Mối quan hệ giữa sự thuyết phục trong văn viết (Persuasive writing) và IELTS Writing task 2

Sự thuyết phục trong văn viết (Persuasive writing) là gì?

Trong IELTS Writing Task 2, có khá nhiều dạng đề khác nhau như: Argumentative Essay, Discursive Essay,… Điểm chung trong các dạng đề đó là người viết cần phải đưa ra được quan điểm của mình và thuyết phục người đọc chấp nhận, tin vào quan điểm của mình, đây cũng là định nghĩa của Persuasive writing (theo Wikipedia) – sự thuyết phục trong văn viết.

Hiểu được cách lập một bài Persuasive Essay có 2 lợi ích với người viết:

• Biết được cách mà người khác sử dụng để thuyết phục mình, từ đó có thể tư duy phản biện (critical thinking) và không rơi vào bẫy lập luận của người khác.

• Rút ra kinh nghiệm và đúc kết được cách hiệu quả nhất để xây dựng những lập luận chắc chắn, thuyết phục người đọc của mình.

Xem thêm: Tư duy phản biện và ứng dụng trong xây dựng lập luận

Bài viết này sẽ nêu ra lý do tại sao người viết cần phải lưu tâm đến việc thuyết phục người đọc khi làm bài IELTS Writing task 2 và đưa ra một vài phương pháp cũng như các lỗi sai thường gặp, để giúp người viết có thể xây dựng ý tưởng của mình mang tính thuyết phục cao.

Vai trò của việc sự thuyết phục trong văn viết với IELTS Writing task 2

Trong Academic Writing nói chung và IELTS Writing task 2 nói riêng, việc thuyết phục được người đọc đóng vai trò rất quan trọng trong việc truyền tải thông tin. Tất cả các dạng câu hỏi của IELTS Writing task 2 yêu cầu khả năng lập luận, dẫn chứng logic để truyền tải thông điệp của người viết, nhằm mục đích thuyết phục người đọc đồng ý theo quan điểm của người viết.

Xem thêm: 7 phương pháp lập luận trong IELTS Writing Task 2 (Phần I)

Việc này được thể hiện rõ qua Band descriptor của IELTS Writing task 2, trong phần Task Response, để đạt được band 8 cần “presents a well-developed response to the question with relevant, extended và supported ideas”.

Bài viết đủ điều kiện đạt band 8 phần TR cần phải có câu trả lời được xây dựng hợp lý với các lập luận liên quan. Nói cách khác, bài viết cần thể hiện sự cụ thể, sử dụng các thông tin, kiến thức khác nhau để ủng hộ, giải thích cho quan điểm chính, thuyết phục người đọc một cách hoàn chỉnh và hiệu quả. 

Ngoài ra, trong phần Coherence & Cohesion band 8 có đề cập “sequences information and ideas logically”. Người viết đạt được band 8 ở phần CC cần thể hiện được khả năng dẫn dắt thông tin và ý tưởng của mình một cách có logic. Bằng cách tạo ra một “dòng chảy” thông tin với các lập luận được liên kết chặt chẽ với nhau, người đọc sẽ bị thuyết phục dễ dàng hơn.

Xem thêm: Tư duy logic là gì – Các kiểu lập luận theo tư duy phi logic phổ biến

Tóm lại, một trong những mục tiêu quan trọng khi lập luận trong Writing task 2 là làm thế nào để thuyết phục được người đọc tin rằng quan điểm được nêu ra là hợp lý. Vì vậy, người viết nên lưu ý việc làm thế nào để hướng người đọc đồng thuận theo quan điểm của mình bằng cách sử dụng các dẫn chứng liên quan, làm tăng sự thuyết phục trong văn viết của mình.

Xem thêm: Giải thích tiêu chí Task Response trong IELTS Writing Task 2

Làm thế nào để viết một bài viết mang tính thuyết phục cao?

Các quy tắc chung

Các lưu ý nguời viết cần nhớ khi xây dựng lập luận trong IELTS Writing task 2:

• Xác định quan điểm của mình rõ ràng, cụ thể. Quan điểm đó cần được thể hiện xuyên suốt cả bài viết.

• Người viết phải phân biệt được các kiến thức phổ thông, được chấp nhận phổ biến và các kiến thức cần phải được giải thích thêm.

• Xây dựng hệ thống lập luận của mình theo trình tự, đi từ các thông tin cơ bản đến phúc tạp. Trình tự này sẽ giúp người đọc theo dõi được nhịp phát triển ý tưởng của bài viết.

• Xem người chấm bài (examiner) như là người không có kiến thức quá chuyên sâu về vấn đề được nêu ra. Vì vậy, cần giải thích chi tiết tất cả những lập luận đưa ra.

• Đưa ra ví dụ cụ thể, liên quan hoặc thực tế để củng cố cho quan điểm được nêu. 

Ngoài các lưu ý trên, trong phần tiếp theo tác giả sẽ gợi ý 3 cách để người viết có thể sử dụng khi nêu ra các dẫn chứng ủng hộ cho quan điểm của mình. Tác giả cũng lấy các ví dụ trong các bài mẫu của thầy Simon, một cựu giám khảo IELTS để làm rõ cho các phương pháp này.

Logos – the appeal to reason and logic (Lập luận bằng lý trí và logic)

Theo UBC Writing Centre, lập luận theo lý trí và logic có nghĩa là đưa ra các lý do tại sao người đọc lại nên đồng ý với quan điểm được nêu. Các lý do này có thể là những kiến thức phổ thông, những sự thật hiển nhiên hoặc các lập luận được ủng hộ bằng các ví dụ, số liệu hoặc các nguồn khác. 

Ví dụ:

The main problem for anyone who hopes to migrate to a large city is that the cost of living is likely to be much higher than it is in a small town or village. Inhabitants of cities have to pay higher prices for housing, transport, and even food.

(Vấn đề chính cho những ai muốn chuyển đến sinh sống ở một thành phố lớn là chi phí sinh hoạt sẽ cao hơn rất nhiều so với những thị trấn hoặc ngôi làng nhỏ. Cư dân ở thành phố phải trả nhiều tiền hơn cho nhà, việc đi lại hoặc thậm chí thức ăn).

Trong ví dụ trên, tác giả sử dụng dẫn chứng chi phí sinh hoạt ở thành phố đắt đỏ hơn nông thôn, đây là một kiến thức phổ thông, được chấp nhận rộng rãi. Bằng cách sử dụng lập luận theo kiểu logos, tác giả thuyết phục được người đọc từ những kiến thức đã biết.

Trong câu thứ hai, tác giả tiếp tục đi sâu vào quan điểm của mình bằng cách đưa ra những dẫn chứng cụ thể hơn là giá cả của nhà, việc đi lại và thức ăn cao hơn, đây cũng là những thông tin đã được kiểm chứng. Vì vậy, hai câu trên đều sử dụng những kiến thức phổ thông để chứng minh cho lập luận của tác giả, từ đó dễ dàng hướng người đọc vào quan điểm được nêu.

 Pathos – the appeal to emotion (Lập luận theo cảm xúc)

Theo UBC Writing centre, mặc dù các lý do, logic mới là điều khiến người đọc bị thuyết phục. Tuy nhiên, tất cả các quyết định của con người đều bị ảnh hưởng ít nhiều bởi cảm xúc. Do đó, người viết cần khơi gợi được sự đồng cảm, buồn, giận dữ hay các cảm xúc khác từ người đọc, từ đó làm cho các dẫn chứng của mình trở nên đáng tin cậy hơn.

Tuy nhiên, lưu ý trong IELTS Writing task 2, người viết cần chú ý không nên lạm dụng quá nhiều Pathos, phải sử dụng xen kẽ giữa cảm xúc và logic để không làm giám khảo cảm thấy bị điều khiển về mặt cảm xúc vì họ cũng sẽ muốn thấy những lập luận logic chứng minh cho quan điểm của người viết.

Ví dụ:

If wealthy families were given a tax discount for sending their children to private schools, we might have a situation where poorer people pay higher taxes than the rich.

(Nếu như các gia đình giàu có được giảm giá thuế vì cho con đến trường tư thục, chúng ta sẽ có trường hợp người nghèo phải đóng thuế nhiều hơn người giàu.)

Trong ví dụ này, tác giả nêu một tình huống có thể khơi gợi được sự đồng cảm về việc bất hợp lý của vấn đề được nêu. Lập luận này cho người đọc thấy được sự bất công (người nghèo phải đóng thuế nhiều hơn người giàu) nếu như áp dụng việc giảm thuế cho người giàu. Bằng cách tìm được sự đồng cảm về mặt cảm xúc, lập luận này mang tính thuyết phục cao hơn.

 Ethos – the appeal to ethics (Lập luận theo góc nhìn đạo đức)

Theo British Columbia Campus, Ethos (trong tiếng Latin có nghĩa là đạo đức) là những gì người viết làm để chứng minh với đọc giả rằng mình có thể được tin cậy, rằng mình là một nguồn thông tin đáng tin cậy.

Nói cách khác, đây là những gì người viết làm để đảm bảo với người đọc rằng mình là người tốt và muốn làm điều đúng đắn. Điều này đặc biệt quan trọng khi viết tranh luận với một người không đồng tình với quan điểm được nêu ra (trong trường hợp người viết disagree trong dạng bài Opinion). 

Ví dụ:

Furthermore, there is no compelling reason why we should let animals die out. We do not need to exploit or destroy every last square metre of land in order to feed or accommodate the world’s population. There is plenty of room for us to exist side by side with wild animals, and this should be our aim.

(Hơn nữa, không có lý do đáng thuyết phục nào chứng minh tại sao chúng ta nên để động vật chết. Chúng ta không cần phải khai thác hay phá huỷ từng mét vuông đất để cung cấp thực phẩm hay chỗ ở cho dân số toàn cầu. Có đủ chỗ cho tất cả chũng ta sinh sống cùng với động vật hoang dã, và đây nên là mục tiêu).

Trong ví dụ trên, tác giả sử dụng yếu tố đạo đức (Ethos) để thuyết phục người đọc. Có thể dễ dàng nhận thấy việc để động vật chết để cung cấp thực phẩm và chỗ ở cho con người là tàn nhẫn và không cần thiết.

Ngoài ra, tác giả cũng chỉ ra mục tiêu cao thượng cụ thể là con người và động vật có thể sinh sống cùng nhau. Vì vậy, tác giả tìm được điểm chung trong quan niệm đạo đức của mình với người đọc, từ đó thuyết phục người đọc theo ý kiến cá nhân của mình.

Nguồn: British Columbia Campus

* Ngoài ra, một vài câu hỏi người viết nên lưu ý khi đưa ra dẫn chứng của mình:

• Dẫn chứng đưa ra có đủ để kết luận quan điểm hay không?

• Dẫn chứng có đáng tin hay không? Có đến từ các nguồn thông tin phổ biến và đáng tin cậy hay không?

• Dẫn chứng là những thông tin cụ thể, những sự thật, kiến thức được chấp nhận hay đơn giản chỉ là cách suy nghĩ cá nhân?

• Đặt mình vào vị trí người đọc, những dẫn chứng này có đủ để thuyết phục một người tin vào quan điểm được đưa ra hay không?

Ngoài các câu hỏi trên, người viết có thể tham khảo bài viết:

“Cách lập luận trong IELTS Writing và Speaking ứng dụng tính hợp lệ và hợp lý – P1 (zim.vn)”

Để tìm hiểu rõ hơn về lập luận, tính hợp lý và hợp lệ của lập luận để các dẫn chứng đưa ra mang tính thuyết phục cao hơn.

Một vài lỗi sai thường gặp về sự thuyết phục trong lập luận

Những luận điểm không thuyết phục/ không có tính liên kết

Ngoài việc phải đưa ra được những dẫn chứng liên quan, chúng cần phải liên kết tới quan điểm ban đầu, cần nắm rõ những luận điểm này ủng hộ quan điểm như thế nào. Mỗi luận điểm đều cần phải thể hiện một đích cụ thể. Cuối cùng, tất cả các luận điểm sẽ cùng nhau sử dụng để chứng minh cho quan điểm ban đầu.

Ví dụ:

However, I think there are also some disadvantages of old people having a pet. Looking after a dog or a cat can be very expensive with food, flea control and vet bills. Old people spend most of their income on medicines and doctor bills.

(Tuy nhiên, tôi nghĩ là có một vài bất lợi về việc người lớn tuổi sở hữu thú nuôi. Chăm sóc một con chó hoặc mèo có thể rất đắt đỏ vì thức ăn, hoá đơn cho việc kiểm soát bọ và thú y. Người lớn tuổi thường phải dùng hầu hết thu nhập của họ cho thuốc men và bác sĩ)

Ở ví dụ này, các luận điểm mà tác giả đưa ra chưa đủ để kết luận cho quan điểm ban đầu. Việc nuôi chó mèo là đắt đỏ và việc người lớn tuổi thường trả tiền cho thuốc men và bác sĩ là hai lập luận riêng lẻ, chưa có sự kết dính.

Ở trường hợp này, người viết nên đưa ra thêm một ý nữa về việc tại sao việc này sẽ gây bất lợi cho người lớn tuổi (dẫn đến việc người lớn tuổi, người thường có thu nhập thấp, không đủ tiền để chi trả cho các chi phí khác).

Không chú trọng đến người đọc, không đặt mình vào vị trí của người đọc 

Thuyết phục không chỉ là đưa ra những luận điểm trên giấy, việc quan trọng hơn là thay đổi hoặc củng cố quan điểm của người khác bằng bài viết của mình. Hiểu được đối tượng người đọc của mình ảnh hưởng rất nhiều đến cách người viết lập luận.

Cần phải lưu ý đối tượng hướng đến trong bài thi IELTS là người bình thường, không có kiến thức gì quá chuyên sâu về một chủ đề nhất định nào đó. Việc không hiểu rõ người đọc sẽ dẫn đến 2 cách lập luận sai:

• Lập luận quá sơ sài: người viết cho rằng người đọc đã có những kiến thức chuyên môn như mình nên không giải thích cặn kẽ nguyên nhân, kết quả. Từ đó, không đủ căn cứ để thuyết phục được người đọc.

Ví dụ:

Living in cities brings about certain drawbacks. First of all, travelling in cities are stressful due to the fact that there is a huge number of cars. It causes a feeling of frustration and resentment for city dwellers.

(Sống ở thành phố có nhiều hạn chế. Đầu tiên, di chuyển trong thành phố là căng thẳng vì có một số lượng lớn xe. Điều này gây nên cảm giác khó chịu và phẫn nộ cho cư dân thành thị).

Ví dụ này đưa ra luận điểm là có rất nhiều xe nhưng lại không giải thích tại sao việc này lại gây ra căng thẳng cho việc di chuyển bên trong thành phố. Người viết ở trường hợp này nên phát triển thêm ý tưởng của mình như tắc nghẽn giao thông trong giờ cao điểm để chứng minh để luận điểm của mình đầy đủ hơn.

• Lập luận quá chi tiết: người viết cố gắng thể hiện kiến thức của mình bằng cách sử dụng nhiều từ ngữ chuyên môn và các mối quan hệ phức tạp. Việc này dẫn đến những lập luận này trở nên dài dòng, quá phức tạp, gây khó hiểu, nhầm lẫn cho người đọc. 

Ví dụ:

Living in cities brings about certain drawbacks. First of all, travelling in cities are stressful due to the fact that there is a huge number of cars. Because cars are large and streets in cities are relatively small, there is not enough room for all people to commute at the same time. It often takes people hours to travel a short distance in cities, which leaves little time for other priorities in life, such as hobbies or friends.

(Sống ở thành phố có nhiều hạn chế. Đầu tiên, di chuyển trong thành phố là căng thẳng vì có một số lượng lớn xe. Vì xe hơi thì lớn mà đường trong thành phố thì nhỏ, không đủ chỗ cho tất cả mọi người cùng di chuyển cùng nhau trong cùng một thời điểm. Thông thường phải tốn vài tiếng để người ta có thể di chuyển một khoảng cách ngắn trong thành phố, mất thời gian dành cho các ưu tiên khác, như sở thích hoặc bạn bè).

Ví dụ này giải thích quá nhiều về việc di chuyển trong thành phố, cố gắng miêu tả chi tiết việc di chuyển trong thành phố và lại đưa ra thêm một ý mới là ít thời gian cho các việc khác. Sau hai câu giải thích, người viết vẫn chưa đi vào vấn đề tại sao đây lại là một bất lợi dành cho người dân sống ở thành thị.

Trong trường hợp này, người viết phạm phải lỗi lập luận quá chi tiết, làm cho bài viết trở nên dài dòng, gây khó hiểu và không giúp ích gì được cho việc chứng minh quan điểm và thuyết phục người đọc.

Tổng kết

Tầm quan trọng của sự thuyết phục người khác được chứng minh cụ thể trong cuộc sống hàng ngày. Sự thuyết phục trong văn viết là cách để có những lập luận mạch lạc và rõ ràng với người đọc. Lập luận một cách thuyết phục sẽ giúp người viết đạt điểm số cao hơn trong phần TR và CC của IELTS Writing task 2.

Xem thêm: Lập luận IELTS Writing Task 2: Lỗi thường gặp và cách khắc phục

Bài viết cũng nêu ra 3 phương pháp người viết có thể sử dụng khi chứng minh quan điểm của mình. Việc sử dụng các phương pháp được nêu cũng như tránh mắc phải những lỗi đã chỉ ra không chỉ giúp người viết dễ dàng triển khai ý tưởng của mình mà còn giúp người đọc trong việc theo được mạch văn và tăng sự thuyết phục trong văn viết của mình.

Nguyễn Tiến Thành