10 lầm tưởng về bài thi IELTS

Việc học IELTS ngày càng trở nên phổ biến ở Việt Nam. Đây là bài thi đánh giá năng lực toàn diện của người học trong việc sử dụng tiếng Anh trong môi trường học thuật. Vì vậy, để làm tốt bài thi này, người học cần không ngừng trau dồi vốn tiếng Anh của họ liên tục trong một khoảng thời gian dài để có thể đạt được điểm số mong muốn. Một trong những trở ngại lớn nhất khiến người học dậm chân tại chỗ trong việc học IELTS đó chính là chưa hiểu rõ về bài thi này, dẫn đến việc có hướng tiếp cận chưa hiệu quả. Trong bài viết này, tác giả sẽ phân tích một số lầm tưởng về bài thi IELTS, làm cản trở tiến bộ của người học. 

Key takeaways

• Một trong những nguyên nhân khiến người học gặp khó khăn trong quá trình học IELTS chính là hiểu sai về bài thi, khiến họ có cách học không hiệu quả

• 10 lầm tưởng về bài thi IELTS: chỉ cần làm nhiều bài practice test trong sách là đủ; sử dụng càng nhiều từ vựng “khủng” trong bài thi nói và viết thì điểm số càng cao; bài viết càng dài sẽ đạt điểm càng cao; nội dung câu trả lời trong phần speaking phải đúng với thực tế; chỉ accent giọng Anh với Mỹ thì mới đạt điểm cao trong bài thi nói; học thuộc câu trả lời mẫu sẽ giúp người học đạt điểm cao trong bài thi speaking; chỉ cần học thật nhiều mẹo làm bài thì sẽ đạt điểm cao trong bài thi nghe và đọc; giám khảo sẽ thiên vị, cho điểm cao hơn đối với những câu trả lời hài hước hoặc cảm động trong bài thi nói; người học nên đọc đề nhanh và viết ngay trong bài thi viết; người học đã có vốn tiếng Anh tốt không cần chuẩn bị cho kì thi IELTS

• 4 tiêu chí chấm thi trong bài thi nói IELTS: Fluency (độ trôi chảy), Vocabulary, Grammar, Pronunciation. Trong đó, tốc độ nói và accent không thuộc 4 tiêu chí trên.

• 4 tiêu chí chấm thi trong bài thi viết IELTS: Task achievement, Coherence and cohesion (tính liên kết và mạch lạc), Lexical resource, Grammatical range and accuracy

Những lầm tưởng về bài thi IELTS

Chỉ cần làm nhiều bài practice test trong sách là đủ

Việc làm đề liên tục sẽ trở nên không hiệu quả nếu người học không biết cách học từ mới, phân tích lỗi sai, cách làm bài trong sau mỗi lần làm đề. Trên thực tế, có rất nhiều người học làm từ đề này sang đề khác nhưng mãi không tiến bộ vì họ ngại học từ vựng và tin rằng chỉ cần làm càng nhiều thì sẽ đạt được điểm cao. Đây là quan niệm sai lầm, khiến người học dậm chân tại chỗ, không tiến bộ trong quá trình học.

Về bản chất, IELTS chỉ là bài thi đánh giá năng lực sử dụng tiếng Anh của người học dựa trên 4 phương diện nghe, nói, đọc, viết. Các bài Practice test chỉ cung cấp bài thi minh họa sát bài thi thật giúp người học hình dung được đề thi thật và là công cụ để đánh tiến bộ của các kĩ năng sau một thời gian ôn luyện. Vì vậy, người học không nên lạm dụng các bộ đề IELTS quá nhiều mà thay vào đó phải không ngừng nỗ lực trao dồi khả năng tiếng Anh nói chung trong giao tiếp hàng ngày thông qua việc xem phim tài liệu, đọc báo, luyện nghe tin tức để học thêm từ vựng, ngữ pháp để có thể tiến bộ nhanh hơn. Đồng thời, việc hiểu rõ về từng tiêu chí chấm thi cũng vô cùng thiết yếu, giúp người học tự điều chỉnh cách học để đáp ứng những gì mà giám khảo chấm thi đang tìm kiếm.

Sau mỗi lần làm đề, người học không chỉ đơn thuần điếm số câu chính xác, tính điểm rồi cảm thấy bất lực khi làm rất nhiều đề nhưng tiến bộ vẫn chưa thực sự rõ rệt. Thay vào đó, người học phải tập trung phân tích những câu trả lời sai, tìm ra nguyên nhân tại sao sai và tìm cách khắc phục những lỗ hỏng đó bằng cách tìm hiểu trong sách, mạng Internet hay nhờ sự giúp đỡ của bạn bè, thầy cô có kinh nghiệm. Đồng thời việc phân tích từ vựng mới và cấu trúc ngữ pháp hay đóng vai trò không thể thiếu, quyết định hiệu quả của quá trình học.

Sử dụng càng nhiều từ vựng “khủng” trong nói và viết thì điểm số càng cao

Từ vựng là một trong bốn tiêu chí chấm thi của giám khảo trong bài thi nói và viết. Nhiều người học thường quan niệm rằng chỉ cần sử dụng nhiều từ vựng lạ và nâng cao cùng với thành ngữ sẽ giúp họ đạt điểm cao hơn khi đi thi. Tuy nhiên, việc lạm dụng từ vựng “khủng” sẽ dễ khiến người học nói hoặc viết thiếu tự nhiên hoặc sử dụng không đúng ngữ cảnh khiến họ bị trừ điểm trong bài thi thật. Vì vậy, người học cần chú ý đến tính tự nhiên, sự chính xác trong việc sử dụng từ vựng, sử dụng đa dạng các dạng, nhóm từ, tránh lặp từ quá nhiều trong bài thi. Để được điểm cao hơn, người học cần sử dụng được nhiều collocation, và một số từ/ cụm từ nâng cao, ít phổ biến nhưng phải đúng với ngữ cảnh và tình chất của bài thi. Sau đây tác giả sẽ khái quát cụ thể về tiêu chí từ vựng trong bài thi nói và viết:

Tiêu chí từ vựng trong bài thi viết IELTS:

• Sử dụng đa dạng từ vựng, tránh lặp từ, ví dụ khi nói về ảnh hưởng xấu của một hiện tượng, thay vì chỉ dùng được từ bad, người học có thể sử dụng được những từ ở cấp độ khác nhau như detrimental hay devatasting sao cho phù hợp với đối tượng đang được thảo luận.

• Không viết sai chính tả

• Sử dụng linh hoạt từ đồng nghĩa, trái nghĩa và paraphrase để tránh lặp từ (paraphrase là khả năng tái diễn đạt lại một từ/ cụm từ theo cách khác nhưng vẫn không gây thay đổi về nghĩa)

• Sử dụng được collocation và từ vựng chuyên sâu về chủ đề đang thảo luận

• Sử dụng từ vựng phù hợp chính xác, đúng ngữ cảnh. Trong bài thi viết, người học không sử dụng những từ vựng mang tính thân mật (informal), tiếng lóng, từ địa phương, hạn chế dùng cụm động từ (phrasal verb) và thành ngữ mang tính không trang trọng.

• Sử dụng được một vài từ/ cụm từ lạ/ ít phổ biến nhưng phải chính xác, phù hợp với ngữ cảnh

Tiêu chí từ vựng trong bài thi nói IELTS:

Cũng giống như các tiêu chí từ vựng trong bài thi viết, đối với bài thi nói, người học sử dụng từ vựng gần gũi thân mật trong đời sống hàng ngày, được sử dụng cụm động từ và thành ngữ nhưng không lạm dụng quá nhiều thành ngữ.

Bài viết càng dài sẽ đạt điểm càng cao

Viết nhiều chữ không đồng nghĩa với việc đạt điểm cao khi đi thi. Người học cần căn cứ vào bốn tiêu chí chấm thi của giám khảo để cải thiện điểm số của họ. Sau đây, tác giả sẽ khái quát một số ý chính của từng tiêu chí chấm thi của giám khảo trong bài thi viết:

• Task achievement: đạt giới hạn số từ tối thiểu (task 1: 150 từ, task 2: 250 từ), trả lời đầy đủ tất cả các phần của câu hỏi, hoàn thiện bài viết với đầy đủ các đoạn của một bài viết cơ bản

• Coherence and cohesion (tính liên kết và mạch lạc): tổ chức các đoạn văn phù hợp, ý tưởng rõ ràng phù hợp và các câu được liên kết nhau nhau bằng các từ nối, liên từ

• Lexical resource: xem trong lầm tưởng 2

• Grammatical range and accuracy: sử dụng đa dạng cấu trúc ngữ pháp, cấu trúc câu (câu đơn, câu phức, câu ghép phức), độ chính xác về ngữ pháp và dấu câu

Vì vậy, điểm của bài viết sẽ được giám khảo căn cứ vào bốn tiêu chí trên để chấm và nếu người học viết quá dài, họ sẽ không bị trừ điểm nhưng sẽ mất rất nhiều thời gian và không có thời gian để sửa lỗi hoàn thiện bài viết sau khi viết xong. Tuy nhiên, đối với người học có trình độ cao với mong muốn chinh phục điểm 7.0 trở lên, họ có thể viết khoảng trên 300 hoặc thấm chí gần 400 từ để lập luận trở nên chặt chẽ hơn và làm rõ tất cả các ý đã triển khai, nhờ vậy họ có khả năng đạt điểm cao hơn nếu lập luận logic và phù hợp.

Nội dung câu trả lời trong phần Speaking phải đúng với thực tế

Chủ đề bài thi nói thường rất rộng và đôi khi người học được hỏi những câu hỏi mà bản thân họ chưa có trải nghiệm hoặc chưa bao giờ suy nghĩ về. Trong trường hợp này, người học dễ lúng túng và đưa ra câu trả lời rất ngắn, không đủ dữ liệu để giám khảo chấm điểm. Tuy nhiên, người học cần chú ý rằng bài thi nói của IELTS thực chất chỉ hướng đến mục đích kiểm tra khả năng sử dụng tiếng Anh khi nói của người học, giám khảo sẽ không quan đến tính đúng sai của phần nội dung mà người học trả lời. Vì vậy, trong những trường hợp gặp phải câu hỏi khó, người học hoàn toàn có thể liên tưởng, tưởng tượng để có thể đưa ra câu trả lời phù hợp và tìm cách phát triển để giám khảo có thể đánh giá kĩ năng nói của họ.

Chỉ accent giọng Anh với Mỹ thì mới đạt điểm cao trong Speaking

Phát âm là tiêu chí chiếm 25% số điểm của người học trong bài thi nói. Tuy nhiên, tiêu chí phát âm không bao gồm phần accent, người học không nhất thiết phải có accent của người bản xứ (Anh, Mỹ) để có thể đạt điểm cao mà chỉ cần phát âm chính xác, nhấn đúng trọng âm của từ vựng, có ngữ điệu phù hợp và không gây ra khó khăn trong đến khả năng nghe hiểu của giám khảo.

Học thuộc câu trả lời mẫu sẽ giúp người học đạt điểm cao trong bài thi Speaking

Đây là một trong những sai lầm phổ biến nhất của người học IELTS. Học thuộc câu trả lời mẫu sẽ không giúp ích nhiều trong việc nâng cao kĩ năng nói của người học mà thay vào đó người học nên căn cứ vào bốn tiêu chí của bài thi nói để cải thiện. Sau đây là phần tóm tắt những đặc điểm chính của từng tiêu chí chấm thi trong bài thi nói:

• Fluency (độ trôi chảy): khả năng nói tự nhiên, trôi chảy, dễ dàng liên kết các câu với nhau, không ngập ngừng nhiều, không lặp từ quá nhiều và sử dụng được các liên từ từ nối. Lưu ý, độ trôi chảy không phải là tốc độ nói, khi nói quá nhanh, người học dễ bị nói sai về ngữ pháp và từ vựng.

• Vocabulary: sử dụng chính xác, đa dạng từ vựng, sử dụng được collocation, thành ngữ, từ đồng nghĩa và paraphrase linh hoạt

• Grammar: sử dụng được đa dạng cấu trúc ngữ pháp, câu đơn, câu phức,v.v.

• Pronunciation: phát âm đúng, nhấn đúng trọng âm của từ, có ngữ điệu câu và biết nhấn mạnh những từ quan trọng trong câu, phát âm dễ hiểu không gây ra khó khăn trong việc nghe hiểu. Ngoài ra, để đạt điểm số cao hơn, người học có thể tìm hiểu thêm về nối âm, biến âm (cách nói tự nhiên của người bản xứ) để cho phần nói tự nhiên và có thể đạt được điểm số cao hơn.

Vì vậy, người học cần nắm rõ điểm mạnh, điểm yếu của họ và không ngừng trao dồi từ vựng, ngữ pháp, đọc nhiều, nghe nhiều để có thêm ý tưởng cho câu trả lời. Khi luyện nói, người đọc chỉ nên tham khảo từ vựng, ngữ pháp và cách tổ chức, sắp xếp, liên kết ý tưởng từ đó vận dụng chúng vài bài nói riêng của họ, không học thuộc một cách máy móc, làm mất đi tính tự nhiên khi nói. Mặc dù hiện nay, trên mạng Internet có rất nhiều bộ đề dự đoán, người học thường viết sẵn câu trả lời hoặc học thuộc câu trả lời mẫu với hy vọng trúng đề khi thi thật. Việc tham khảo các câu hỏi trong bộ đề dự đoán của từng quý là tốt, giúp người học chuẩn bị trước ý tưởng cho những câu trả lời khó nhưng chỉ nên mang tính tham khảo, người học phải tự luyện nói, luyện khả năng phản xạ và hoàn toàn không nên học thuộc câu trả lời mẫu. Trong trường hợp người học may mắn được hỏi về chủ đề mà họ đã học thuộc lòng ở nhà, giám khảo chấm thi là những chuyên gia có kinh nghiệm, họ dễ dàng nhận biết được rằng người học có đang học thuộc câu trả lời mẫu hay không. Nếu có, họ sẽ trừ điểm phần thi nói của người học.

Chỉ cần học thật nhiều mẹo làm bài thì sẽ đạt điểm cao trong bài thi nghe và đọc

Mẹo hay chiến thuật làm bài thi nghe/ đọc hiện nay được chia sẻ rộng rãi trên nhiều diễn đàn và trang web học IELTS. Kết quả là nhiều người học quá phụ thuộc vào các bí quyết làm bài này, thậm chí tìm cách tìm đáp án từ bài đọc/ nghe mà không cần hiểu. Điều này là hoàn toàn không nên và sẽ không thể nào giúp người học đạt được điểm số mong muốn khi thi thật mà không nỗ lực nâng cao vốn từ vựng, khả năng hiểu và cách làm bài. Mặc dù những chiến thuật làm bài sẽ giúp người học tìm hoặc nghe được đáp án nhanh và dễ dàng hơn, nhưng nếu không có đủ từ vựng, người đọc không thể hiểu được nội dung bài đọc/nghe thì khả năng không tìm được đáp án đúng là rất cao. Vì vậy, những mẹo làm bài chỉ quyết định một phần của sự thành công trong phòng thi mà phần lớn nằm ở việc chủ động học từ mới, luyện khả năng đọc hiểu, phân tích lỗi sai và tìm ra cách làm bài tối ưu nhất.

Giám khảo sẽ thiên vị, cho điểm cao hơn đối với những câu trả lời hài hước hoặc cảm động trong bài thi nói

Giám khảo IELTS là những chuyên gia được đào tạo và huấn luyện chuyên nghiệp bởi hội đồng tối cao của từng đơn vị tổ chức thi, họ chỉ căn cứ vào các tiêu chí chấm thi để chấm điểm người học và không quan tâm đến các yếu tố khác như ngoại hình hay tính cách hài hước của người học. Vì vậy, người học phải tập trung vào việc nâng cao năng lực sản xuất ngôn ngữ của họ theo 4 tiếu chí đã đề ra và không nên phí thời gian tạo ấn tượng tốt với giám khảo. Tuy nhiên, người học vẫn nên ăn mặc lịch sự, thể hiện sự tôn trọng giám khảo khi đi thi.

Người học nên đọc đề nhanh và viết ngay trong bài thi viết

Trong bài thi viết, người học chỉ có 60 phút hoàn thành 2 bài viết, vì vậy việc quản lí và sử dụng thời gian sao cho hợp lí là vô cùng quan trọng, đòi hỏi sự luyện tập thường xuyên trong quá trình học. Để có thể tiết kiệm thời gian, nhiều người học thường muốn bỏ qua bước phân tích đề và lên ý tưởng, nhưng đây là sai lầm vô cùng lớn khiến người học dễ bị lạc đề hoặc chưa trả lời đầy đủ các yêu cầu của đề bài. Ngoài ra, việc không lên ý tưởng và cấu trúc bài viết trước khi viết sẽ ảnh hưởng xấu đến độ mạch lạc và chặt chẽ của bài viết, thậm chí tốn nhiều thời gian hơn khi viết bài vì đa số ý tưởng thường mang tính tự phát trong đầu người học trong khi viết chưa có sự xếp xếp ý cho phù hợp. Vì vậy, người học cần đọc kĩ đề, xác định tất cả các yêu cầu của câu hỏi và từ đó lên ý tưởng, outline càng cụ thể càng tốt để giảm thiểu rủi ro bị lạc đề.

Người học đã có vốn tiếng Anh tốt không cần chuẩn bị cho kì thi IELTS

Nhiều người học đã từng sinh sống ở nước ngoài hoặc đã có nền tiếng Anh tốt, có khả năng giao tiếp lưu loát trong đời sống hàng ngày thường tự tin rằng họ không cần chuẩn bị cho bài thi IELTS mà vẫn có thể làm tốt. Tuy nhiên, bài thi IELTS được thiết kế một cách chuyên nghiệp với nhiều dạng câu hỏi khác nhau cho từng kĩ năng. Mỗi dạng bài đòi hỏi một cách làm bài khác nhau nên nếu người học không tìm hiểu về từng dạng bài cũng như cách làm bài cho từng dạng, họ sẽ gặp khó khăn trong việc hoàn thành bài thi đúng giờ dưới áp lực phòng thi. Đối với kĩ năng nói và viết, mỗi kĩ năng được đánh giá dựa trên những tiêu chí riêng biệt và nếu không hiểu về những tiêu chí này, người học mặc dù có năng lực nhưng không đáp ứng được gì tiêu chí của cuộc thi nên không thể đạt điểm cao như họ đã kì vọng.

Tổng kết

Bài viết chia sẻ chi tiết về 10 lầm tưởng phổ biến nhất của người học IELTS nhằm giúp người học phát hiện hoặc tránh những khiếm khuyết này trong quá trình học của họ. Việc học IELTS thường là một quá trình dài và khá vất vả, vì vậy nhờ vào những chia sẻ trên, tác giả hy vọng người học có cái nhìn sâu sắc và đúng đắn hơn về bài thi này, giúp người học tiến gần hơn đích đến trong hành trình chinh phục điểm IELTS mong ước.