữ đôi khi sẽ gặp trở ngại do đặc điểm phát âm giữa nhiều ngôn ngữ có sự khác nhau. Vì thế, việc có một hệ thống kí tự đại diện cho các âm thanh của từng ngôn ngữ (đây là vấn đề đã được hệ thống IPA giải quyết) cũng như quy chuẩn phát âm các kí tự ấy là vô cùng cần thiết để đảm bảo sự ổn định trong việc phát âm của người học.

Lấy ví dụ điển hình, một nguyên âm /æ/ trong chữ cat (phiên âm: /kæt/). Thông thường, khi người học được tiếp cận với phần phát âm của một từ nào đó, giáo viên sẽ cung cấp cách đọc của cả từ đó thay vì phân tích cụ thể đặc điểm phát âm của từng thanh âm một trong từ.

Chính cách tiếp cận này sẽ dẫn đến việc nhiều học sinh có xu hướng đọc không chuẩn hoàn toàn từ vựng được cho, vì người học không thể hiểu rõ các phát âm chính xác của âm được kí hiệu.

Sau khi học môn Phonetics, người học sẽ biết cách phát âm chính xác nguyên âm /æ/ ở trên theo đúng hướng dẫn sau: “lưỡi của người đọc sẽ được đẩy về phía trước và đặt cách xa so với vòm miệng cứng, miệng mở ra gần như hoàn toàn và môi gần như có dạng tròn.” (Peter Roach, English Phonetics and Phonology, trang 20)

Lợi ích của bộ môn Phonetics trong việc học phát âm tiếng Anh

Với việc người học có thể nắm được rõ đặc điểm của từng âm tiết trong từ, việc phát âm chuẩn theo một đặc trưng giọng nhất định nào đó sẽ trở nên dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, sự phát triển của Internet cho phép người học có thể truy cập vào những tài liệu học phát âm của chính người bản xứ để có thể bổ trợ cho việc học một cách nhanh chóng thay vì phải tiếp cận cách học truyền thống tại lớp học.

Đây được xem là ưu điểm lớn nhất mà bộ môn Phonetics mang lại, đặc biệt là cho những nhà ngôn ngữ học bận rộn với nhiều công việc nghiên cứu khác. Không những vậy, bộ môn Phonetics còn được áp dụng vào chương trình học của không ít các trường trên toàn thế giới vì mức độ khoa học cũng như ổn định mà môn học này đem lại.

Hạn chế của bộ môn Phonetics trong việc học phát âm tiếng Anh

Chính vì sự chính xác đến từng âm trong môn Phonetics này đã dẫn đến một hệ lụy là nhiều người học sẽ có xu hướng học cách phát âm của từ một cách cứng nhắc, rập khuôn.

Trên thực tế, khi người học nói cả một câu hoàn chỉnh, bên cạnh việc phải phát âm các chữ chính xác thì còn các quy tắc nhấn trọng âm, ngắt nhịp cũng như các hiện tượng khác như biến âm, nối âm. Vấn đề này có thể được giải quyết với bộ môn Phonology (tiếng Việt: âm vị học), vì bộ môn này nghiên cứu cách phát âm các chữ trong phạm vi một câu nói.

Ngoài ra, có sự khác biệt giữa những quốc gia với nhau trong quy tắc phát âm.

Xem thêm: Quy ước sử dụng ngôn ngữ (Language use conventions) Anh - Mỹ và Anh - Anh.

Cách ứng dụng bộ môn Phonetics vào việc học phát âm tiếng Anh

Với sự phổ biến của mạng Internet ngày nay, người học có rất nhiều cách để có thể tìm hiểu và học Phonetics ngay tại nhà. Trong bài viết này, hai gợi ý cho cách học Phonetics sẽ được cung cấp giúp người đọc có thể định hướng lộ trình học.

Luyện tập các bài tập phát âm theo nhiều cách

Thông thường, những nhà ngôn ngữ học sẽ tra từ điển các chữ có bao gồm phần kí tự được học trong phần phiên âm để tập luyện. Bên cạnh đó, người học có thể tìm các video trên nền tảng mạng xã hội để có thể truy cập các bài giảng trực tuyến cũng như làm nhiều bài luyện tập đa dạng.

Ví dụ, người học sau khi đã học xong về nguyên âm /ɒ/ có thể tra từ điển một vài từ vựng bao gồm âm /ɒ/ như: pot /pɒt/, song /sɒŋ/, on /ɒn/… để có thể tập phát âm chính xác và chuẩn hơn. Bên cạnh đó, người học còn được khuyến khích ghi chép lại đầy đủ phiên âm của các từ mới đã học để có thể phát âm chính xác hơn.

Về phần video bài giảng, với sự phát triển của mạng xã hội như hiện nay, việc tiếp cận thư viện bài giảng trực tuyến môn Phonetics ngày càng trở nên dễ dàng hơn. Trong khuôn khổ bài viết này, một khóa học ngắn về ngữ âm học có thể dễ dàng tim thấy được trên nền tảng YouTube để người đọc có thể tham khảo.

Thực hành phiên âm thường xuyên để có thể nhớ phiên âm một cách chính xác

Do đặc trưng của Phonetics là việc học phát âm các kí tự tượng thanh, thế nên người học được khuyến khích thường xuyên phiên âm từ vựng đã học rồi đối chiếu với phần phiên âm chuẩn của từ điển.

Đây được xem là một cách hiệu quả để học, vì người học thường xuyên thực hành nội dung học, từ đó nhớ lâu hơn và chính xác hơn. Đổi lại thì đây là cách áp dụng nâng cao hơn của bộ môn Phonetics do việc luyện tập này đòi hỏi người học phải có một kĩ năng cũng như lượng kiến thức nhất định để có thể áp dụng cách này.

Ví dụ, người học có thể viết một danh sách các từ vựng như: modern, facility, infrastructure, accommodation… rồi tự phiên âm. Sau đó, người học có thể tra từ điển và đối chiếu với phần phiên âm chuẩn của những từ trên (lần lượt là: /ˈmɒdn/, /fəˈsɪləti/, /ˈɪnfrəstrʌktʃə(r)/, /əˌkɒməˈdeɪʃn/), cuối cùng là sửa những lỗi sai còn mắc trong phần tự phiên âm.

Tổng kết

Sự phát triển của công nghệ đã giúp người học có nhiều cách tiếp cận hơn với việc học phát âm tiếng Anh, trong đó bộ môn Phonetics được xem là một trong những cách tiếp cận tốt nhất để có thể phát âm chuẩn như người bản xứ. Dù vẫn còn những hạn chế nhất định, người học có thể áp dụng môn Phonetics một cách hợp lí để hỗ trợ tối ưu nhất trong quá trình học tiếng Anh.

Tham khảo

• Peter Roach, English Phonetics and Phonology, 4th Edition, Cambridge University Press, 2009.

• “International Phonetics Alphabet”, International Phonetic Alphabet – IPA Charts, Keyboards and Language Information